Từ Tuyên ngôn độc lập 2-9 đến khát vọng xây dựng một Việt Nam thịnh vượng

4 giờ trướcBài gốc

Tuyên ngôn độc lập là áng hùng văn bất hủ, kết tinh khát vọng cháy bỏng của dân tộc Việt Nam. Bằng lập luận thiên tài, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện một bước phát triển vượt bậc trong tư tưởng nhân loại - đó là từ quyền con người phổ quát đến quyền dân tộc thiêng liêng, tạo nên nền tảng pháp lý và chính nghĩa không thể chối cãi cho nền độc lập của Việt Nam.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập vào ngày 2-9-1945. Ảnh: TTXVN

Khí phách dân tộc và tầm vóc trí tuệ của Hồ Chí Minh

Trải qua gần một thế kỷ bị thực dân Pháp đô hộ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã gan góc, kiên cường chiến đấu và làm nên Cách mạng Tháng Tám long trời lở đất, đập tan xiềng xích nô lệ, giành lại chính quyền về tay nhân dân.

Trong không khí hào hùng đó, ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Mở đầu bản Tuyên ngôn, Người đã viện dẫn những chân lý bất hủ từ Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của Mỹ: “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc” và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1789: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi”.

Cách dẫn dắt của Người vô cùng trí tuệ, khéo léo, tinh tế. Trên cơ sở tái hiện chính những giá trị cốt lõi về quyền con người được khởi phát từ nước Pháp và các cường quốc phương Tây, Hồ Chí Minh đã đặt cuộc đấu tranh của Việt Nam vào dòng chảy chung của văn minh nhân loại.

Ngày 30-8, trên Quảng trường Ba Đình diễn ra buổi tổng duyệt lễ diễu binh, diễu hành dịp Quốc khánh 2-9 (A80). Ảnh: HOÀNG GIANG

Người đã dùng chính những nguyên tắc về tự do, bình đẳng mà đối phương luôn tự hào để làm vũ khí khẳng định tính chính nghĩa cho nền độc lập của Việt Nam, buộc họ phải thừa nhận, tạo ra một thế đứng pháp lý vững chắc trên trường quốc tế.

Từ những chân lý phổ quát về quyền của mỗi cá nhân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện một bước phát triển sáng tạo mang tầm vóc thời đại. Bằng một câu văn ngắn gọn nhưng hết sức hùng hồn, Người đã nâng tầm quyền con người thành quyền dân tộc: “Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”.

Đây chính là đóng góp to lớn và độc đáo nhất của Hồ Chí Minh vào kho tàng lý luận về quyền con người. Người đã chỉ ra một chân lý rằng quyền con người chỉ có thể được đảm bảo một cách thực chất khi quyền dân tộc được tôn trọng. Một dân tộc mất tự do thì từng cá nhân trong dân tộc đó không thể có tự do, hạnh phúc thực sự. Quyền dân tộc độc lập, quyền tự quyết là điều kiện tiên quyết, là nền tảng để bảo đảm quyền con người.

Để minh chứng, Hồ Chí Minh đã vạch trần tội ác của thực dân xâm lược. Họ đã “lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái” để cướp nước ta, áp bức đồng bào ta, tước đoạt mọi quyền tự do dân chủ, bóc lột kinh tế đến tận xương tủy, gây ra nạn đói thảm khốc làm “hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói”.

Điều này cho thấy, quyền dân tộc bị chà đạp, mọi quyền con người đều trở thành vô nghĩa. Vì vậy, trong Tuyên ngôn, Hồ Chí Minh khẳng định: “Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay... dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!”.

Người dân TP.HCM rạng rỡ trong kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Ảnh: NGUYỆT NHI

Khát vọng hùng cường của dân tộc

80 năm đã trôi qua nhưng tinh thần bất diệt của Tuyên ngôn Độc lập vẫn là ngọn đuốc soi đường cho dân tộc, nhân dân Việt Nam. Khát vọng về “quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do” đang được hiện thực hóa bằng những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.

Từ một nước nghèo, bị tàn phá bởi chiến tranh, Việt Nam đã vươn lên trở thành một nền kinh tế năng động, một điểm sáng trong tăng trưởng của khu vực. Quy mô GDP đạt khoảng 430 tỉ USD vào năm 2024, đưa Việt Nam vào nhóm 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tỉ lệ hộ nghèo đa chiều giảm mạnh xuống chỉ còn 2,93% vào cuối năm 2023.

Quyền con người được đảm bảo ngày một tốt hơn trên mọi lĩnh vực. Tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên 73,64 tuổi. Chỉ số phát triển con người (HDI) liên tục tăng, đưa Việt Nam vào nhóm các nước có tốc độ tăng HDI cao nhất thế giới. Uy tín quốc tế của Việt Nam không ngừng được nâng cao, thể hiện qua việc được cộng đồng quốc tế tín nhiệm bầu vào nhiều vị trí quan trọng, đặc biệt là hai lần trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2014 - 2016 và 2023 - 2025.

Kế thừa tinh thần của Tuyên ngôn, trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Việt Nam kiên định việc đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, đồng thời đẩy mạnh cuộc chiến chống giặc nội xâm – tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Đồng thời, thực hiện đột phá về mặt thể chế, mở rộng không gian phát triển, sắp xếp lại giang sơn, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo. Mặt khác, chúng ta cũng đang nỗ lực hoàn thiện nền dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì dân.

Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” trong Tuyên ngôn độc lập cho đến hôm nay vẫn vang vọng. Lời kêu gọi ấy thôi thúc mỗi người con đất Việt nỗ lực không ngừng, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, để hiện thực hóa khát vọng xây dựng một Việt Nam thịnh vượng, sánh vai các cường quốc năm châu, nơi mỗi người dân thực sự được hưởng trọn vẹn quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.

TS NGUYỄN QUỲNH ANH, chuyên gia lĩnh vực khoa học chính trị và an ninh

Nguồn PLO : https://plo.vn/tu-tuyen-ngon-doc-lap-2-9-den-khat-vong-xay-dung-mot-viet-nam-thinh-vuong-post868377.html