Từ vụ án 'con gà lôi': Phải tuyên truyền pháp luật để dân hiểu, dân biết và không phạm tội

2 giờ trướcBài gốc

Vụ án gây xôn xao dư luận

Trong những ngày qua, vụ án "con gà lôi" đuôi trắng gây xôn xao dư luận, khi Tòa án nhân dân (TAND) Khu vực 5 - tỉnh Hưng Yên tuyên phạt anh Thái Khắc Thành (ngụ xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) 6 năm tù giam về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm", do nuôi và bán 13 con gà lôi đuôi trắng có trong Sách đỏ.

Vụ án gây bức xúc dư luận khi video được tung lên mạng, ghi hình anh Thái Khắc Thành lên xe về trại giam, trong khi vợ anh - chị Nguyễn Thị Oanh (33 tuổi) ôm hai đứa con thơ khóc thảm thiết và chỉ biết kêu "trời ơi" trong nỗi đau tuyệt vọng!

Theo hồ sơ vụ án, qua mạng xã hội, anh Thành biết gà lôi trắng là động vật quý, hiếm, cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán lấy tiền chi tiêu. Sẵn có khiếu chăn nuôi và làm vườn, anh Thành mua con gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, cũng qua mạng xã hội, anh Thành tiếp tục liên hệ với người ở huyện Diễn Châu cũ (tỉnh Nghệ An) đề nghị trao đổi một con chim chích chòe lửa mà mình đang nuôi để lấy hai con gà lôi mái của người này. Sau đó, anh Thành đưa 2 con gà lôi mái về nuôi chung với con gà lôi trống đã mua trước đó, nuôi chung với đàn gà nhà. Nuôi một thời gian, nhờ chăm sóc tốt, các con gà lôi mái mà Thành nuôi đẻ được 13 trứng và ấp nở ra 10 gà lôi con, 3 trứng khác bị hỏng.

Đến tháng 3/2025, do muốn bán gà lôi con, anh Thành đã lên mạng xã hội đăng bán, kèm theo hình ảnh đàn gà mình đang nuôi. Một tài khoản lạ không rõ tên, tuổi, địa chỉ hỏi mua 10 con gà lôi con của Thành với giá 500.000 đồng/con. Do gà con còn non, người mua đề nghị Thành nuôi thêm vài ngày và trả thêm tiền công 1 triệu đồng.

Cáo trạng cho biết: Sau đó Thành đã nhận 2 triệu đồng tiền cọc qua tài khoản của vợ mình, từ một người có tài khoản mạng xã hội tên "Quốc Huy", số tiền còn lại 4 triệu đồng và 2,6 triệu đồng cước xe vận chuyển sẽ thanh toán sau khi người mua nhận được gà lôi.

Anh Thái Khắc Thành và số gà lôi tang vật

Ngày 02/4/2025, anh Thành thuê xe chở 10 con gà lôi con đi giao cho khách. Đến địa phận xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ (nay là phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị tổ công tác của Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu giữ. Khám xét khẩn cấp nơi ở của anh Thành, cơ quan chức năng thu giữ thêm 3 con gà lôi mẹ và con trống. Cơ quan chức năng khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam Thành về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm".

Ngày 08/8/2025, anh Thành bị Tòa án khu vực 5, tỉnh Hưng Yên đưa ra xét xử và tuyên phạt 6 năm tù.

Kháng nghị bản án sơ thẩm, anh Thành được tại ngoại

Anh Thành, bản chất là nông dân chất phác, hiền lành, chăm làm, đam mê nuôi chim, trồng cây cảnh và thích ca hát, ai thuê hát đám cưới thì Thành đi hát để kiếm thêm thu nhập nuôi con. Ở địa phương, Thành là một công dân tốt và chưa từng vi phạm pháp luật. Vợ anh Thành là chị Nguyễn Thị Oanh làm việc ở một công ty gần nhà. Vợ chồng anh có 3 con, con đầu mới 7 tuổi, bé út mới hơn 1 tuổi, có mẹ già 80 tuổi. Do vậy anh Thành là lao động chính. Việc anh Thành phải thụ án 6 năm tù giam đã đẩy gia đình anh vào cảnh khốn cùng, gây bức xúc dư luận.

Rất may là cơ quan chức năng đã lắng nghe dư luận và điều bất ngờ đã xảy ra. Ngày 13/8, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng đã kiến nghị Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) cùng cấp ra kháng nghị bản án sơ thẩm để xem xét lại toàn diện vụ án. Đồng thời, TAND tỉnh cũng đã ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với Thái Khắc Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.

Theo ông Tăng, ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội về vụ án này, Chánh án TAND tỉnh đã phối hợp với Viện trưởng Viện KSND cùng cấp và lãnh đạo Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án. Tòa án tỉnh cũng yêu cầu Chánh án TAND Khu vực 5, thẩm phán chủ tọa phiên tòa báo cáo giải trình.

Ông Tăng cho biết, qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm và các quy định của pháp luật, TAND tỉnh nhận thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27 ban hành ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 01/7. Theo đó, tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo quy định gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc nhóm IIB (nhóm được phép khai thác, sử dụng có điều kiện, có sự kiểm soát để bảo đảm sự đa dạng sinh học và không bị đe dọa tuyệt chủng), không còn thuộc nhóm IB (rất nguy cấp) theo Nghị định số 84 của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố vụ án này. Như vậy, từ 01/7/2025, hành vi nuôi, nhốt, vận chuyển loài gà lôi trắng không còn cấu thành tội phạm theo Điều 244 Bộ Luật Hình sự 2015.

Vụ án cho thấy nhiều lỗ hổng từ tuyên truyền pháp luật trong dân. Bắt đầu từ chính quyền địa phương, nếu thấy anh Thành nuôi động vật có trong Sách đỏ, thì phải cảnh báo, hướng dẫn, tuyên truyền để người dân chấp hành pháp luật. Ở đây tuyệt đối không thấy!

Lỗi lớn nhất thuộc về TAND Khu vực 5 - Hưng Yên, đã không cập nhật danh mục mới về các động vật thuộc loại nguy cấp, đe dọa tuyệt chủng theo Thông tư 27 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, khi gà lôi trắng đã được xếp thuộc nhóm IIB (nhóm được phép khai thác, sử dụng có điều kiện), mà vẫn xem gà lôi thuộc nhóm IB (loại rất nguy cấp) theo Nghị định số 84 của Chính phủ khi xét xử vụ án này.

Áp dụng quy định của Nghị định 84, với tội danh này anh Thành có thể nhận mức án 5 - 15 năm tù, nên bản án của anh Thành 6 năm tù là vậy. Còn nếu áp dụng Thông tư 27, kể từ ngày 01/7/2025 người nào nuôi, nhốt gà lôi trắng không phạm vào tội quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015.

Lỗi của TAND Khu vực 5 - Hưng Yên đã rõ. Nhưng ngay cả những người cầm cán cân công tý tại tòa mà không am hiểu pháp luật, thì làm sao có thể tuyên truyền pháp luật cho dân biết? Đây là lỗ hổng trong công tác tuyên truyền pháp luật. Ai cũng biết, để pháp luật được đi vào cuộc sống thì phải bắt đầu bằng công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật; đây là khâu đầu tiên của hoạt động thực thi pháp luật; là cầu nối để truyền tải pháp luật vào cuộc sống.

Lấp lỗ hổng này xem ra còn lâu, mà trước mắt ngành tư pháp phải tự lấp lỗ hổng này cho chính mình, để có thể ngồi ghế quan tòa một cách nghiêm túc và công bằng.

VĨNH HY

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/song-theo-phap-luat/phai-tuyen-truyen-phap-luat-de-dan-hieu-dan-biet-va-khong-pham-toi_181806.html