Từng bước khẳng định du lịch Bắc Ninh bằng nội lực văn hóa

4 giờ trướcBài gốc

Văn Hóa đã có cuộc trò chuyện với TS.Nguyễn Văn Đáp – Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Bắc Ninh (ảnh bên) – để hiểu rõ hơn về những định hướng mới mẻ và kỳ vọng của tỉnh trong giai đoạn tới.

. P.V: Thưa ông, hiện nay khi đến Bắc Ninh, du khách có thể tham gia những loại hình du lịch nào?

- Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Văn Đáp: Hiện tại, Bắc Ninh đang phát triển khá đa dạng các sản phẩm, từ truyền thống đến hiện đại. Du lịch văn hóa – tâm linh vẫn là thế mạnh nổi bật, với các điểm đến quen thuộc như chùa Dâu – ngôi chùa cổ nhất Việt Nam, chùa Phật Tích, đền Đô, đền Bà Chúa Kho… kết hợp với chuỗi lễ hội đặc sắc như Hội Lim, lễ hội làng Diềm, lễ hội Kinh Dương Vương…

Bên cạnh đó, nhiều du khách yêu thích trải nghiệm làng nghề có thể đến Đông Hồ học làm tranh dân gian, sang Phù Lãng nặn gốm, hay đến Đại Bái tìm hiểu nghề gò, đúc đồng truyền thống. Bắc Ninh cũng đang phát triển du lịch nông nghiệp – sinh thái, như Green Farm ở Tiên Du, trang trại Thu Thủy tại TP. Từ Sơn, nơi du khách được hòa mình vào không gian xanh, gần gũi thiên nhiên.

Đặc biệt, tỉnh còn hướng tới các loại hình hiện đại như du lịch sự kiện (MICE): Festival Quan họ, chương trình hát Quan họ trên thuyền, tuần Văn hóa – Du lịch, hội chợ thương mại, các giải thể thao lớn… Tất cả đang tạo nên một bức tranh du lịch đa sắc, có chiều sâu và hấp dẫn với nhiều đối tượng du khách.

. Với tầm nhìn phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, ông có thể cho biết Bắc Ninh sẽ ưu tiên những dòng sản phẩm nào trong giai đoạn đến năm 2030?

Trẻ em trường KiKo Montessori Preschool (TP.HCM) trải nghiệm làm tranh Đông Hồ

- Chúng tôi xác định rõ, phát triển du lịch Bắc Ninh là phải dựa trên nền tảng văn hóa đặc sắc, nhưng cần đổi mới cách thể hiện để phù hợp với xu thế. Tỉnh đã xây dựng định hướng với 4 dòng sản phẩm chính.

Thứ nhất là du lịch gắn với công nghệ sáng tạo. Chúng tôi đang xây dựng các sản phẩm như “Quan họ kể chuyện” ứng dụng công nghệ XR (thực tế mở rộng), bảo tàng tương tác để du khách có thể “trò chuyện” với liền anh, liền chị bằng trí tuệ nhân tạo. Đây là hướng đi vừa bảo tồn, vừa lan tỏa giá trị di sản theo cách mới mẻ, cuốn hút.

Thứ hai là du lịch công nghiệp và đô thị thông minh. Bắc Ninh có nhiều khu công nghiệp kiểu mẫu như VSIP, Yên Phong, Thuận Thành… nên chúng tôi phát triển các tour “du lịch công nghiệp” – một loại hình đang được quan tâm trong kỷ nguyên kinh tế số. Song song đó là các mô hình đô thị du lịch – văn hóa – sinh thái, phát triển du lịch đêm, nghệ thuật ánh sáng, bản đồ ảo, thanh toán không tiền mặt…

Thứ ba là các sản phẩm gắn với không gian làng quê. Bắc Ninh có 120 làng nghề, trong đó 62 là làng nghề truyền thống. Chúng tôi đẩy mạnh du lịch trải nghiệm: về làng Quan họ gốc học hát dân ca, chơi trò chơi dân gian, ăn bữa cơm quê trong nhà cổ; hoặc tham gia làm nông nghiệp công nghệ cao – vừa trồng rau, vừa nghỉ dưỡng, kết hợp vui chơi giải trí nhẹ nhàng.

Thứ tư là du lịch “không gian – thời gian”. Chúng tôi thử nghiệm các sản phẩm theo mùa và theo khung giờ đặc biệt như Lễ hội đêm Rằm, phố đi bộ – ẩm thực đêm, du lịch mùa lễ hội hoặc mùa thu hoạch nông sản. Những hoạt động này sẽ tạo thêm cơ hội khám phá mới lạ, không bị trùng lặp.

Trầm mặc chùa Dâu

. Để hiện thực hóa những định hướng này, theo ông làm thế nào để phát huy tối đa giá trị di sản văn hóađưa du lịch Bắc Ninh vươn tầm trong thời kỳ mới?

- Chúng tôi có lợi thế, Bắc Ninh hiện có 1.589 di tích các loại, trong đó có 5 di tích quốc gia đặc biệt, 206 di tích quốc gia, 19 bảo vật, nhóm bảo vật quốc gia; đồng thời là địa phương có đến 4 di sản được UNESCO ghi danh: Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Ca trù, kéo co làng Hữu Chấp và tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ. Cùng với đó là 599 lễ hội truyền thống và hàng chục loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc như hát Trống quân, Tuồng, Chèo, rối nước…

Với những giá trị này, chúng tôi xác định phải biến di sản thành tài nguyên du lịch thực thụ. Trước hết là tạo sản phẩm từ chính di sản. Chẳng hạn, từ các bảo vật quốc gia, chúng tôi đang nghiên cứu thiết kế quà lưu niệm, mô hình nghệ thuật, biểu tượng văn hóa Quan họ… để gắn vào tour tuyến. Hoặc từ làn điệu Quan họ, tỉnh phát triển du lịch tại cộng đồng các làng Quan họ gốc… và lấy Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh làm điểm nhấn.

Chúng tôi cũng tổ chức biểu diễn nghệ thuật dân gian theo tour cố định – có giờ biểu diễn, có liên kết với các đơn vị lữ hành. Du khách không chỉ “nghe nói” mà có thể “xem tận mắt, nghe tận tai”.

Mặt khác, Bắc Ninh chú trọng khai thác văn hóa ẩm thực: phục dựng không gian ăn uống cổ truyền tại làng Quan họ, nghiên cứu xây dựng các gói trải nghiệm ẩm thực, từ cách nấu đến cách thưởng thức.

Thêm vào đó là liên kết sản phẩm OCOP với du lịch. Ví dụ như du khách về làng nghề có thể mua sản phẩm truyền thống, hoặc tham gia lớp học thủ công, lớp nấu ăn dân gian. Một số tuyến phố ẩm thực đêm đang được tỉnh chỉ đạo cho quy hoạch, tạo thêm không gian sống về đêm cho cả du khách lẫn người dân.

Với những bước đi này, Bắc Ninh có thể khẳng định thương hiệu và vị thế của du lịch tỉnh ở trong nước cũng như quốc tế.

Lễ hội kéo co Hữu Chấp luôn thu hút đông đảo du khách

. Trước làn sóng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, câu hỏi lớn đặt ra với mỗi địa phương là: Làm thế nào để phát triển nhanh, bền vững nhưng không đánh mất cốt cách văn hóa? Câu trả lời đối với Bắc Ninh là như thế nào, thưa ông?

- Văn hóa Kinh Bắc, với trung tâm là Bắc Ninh là một không gian văn hóa cổ xưa, đậm đặc bản sắc, nơi kết tinh giữa văn hóa dân gian và văn hóa bác học, giữa tâm linh và trần thế, giữa tín ngưỡng thờ Mẫu bản địa và đạo Phật Ấn Độ, giữa tiếng hát giao duyên Quan họ, cuộc sống bình dị trong tranh Đông Hồ và những hội làng tưng bừng náo nhiệt...

Trải qua bao biến thiên lịch sử, tinh thần “trọng đạo, trọng lễ, trọng nghĩa tình” vẫn được giữ gìn nguyên vẹn. Hàng trăm lễ hội truyền thống như hội Lim, hội chùa Dâu, hội Đền Đô, hội Rước pháo Đồng Kỵ... diễn ra mỗi năm là dịp cộng đồng tụ hội, gìn giữ phong tục, tôn vinh tổ nghề, tưởng nhớ công đức tiền nhân.

Giữa thời đại số hóa và công nghiệp hóa, việc bảo tồn những giá trị truyền thống này là một bài toán không dễ. Bắc Ninh đã lựa chọn con đường “sống hóa” di sản, nghĩa là để di sản tiếp tục sống trong lòng nhân dân, trong đời sống hằng ngày, thay vì chỉ lưu giữ trong bảo tàng.

Lớp truyền dạy dân ca Quan họ cho trẻ em

Chính quyền tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế chính sách: khôi phục không gian Quan họ cộng đồng, truyền dạy dân ca trong trường học, hỗ trợ nghệ nhân, tổ chức cuộc thi sáng tạo sản phẩm văn hóa thủ công từ chất liệu truyền thống.

Không chỉ bảo tồn, Bắc Ninh còn chủ động “mở lối mới”, tức là làm mới truyền thống, kết nối văn hóa với kinh tế, với thị trường. Trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa đến 2030, tỉnh ưu tiên du lịch văn hóa, thiết kế sáng tạo, số hóa di sản, truyền thông giải trí, bản đồ số di tích lễ hội...

Sự năng động còn thể hiện trong phong trào khởi nghiệp văn hóa. Nhiều bạn trẻ đã mở tour trải nghiệm làng nghề, thiết kế thời trang lấy cảm hứng từ khăn mỏ quạ, áo tứ thân, hay sáng tạo âm nhạc hiện đại pha chất Quan họ.

Sự kết hợp giữa “giữ hồn xưa” và “mở lối mới” không chỉ tạo nên bản sắc riêng biệt, mà còn định hình một chiến lược phát triển bền vững dựa trên nội lực văn hóa. Trong dòng chảy văn hóa đương đại, Bắc Ninh không bị cuốn trôi, mà ngược lại, đang trở thành điểm sáng văn hóa - nơi truyền thống và hiện đại hội tụ.

. Xin cảm ơn ông!

Theo QUỲNH HOA (thực hiện)

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/du-lich/tung-buoc-khang-dinh-du-lich-bac-ninh-bang-noi-luc-van-hoa-146753.html