Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt trong công tác tinh gọn, tái cấu trúc bộ máy. Ảnh minh họa: Duy Hiệu.
Chiều 29/12, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác y tế năm 2025, đánh giá nhiệm kỳ 2021-2025 và định hướng nhiệm vụ giai đoạn 2026-2030. Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết đây là giai đoạn nhiều thử thách chưa từng có, khi đại dịch Covid-19 để lại hậu quả kéo dài, cùng tác động của xung đột địa chính trị, biến đổi khí hậu, thiên tai và các dịch bệnh mới nổi.
Hệ thống y tế còn đối mặt nhiều khó khăn hậu Covid-19 như thiếu thuốc, vướng mắc pháp lý, tình trạng cán bộ nghỉ việc, áp lực từ mô hình bệnh tật kép, già hóa dân số nhanh, nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao và yêu cầu chuyển đổi số, hội nhập sâu rộng.
Tuy vậy, theo đánh giá của Bộ Y tế, nhiệm kỳ 2021-2025 đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực.
Hoàn thành và vượt hầu hết chỉ tiêu
Báo cáo tổng kết năm 2025 cho thấy ngành y tế đã hoàn thành 3/3 chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu do Quốc hội giao, đồng thời đạt 8/9 chỉ tiêu cụ thể của ngành theo các Nghị quyết của Chính phủ.
Một trong những điểm nhấn nổi bật là tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế (BHYT) ước đạt 95,15%, vượt so với mục tiêu là 95%. Các chỉ số về nhân lực và hạ tầng y tế cũng đạt kết quả khả quan, với 15 bác sĩ trên 10.000 dân và 34,5 giường bệnh trên 10.000 dân.
Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân có nhiều chuyển biến tích cực. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đạt 74,8 tuổi, cao hơn chỉ tiêu đề ra là 74,7 tuổi. Đặc biệt, tỷ lệ hài lòng của người dân đối với dịch vụ y tế ước đạt trên 90%, vượt xa mục tiêu trên 80%. Hơn 90% dân số đã được quản lý sức khỏe điện tử, tạo nền tảng quan trọng cho chuyển đổi số y tế.
Trong lĩnh vực dân số và trẻ em, tỷ số giới tính khi sinh được kiểm soát ở mức 111 bé trai/100 bé gái. Các chỉ số tử vong trẻ em đều giảm xuống dưới ngưỡng quy định: tỷ suất tử vong trẻ dưới 1 tuổi còn 11 ca/1.000 trẻ đẻ sống (chỉ tiêu dưới 11,1); tỷ suất tử vong trẻ dưới 5 tuổi còn 16,6 ca/1.000 trẻ đẻ sống (chỉ tiêu dưới 16,8).
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác y tế năm 2025, đánh giá nhiệm kỳ 2021-2025 và định hướng nhiệm vụ giai đoạn 2026-2030. Ảnh: BYT.
Công tác an sinh xã hội cho các nhóm yếu thế được đảm bảo, với hơn 91% người khuyết tật và người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn được trợ giúp xã hội và chăm sóc kịp thời. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn ở mức 17,8%, chưa đạt mục tiêu giảm xuống dưới 17%.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, xây dựng và hoàn thiện thể chế là khâu đột phá lớn của nhiệm kỳ. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, 5 luật chủ chốt của ngành y tế đã được ban hành, gồm: Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) năm 2023; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược năm 2024; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT năm 2024; Luật Phòng bệnh và Luật Dân số năm 2025.
Bên cạnh đó, hàng chục nghị định, gần 200 thông tư, nhiều chiến lược và kế hoạch phát triển ngành định hướng đến năm 2045, 2050, góp phần tháo gỡ những "điểm nghẽn" kéo dài trong hoạt động y tế.
Năm 2025 cũng đánh dấu bước ngoặt trong công tác tinh gọn, tái cấu trúc bộ máy. Bộ Y tế đã tiếp nhận và sắp xếp 13 đơn vị từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chuyển về; Thanh tra Bộ Y tế được chuyển về Thanh tra Chính phủ từ ngày 1/6. Thực hiện quy hoạch mạng lưới y tế, Bộ đã sắp xếp, giảm 4 bệnh viện trực thuộc theo hướng chuyển giao về địa phương hoặc chuyển đổi mô hình hoạt động.
Kiểm soát dịch bệnh, an toàn thực phẩm và dân số
Công tác phòng, chống HIV/AIDS đạt kết quả tích cực, với xu hướng giảm số ca nhiễm mới.
Lĩnh vực an toàn thực phẩm được đổi mới phương thức quản lý theo hướng đánh giá nguy cơ, quản lý chuỗi và truy xuất nguồn gốc. Trung bình mỗi năm ghi nhận gần 90 vụ ngộ độc thực phẩm, hơn 2.000 người mắc, giảm đáng kể so với giai đoạn 2016-2020 (trung bình 131 vụ, 3.488 người mắc).
Cơ cấu dân số tiếp tục chuyển dịch tích cực. Việt Nam đang trong thời kỳ "dân số vàng" từ năm 2007, dự báo kéo dài đến khoảng năm 2037. Chỉ số Phát triển con người (HDI) tăng từ 0,696 năm 2017 lên 0,726 giai đoạn 2023-2024, xếp thứ 5 Đông Nam Á và 107/193 quốc gia.
Hệ thống đào tạo nhân lực y tế phát triển mạnh, với tỷ lệ nhân lực trình độ đại học trở lên đạt 30,7%. Số bác sĩ trên 10.000 dân tăng từ 9,8 năm 2020 lên 14 năm 2024; số dược sĩ đại học tăng từ 2,85 lên 3,3.
Đáng chú ý, dự án đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về vùng khó khăn giai đoạn 2021-2030 đã đào tạo 803 bác sĩ chuyên khoa cấp I cho 155 huyện miền núi, biên giới, hải đảo.
Cơ chế tài chính y tế từng bước đổi mới theo hướng tăng tự chủ. Số đơn vị sự nghiệp y tế tự chủ toàn bộ chi thường xuyên tăng từ 28 năm 2013 lên 473 năm 2023. Riêng năm 2025, có 102 đơn vị sự nghiệp công lập được phân loại tự chủ tài chính.
Ngành y tế cần cơ chế đủ mạnh để bứt phá
Phát biểu tại hội nghị, Phó thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh một số điểm nổi bật của ngành y tế.
Thứ nhất, ngành y tế đã huy động mọi nguồn lực, cùng toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân triển khai hiệu quả các biện pháp để ứng phó, kiểm soát tốt đại dịch Covid-19 trên toàn quốc, tạo điều kiện thuận lợi để nước ta phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ hai, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế được đẩy mạnh toàn diện. Bộ Y tế vừa tập trung xử lý các vấn đề tồn đọng kéo dài nhiều năm, vừa tham mưu ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, tạo nền tảng cho phát triển dài hạn với tư duy và quan điểm mới.
Phó thủ tướng Lê Thành Long dự và phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: BYT.
Đặc biệt, Bộ đã tham mưu ban hành Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; tiếp đó là Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá cho ngành y tế; chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển, cùng nhiều luật, nghị quyết, nghị định, quyết định và văn bản quy phạm pháp luật quan trọng.
Thứ ba, nhiều "điểm nghẽn", "nút thắt" trong mua sắm, đấu thầu, quản lý giá dịch vụ y tế, thanh toán bảo hiểm y tế từng bước được tháo gỡ.
"Đặc biệt, Chính phủ và Bộ Y tế đã tập trung cao độ, quyết liệt xử lý dứt điểm các tồn tại, vướng mắc tại Dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức; hoàn thiện và khánh thành công trình vào ngày 19/12 đúng tiến độ theo Nghị quyết của Chính phủ", Phó Thủ tướng Lê Thành Long nêu rõ.
Thứ tư, các nhiệm vụ chuyên môn của ngành được triển khai hiệu quả, thể hiện rõ vai trò chủ đạo, tiên phong trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Thứ năm, ngành y tế đã chủ động rà soát, hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; kịp thời hướng dẫn các đơn vị, địa phương bảo đảm vận hành thông suốt, không làm gián đoạn hoạt động bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như: chỉ số sức khỏe cơ bản và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế còn chênh lệch giữa các vùng, miền; y tế cơ sở chưa cung cấp đầy đủ dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu; công tác phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, bảo đảm an toàn thực phẩm còn hạn chế; quản trị bệnh viện còn bất cập; thiếu cơ chế, chính sách đủ mạnh để huy động nguồn lực, đặc biệt là khu vực y tế tư nhân.
Một số vụ việc vi phạm pháp luật, lạm dụng, trục lợi trong khám chữa bệnh, dược phẩm, thực phẩm gây bức xúc xã hội. Chuyển đổi số còn chậm; mức sinh thay thế chưa vững chắc; mất cân bằng giới tính khi sinh còn cao; chưa có giải pháp đồng bộ để phát huy lợi thế của thời kỳ dân số vàng.
"Bối cảnh và mục tiêu phát triển mới đặt ra cho ngành y tế những nhiệm vụ và thách thức mới, đòi hỏi toàn ngành tiếp tục nỗ lực, phấn đấu để tạo đột phá trong công tác tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân", Phó thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh.
Phương Anh