Từ vụ việc đau lòng của bé gái 3 tháng tuổi bị người thân xâm hại, các bác sĩ BV Nhi cảnh báo: Bảo vệ trẻ em không phải là trách nhiệm của riêng ai, mà là bổn phận của từng gia đình, cộng đồng và cả hệ thống pháp luật.
Trẻ em – những mầm non tương lai của đất nước cần được sống trong một môi trường an toàn, yêu thương và được bảo vệ một cách toàn diện. Chính vì vậy, việc phòng ngừa và bảo vệ trẻ em bị xâm hại đòi hỏi những giải pháp đồng bộ, lâu dài, cùng sự chung tay của cộng đồng.
- Đối với gia đình, đặc biệt là cha mẹ, cần luôn quan tâm, lắng nghe và trò chuyện với trẻ để nhận biết sớm những thay đổi về tâm sinh lý. Đồng thời, cần trang bị cho trẻ kỹ năng tự bảo vệ và kiến thức cơ bản để nhận diện nguy cơ xâm hại.
- Đối với cộng đồng và xã hội cần nâng cao nhận thức về vấn đề xâm hại trẻ em, đẩy mạnh tuyên truyền, phát hiện sớm và kịp thời lên tiếng khi thấy dấu hiệu bất thường.
(Ảnh minh họa).
Bệnh viện Nhi Trung ương kêu gọi các bậc cha mẹ và toàn xã hội hãy nâng cao ý thức cảnh giác, cùng chung tay lên tiếng, bảo vệ trẻ em khỏi mọi hình thức bạo lực và xâm hại.
Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu bất thường, đặc biệt là chảy máu vùng kín, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp và hỗ trợ kịp thời.
Ngoài ra, người dân có thể gọi tới Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 để tố giác hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em và nhận tư vấn, hỗ trợ pháp lý.
Các dấu hiệu có thể chỉ điểm cho xâm hại tình dục
Các dấu hiệu thể chất có thể chỉ điểm cho xâm hại tình dục
– Chấn thương không thể giải thích ở ngực, vùng sinh dục hay hậu môn.
– Quần áo giây máu.
– Máu trong nước tiểu hoặc trong phân.
– Trẻ kêu đau ở vùng sinh dục và hậu môn.
– Ngứa bất thường hoặc quá mức ở vùng sinh dục và hậu môn.
– Đau khi ngồi hoặc đi.
– Nhiễm trùng lây truyền đường tình dục.
– Mang thai.
Các dấu hiệu hành vi/cảm xúc có thể chỉ điểm cho xâm hại tình dục
– Hiểu biết hay ý thức về tình dục nhiều hơn so với lứa tuổi và giai đoạn phát triển.
– Hành vi thoái lui (hành vi hay xảy ra hơn khi trẻ còn bé, ví dụ mút ngón tay, đái dầm).
– Hành vi tình dục với các trẻ khác, đi kèm cưỡng ép hay giấu giếm.
– Bắt chước hành vi tình dục của người lớn.
– Rối loạn giấc ngủ (ví dụ ác mộng).
– Viết hoặc vẽ về xâm hại tình dục.
– Những thay đổi tâm trạng không thể giải thích (ví dụ trở nên khép kín hay cộc tính).
– Sợ bất thường về sự thân mật hay gần gũi.
– Sợ bất thường về một số người với những đặc điểm nhất định (ví dụ có giọng trầm).
– Sợ đi tới một nơi quen thuộc.
– Thay đổi bất ngờ về hành vi ăn uống (ví dụ tăng cân hay giảm cân đột ngột).
– Thay đổi kết quả học tập ở trường.
– Sự chậm trễ trong phát triển (ví dụ không tiến bộ về phát triển ngôn ngữ hay vận động như mong chờ).
– Các biểu hiện của rối loạn stress sau chấn thương (các biểu hiện liên quan tới một sự kiện gây chấn thương nhưng không bị mất đi sau đó, ví dụ các cảnh hồi tưởng – là ký ức khiến trẻ cảm giác như đang quay trở lại tình huống cũ. Đi kèm cảnh hồi tưởng còn có các dấu hiệu lo lắng, sợ hãi, đánh trống ngực và các biểu hiện khác của stress).
– Than phiền thể lực (ví dụ đau đầu hay đau dạ dày).
– Bỏ nhà ra đi.
– Có ý nghĩ hoặc tìm cách tự tử.
– Có hành vị tự hủy hoại (ví dụ uống rượu hoặc dùng/lạm dụng ma túy, cắt cơ thể, mại dâm).
Các biện pháp bảo vệ trẻ
Giúp đỡ trẻ đã nói ra sự thật
Cố gắng bình tĩnh. Điều này có thể giúp con bạn mở lòng. Cố gắng kiềm chế sự giận giữ đối với bị can, nếu có, vì trẻ có thể hiểu nhầm là bạn đang giận bé.
An ủi vỗ về trẻ
Hãy tới gần, ôm con và an ủi vỗ về bé. Nhớ tôn trọng cảm xúc và phản ứng của con. Hãy dành cho con một không gian riêng nếu cần. Không phải bé nào cũng muốn người khác động chạm vào mình lúc này.
Trấn an con bằng cách nói với bé:
– Chuyện này cũng xảy ra với các bạn khác.
– Bé đã rất dũng cảm khi nói ra chuyện này và bạn cảm thấy tự hào vì con.
– Bạn sẽ làm bất kỳ điều gì có thể để giúp đỡ và bảo vệ con.
– Bạn ở đây để bày tỏ tình yêu và sự hỗ trợ với con
– Con có thể tìm đến bạn nếu có bất kỳ điều gì muốn nói.
Nhận thức đúng về tuổi tác và kỹ năng của bé
Hãy để trẻ sử dụng ngôn từ của mình, bao gồm cả các từ lóng, vì đó có thể là cách duy nhất con biết để mô tả chuyện đã xảy ra. Hãy kiên nhẫn, chuyện này có thể khó đối với con. Đừng chỉnh sửa hay thay đổi từ ngữ mà con sử dụng, kể cả nếu các chi tiết còn chưa rõ ràng. Điều đặc biệt quan trọng cho công tác điều tra là chỉ dùng ngôn từ của trẻ để miêu tả những gì đã xảy ra.
Chỉ đặt câu hỏi để bé nói với bạn về những gì đã xảy ra bằng ngôn từ của chính con
“Con có thể nói cho bố mẹ biết chuyện gì đã xảy ra không?”
“Chuyện gì xảy ra sau đó?”.
Hãy để trẻ kể tất cả những gì trẻ muốn kể.
Tránh các câu hỏi dẫn dắt, những từ ngữ khiến trẻ sợ hay gặng hỏi quá mức về các chi tiết
Ví dụ, đừng hỏi các câu như “Ông ta có chạm vào chỗ này của con không?” hay “Có chắc đó là một Bác không?”.
Tránh các từ có thể khiến bé sợ (ví dụ cưỡng hiếp, loạn luân, quấy rối, xâm hại tình dục trẻ em hoặc bỏ tù).
Tránh hỏi ‘vì sao’ chuyện gì đó có thể đã xảy ra. Ép bé nói ra các chi tiết hay hỏi vì sao không nói chuyện này sớm hơn có thể khiến con cảm thấy bị trách móc thay vì được hỗ trợ.
Nói cho bé biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo
Đừng đưa ra những lời hứa mà bạn không thể thực hiện. Ví dụ, đừng hứa sẽ giữ bí mật những điều bé nói ra. Bạn cần giải thích với con rằng bí mật của một người cần được chia sẻ để được giúp đỡ, hay để giữ cho người đó khỏi bị hại. Nói với con rằng thông tin sẽ được chia sẻ với những người ‘làm nhiệm vụ bảo vệ trẻ em’.
Trả lời các câu hỏi của bé một cách đơn giản và trung thực
Nếu bạn không biết câu trả lời chính xác cho các câu hỏi của trẻ, đừng sợ phải nói rằng “Bố mẹ không chắc” hoặc “Bố mẹ không biết”. Hãy nói với con rằng bạn sẽ cố gắng tìm kiếm câu trả lời cho bất kỳ câu hỏi nào của con.
Đừng bịa ra câu trả lời. Ví dụ, nếu được hỏi “Liệu Bố có bị đi tù không?” bạn có thể phải nói “Mẹ không biết. Những người khác sẽ quyết định chuyện này”.
Trẻ không cần hoặc không muốn biết tất cả mọi chuyện. Câu hỏi mà trẻ đặt ra sẽ giúp bạn biết cần chia sẻ với con ở mức độ nào.
Nếu bạn nghi ngờ rằng trẻ có thể đã bị xâm hại hay có nguy cơ bị xâm hại, đừng tìm cách tự chứng minh nghi ngờ của mình. Hãy báo cáo các thông tin thu được với cơ quan chức năng.
Diệu Thu