Vụ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng từ một tiệm bánh mì tại TP.HCM vừa qua không chỉ là sự cố y tế, mà còn là lời hồi chuông cảnh tỉnh khẩn thiết về vai trò sống còn của an toàn thực phẩm. Trong 162 trường hợp nghi ngộ độc (theo số liệu ghi nhận đến chiều 8-11), có nhiều ca nặng, trong đó có một ca thai phụ hơn 34 tuần bị dọa sinh non và một số bệnh nhân phải điều trị tại khoa chăm sóc đặc biệt (ICU), nhiều ca cấy máu dương tính với vi khuẩn Salmonella.
Trước hết, cần nhấn mạnh rằng việc bán bánh mì, dù ở quy mô nhỏ hay lớn, đều phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm. Luật An toàn thực phẩm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2018) và Nghị định 115/2018 không phải là những quy định trên giấy. Chúng là hàng rào pháp lý mạnh mẽ để bảo vệ sức khỏe cộng đồng; quy định rõ ràng về điều kiện bảo quản, quy trình chế biến, vận chuyển và kinh doanh thực phẩm.
Cụ thể, mọi cá nhân, tổ chức sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn thực phẩm, đảm bảo nguồn nguyên liệu an toàn, thực hiện đầy đủ các bước chế biến hợp vệ sinh, trang bị đầy đủ trang thiết bị và có biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn, đặc biệt với các loại thực phẩm dễ bị ôi thiu hoặc chứa protein động vật...
Bệnh nhân ngộ độc sau ăn bánh mì đang điều trị ở bệnh viện. Ảnh: BVCC
Về mặt pháp luật, hành vi cung cấp thực phẩm gây ngộ độc cho người tiêu dùng sẽ bị xử lý hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu xác định hành vi thiếu trách nhiệm hoặc cố ý gây hậu quả nghiêm trọng. Trong vụ việc này, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã tạm dừng hoạt động cơ sở liên quan để điều tra, lấy mẫu thực phẩm và mẫu môi trường, bước đi cần thiết để truy xuất nguồn gốc và xác định vi phạm...
Bài học rút ra từ vụ việc này rất rõ ràng: an toàn thực phẩm không phải là lựa chọn mà là nghĩa vụ pháp lý và đạo đức của người kinh doanh, đồng thời là yếu tố bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Ngay cả với các cơ sở nhỏ lẻ, việc thiếu kiến thức hoặc lơ là trong bảo quản, chế biến thực phẩm cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, từ ngộ độc hàng chục người đến nguy cơ lây lan dịch bệnh. Việc kiểm tra định kỳ, tuân thủ quy trình chế biến và ghi nhận nguồn gốc nguyên liệu là những bước không thể bỏ qua.
Ngoài ra, sự việc cũng nhấn mạnh vai trò của công tác truyền thông, tuyên truyền về an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng cần nhận thức được dấu hiệu ngộ độc thực phẩm, biết cách báo cáo và tìm kiếm chăm sóc y tế kịp thời. Các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời hỗ trợ đào tạo cho các cơ sở kinh doanh thực phẩm về quy trình an toàn.
Trước vụ ngộ độc bánh mì tại TP.HCM thì đầu tháng 11 đã xảy ra vụ 12 học sinh tiểu học tại Nghệ An nghi ngộ độc sau khi ăn cơm nắm mua tại quán vỉa hè, vụ 7 người tại Phú Yên bị nôn ói, tiêu chảy sau khi ăn buffet tại một nhà hàng... Các vụ ngộ độc là lời nhắc nhở quan trọng về trách nhiệm của người kinh doanh, sự cần thiết của giám sát y tế và nhận thức của chính người tiêu dùng về vấn đề an toàn thực phẩm.
Tuân thủ quy định pháp luật về an toàn thực phẩm không chỉ bảo vệ khách hàng mà còn bảo vệ uy tín và sự tồn tại lâu dài của doanh nghiệp, người kinh doanh. Đồng thời, phản ứng nhanh và phối hợp liên ngành giữa y tế và an toàn thực phẩm chính là biện pháp hữu hiệu ngăn ngừa hậu quả nghiêm trọng từ các vụ ngộ độc thực phẩm trong tương lai.
TRẦN MINH