Nỗ lực bổ sung trường lớp học
Tại Hà Nội - điểm nóng của tuyển sinh đầu cấp trong nhiều năm, từ năm học 2025 -2026, Hà Nội sẽ có thêm 2 trường THPT công lập đi vào hoạt động. Đó là Trường THPT Phúc Thịnh (xã Phúc Thịnh) và Trường THPT Đỗ Mười (phường Yên Sở). Hiện hai dự án này đang gấp rút hoàn thiện những công đoạn cuối cùng để đưa vào sử dụng ngay cho năm học 2025 - 2026, còn công tác tuyển sinh đã hoàn thành với gần 1.000 suất học cho các em học sinh.
Học sinh dự lễ khai giảng năm học 2024 - 2025. Ảnh: P.T
Thông tin hai trường tuyển sinh “tràn tuyến” ngay trong năm học mới đã mang lại niềm vui cho nhiều gia đình. Chị Nguyễn Minh Hương - phụ huynh trên địa bàn phường Hoàng Mai chia sẻ: “Nghe tin trên địa bàn có thêm trường THPT cả nhà tôi đều rất phấn khởi, giải tỏa áp lực về chỗ học và tài chính cho nhiều gia đình”.
Với việc thành lập hai trường THPT mới và cải tạo, mở rộng các trường cũ, chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026 của thành phố Hà Nội đã tăng thêm 3% so năm học trước, lên tỷ lệ khoảng 64%. Như vậy sẽ có thêm khoảng 5.000 học sinh có suất học trong các trường công lập. Việc làm này thể hiện sự quan tâm đầu tư của thành phố và ngành giáo dục Thủ đô trong việc xây dựng bổ sung trường, lớp và các điều kiện học tập với mục tiêu giảm áp lực kỳ thi vào lớp 10 từ năm học 2025 - 2026 và các năm học tiếp theo.
Không chỉ đầu tư xây mới 2 trường THPT nêu trên, thời gian qua, Hà Nội đã đầu tư xây dựng mạng lưới trường lớp hiện đại, đáp ứng nhu cầu học tập trên địa bàn ở tất cả các cấp học. Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Hà Nội Trần Thế Cương thông tin, năm học 2024 - 2025, thành phố đã xây dựng được 43 trường học mới, bước đầu đáp ứng tình trạng thiếu trường học trên địa bàn.
Tại TPHCM, Giám đốc Sở GDĐT thành phố Nguyễn Văn Hiếu cho biết, thành phố hiện có quy mô hơn 2,6 triệu học sinh và đã chia thành 16 cụm chuyên môn theo địa bàn phường, xã để đảm bảo chỉ đạo và trao đổi chuyên môn hiệu quả. Sau sáp nhập, việc xây dựng trường học tiếp tục được chú trọng, với mục tiêu 300 phòng học/10.000 dân số độ tuổi, góp phần giảm sĩ số lớp học. TPHCM cũng tiên phong ứng dụng bản đồ GIS trong tuyển sinh, sắp xếp học sinh đầu cấp theo khoảng cách từ nhà đến trường, nhằm giảm áp lực giao thông.
Cả nước hiện có 618.284 phòng học các cấp mầm non, phổ thông công lập; trong đó, số phòng học kiên cố 554.142 phòng, đạt tỷ lệ kiên cố hóa là 89,6%. Theo đánh giá của Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ GDĐT) Trần Thanh Đạm, phòng học tại cấp học tiểu học cơ bản đã đủ để đảm bảo dạy học 2 buổi/ngày. Tỷ lệ phòng học được kiên cố sau 10 năm, tăng từ 78,2% năm 2015 lên 87,1% năm 2025. Dẫu vậy, vẫn có hiện tượng thiếu phòng học cục bộ tại các khu vực có mật độ dân cư cao, các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Đề xuất đầu tư xây 100 trường học vùng biên
Sau sắp xếp địa giới hành chính, cả nước có 22 tỉnh, thành phố có biên giới đất liền, với tổng số 248 xã biên giới đất liền. Theo thống kê của các địa phương, tại 248 xã này hiện có 956 trường phổ thông với quy mô 625.255 học sinh. Trong số đó, nhu cầu được học bán trú, nội trú lên tới 332.019 em, nhưng mới chỉ có gần 59.000 học sinh được học tại 22 trường phổ thông dân tộc nội trú và 160 trường phổ thông dân tộc bán trú. Như vậy, còn hơn 273.000 học sinh, tương đương 43,7%, dù có nhu cầu nhưng chưa được học tập, sinh hoạt tập trung tại các trường.
Từ thực tiễn trên, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - THCS tại 248 xã biên giới đất liền. Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025. Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong 2 đến 3 năm tới.
Trao đổi với phóng viên Báo Đại đoàn kết về chủ trương trên, ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phạm Văn Hòa khẳng định đây là chủ trương đúng đắn, thể hiện tính nhân văn sâu sắc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, giáo dục ở những địa bàn này vẫn gặp không ít khó khăn, đặc biệt là về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và hệ thống trường lớp. Tình trạng thiếu trường lớp không chỉ diễn ra ở những vùng khó khăn mà còn phổ biến ở nhiều địa phương có mật độ dân số cao, nhu cầu học tập lớn. Việc đầu tư xây dựng trường lớp đã được ngành giáo dục chú trọng trong nhiều năm, song vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển thực tế. Do đó, ông Hòa nhấn mạnh, để giải quyết căn cơ bài toán này, cần có sự đầu tư từ: ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và nguồn lực xã hội hóa từ các nhà đầu tư.
Năm học 2025 - 2026 mở ra giai đoạn mới trong bối cảnh bộ máy chính quyền địa phương đã được sắp xếp, kiện toàn theo mô hình hai cấp. đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa kỳ vọng, ngành giáo dục sẽ đánh giá khách quan, rút kinh nghiệm từ thực tiễn để không ngừng cải thiện, nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập của người dân.
Đối với nhiệm vụ xây dựng trường tại 248 xã biên giới, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đây nhiệm vụ chính trị, cần thực hiện nhanh và đề nghị các địa phương phải đồng lòng, phối hợp. Bộ trưởng đề nghị, giám đốc sở GDĐT 22 tỉnh biên giới làm tốt công tác tham mưu để có trường nội trú tốt nhất, xây dựng hợp lý, gần gũi với học sinh, cần đảm bảo các điều kiện, thiết thực.
Bộ trưởng cũng lưu ý về thực hiện công bằng giáo dục. Sự đầu tư không công bằng trong một số trường công lập cũng có thể tạo nên sự không công bằng trong giáo dục. Nhân tài cần đầu tư đặc biệt nhưng phải đảm bảo được công bằng.
Nguyễn Hoài