Sau thông tin một người đàn ông ở Nghệ An bị tuyên án 6 năm tù vì hành vi nuôi và bán gà lôi trắng (loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm), nhiều người băn khoăn không biết phải xử lý thế nào nếu phát hiện hoặc bất ngờ biết được mình đang nuôi/giữ một cá thể nghi là động vật hoang dã.
Thái Khắc Thành (SN 1980, tỉnh Nghệ An) vừa bị kết án 6 năm tù do nuôi 3 con gà lôi trắng và nhân giống 10 con gà lôi con rồi đưa đi bán lấy tiền. Ảnh: NVCC
Về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), khẳng định: Khi phát hiện hoặc vô tình đang nuôi giữ động vật hoang dã, việc đầu tiên người dân cần làm là báo ngay cho lực lượng chức năng, cụ thể là kiểm lâm địa phương để được hướng dẫn xử lý.
Đây là cách an toàn nhất để tránh rơi vào các rắc rối pháp lý có thể xảy ra, bởi hệ thống pháp luật hiện hành đã có những quy định rất nghiêm ngặt về bảo vệ loài nguy cấp, quý, hiếm.
Ông Thiện cho biết, nhiều trường hợp vi phạm xảy ra không xuất phát từ ý đồ xấu mà do người dân thiếu hiểu biết pháp luật. Tuy nhiên, hành vi nuôi, vận chuyển, mua bán hoặc tàng trữ động vật hoang dã trái phép có thể bị xử lý hình sự với các mức phạt rất nghiêm khắc.
Đối với người dân có nhu cầu nuôi động vật hoang dã vì mục đích hợp pháp như bảo tồn hoặc nghiên cứu, ông Thiện nhấn mạnh, cần tuân thủ đầy đủ các quy định tại Thông tư 27/2025/TT-BNN ngày 24/6/2025 của Bộ NN&MT, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Theo đó, cơ sở nuôi phải đảm bảo điều kiện phù hợp với quy mô và đặc điểm sinh học của loài; chuồng trại phải được thiết kế theo tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc theo hướng dẫn của các tổ chức quốc tế được cơ quan chuyên môn thẩm định và công nhận.
Ngoài ra, cần đảm bảo vệ sinh môi trường, thú y, an toàn cho người và động vật, có hệ thống cách ly phòng dịch và thiết bị hỗ trợ việc tiếp nhận, chuyển giao loài nuôi khi cần thiết. Đối với các loài thú lớn, việc xây dựng khu vực phục hồi tập tính hoang dã là điều bắt buộc nếu mục đích nuôi là bảo tồn.
Để tránh những trường hợp đáng tiếc tương tự vụ án ở Nghệ An, lãnh đạo Cục Lâm nghiệp cho biết, người dân cần chủ động tìm hiểu pháp luật hoặc liên hệ với cơ quan chức năng khi có thắc mắc liên quan đến động vật hoang dã.
Đặc biệt, trong bối cảnh các quy định mới về bảo vệ động vật quý hiếm đã và đang được siết chặt, việc chủ động tuân thủ là cần thiết để vừa bảo vệ đa dạng sinh học, vừa tránh những hệ lụy pháp lý không mong muốn.
Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cũng khuyến nghị các địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến tận cơ sở, nhằm giúp người dân nắm rõ các quy định về bảo vệ động vật hoang dã. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng chính là giải pháp quan trọng để ngăn chặn tình trạng vi phạm ngay từ gốc.
Vũ Điệp