Nguồn gốc của mối bất hòa giữa ông Musk và ông Trump là dự luật cắt giảm thuế và tăng chi tiêu mà ông Trump đưa ra. Dự luật này đã được Hạ viện Mỹ thông qua và đang chờ Thượng viện xem xét. Ông Musk được ông Trump giao cho sứ mệnh nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy công quyền và cắt giảm chi tiêu ngân sách cho bộ máy công quyền. Gói đạo luật mà ông Trump ca ngợi là "lớn và đẹp" lại nhằm cắt giảm thuế (tức là giảm thu) và tăng nợ công, trái ngược hoàn toàn với mục tiêu sứ mệnh được giao trước đây của ông Musk.
Trước khi rời xa ông Trump, ông Musk đã công khai cho rằng, "không có đạo luật nào vừa lớn lại vừa đẹp", hàm ý rõ ràng phê phán và bất đồng quan điểm với ông Trump. Mới đây, ông Musk coi gói đạo luật "lớn và đẹp" của ông Trump là một "dự luật chi tiêu của Quốc hội khổng lồ, vô lý...". Phát ngôn này của ông Musk không chỉ là sự phê phán đơn thuần mà còn là một cú đòn nặng nề nhằm vào thể diện, uy danh và năng lực cầm quyền của ông Trump.
Nguyên do ở chỗ ông Musk không phải là người bình thường như muôn người khác ở nước Mỹ. Vì là một trong những người giàu nhất thế giới và là doanh nhân hàng đầu, nên lời nói và hành động của ông Musk có ảnh hưởng rất lớn ở nước Mỹ và trong chừng mực nhất định ở cả trên thế giới. Ông còn đóng vai trò quan trọng giúp ông Trump trở lại cầm quyền và từng là cộng sự thân cận của ông Trump. Ông Musk xa cách thì còn không sao nhưng bị người này quay lưng thì thật sự bất lợi đối với ông Trump. Việc ông Trump và cộng sự phản ứng dè dặt và chậm chạp, kiềm chế và tránh phê phán ông Musk đủ để cho thấy cú đòn này của ông Musk nguy hiểm như thế nào. Ông Trump cùng cộng sự đang rơi vào tình cảnh khó xử trong cách ứng phó với ông Musk.
Rạn nứt giữa ông Musk và ông Trump đang ngày càng thêm rõ nét và sâu sắc. Dường như ông Musk ý thức đầy đủ về sức mạnh mềm của mình nên tự tin trong việc sử dụng nó. Có lẽ, ông còn đang làm phép thử về uy quyền của mình đối với phe đảng Cộng hòa, làm phân rẽ nội bộ phe đảng Cộng hòa và đẩy cả giới lãnh đạo đương nhiệm trong đảng này vào tình thế khó xử. Cũng có thể ông Musk đã quay lưng với ông Trump do lợi ích kinh doanh của chính mình bị đe dọa.
Ra đòn nhằm vào thể diện và uy danh, uy quyền và năng lực cầm quyền của ông Trump như thế, ông Musk dù có chủ ý hay không, vẫn gián tiếp tiếp sức cho những người bất đồng quan điểm với ông Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa và tương tự như vậy đối với cử tri ở nước Mỹ. Người này đã kích hoạt cuộc tranh luận công khai trong xã hội và trên truyền thông ở nước Mỹ về định hướng và năng lực cầm quyền của ông Trump. Đấy là dấu hiệu bất lợi đối với ông Trump và phe đảng Cộng hòa trước cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ trong năm tới.
Đại sứ Trần Đức Mậu