Tuổi thọ pin ô tô điện: Làm sao để dùng lâu mà không bị chai?

13 giờ trướcBài gốc

Pin ô tô điện không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất vận hành mà còn chiếm phần lớn chi phí thay thế khi xuống cấp. Do đó, nắm rõ các nguyên tắc sử dụng và bảo dưỡng pin đúng cách sẽ giúp chủ xe duy trì tuổi thọ pin lâu hơn, tiết kiệm đáng kể trong quá trình sử dụng.

Theo báo cáo Electric Vehicle Outlook 2025 của BloombergNEF, pin hiện chiếm từ 30 – 40% tổng giá trị của một chiếc ô tô điện. Tuy nhiên, tuổi thọ của pin lại là vấn đề khiến nhiều người dùng ô tô điện băn khoăn trước khi "xuống tiền" mua xe.

Việc pin giảm dung lượng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến phạm vi chạy thực tế của xe mỗi lần sạc mà còn dẫn đến chi phí thay thế rất cao. Theo InsideEVs, chi phí thay pin dao động từ 5.000 – 16.000 USD (tương đương 120 – 380 triệu đồng), tùy theo dung lượng và dòng xe.

Theo nghiên cứu thực tế của Geotab với hơn 10.000 xe điện, mức suy giảm pin trung bình chỉ còn khoảng 1,8% mỗi năm, đưa tuổi thọ pin tiềm năng lên đến 15 –20 năm trước khi giảm dưới 80% dung lượng ban đầu. Tương tự, nhiều nguồn khác cũng cho biết tuổi thọ pin xe điện phổ biến rơi vào khoảng 8–15 năm, thậm chí có thể kéo dài đến 20 năm nếu bảo quản và sử dụng hợp lý.

Vì vậy, hiểu và áp dụng đúng các nguyên tắc sử dụng như hạn chế sạc nhanh, duy trì mức sạc ở 20–80%, tránh khí hậu quá nóng hoặc quá lạnh,... sẽ giúp kéo dài tuổi thọ pin, giảm tần suất thay thế và tối ưu hóa chi phí trong suốt vòng đời xe.

Ảnh minh họa/Nguồn: Pexels

Không nên sạc đầy 100% pin mỗi ngày

Việc sạc đầy pin ô tô điện tới mức 100% có thể mang lại cảm giác yên tâm cho người sử dụng, đặc biệt trước những hành trình dài. Tuy nhiên, theo khuyến cáo từ các chuyên gia kỹ thuật, việc duy trì mức sạc tối đa liên tục trong thời gian dài sẽ khiến pin nhanh xuống cấp.

Hầu hết các loại pin lithium-ion hiện nay đều hoạt động ổn định nhất khi giữ ở ngưỡng từ 20% đến 80% dung lượng. Do đó, người dùng được khuyến nghị chỉ nên sạc đầy trong những trường hợp thật sự cần thiết. Nhiều mẫu xe điện hiện đại cũng đã tích hợp tính năng giới hạn mức sạc – một công cụ hữu ích giúp kiểm soát dung lượng pin nạp vào, góp phần nâng cao tuổi thọ pin và tối ưu hiệu suất sử dụng lâu dài.

Tránh để xe tiếp xúc với nhiệt độ khắc nghiệt

Nhiệt độ môi trường quá cao hoặc quá thấp đều là “kẻ thù” của pin ô tô điện. Theo các nghiên cứu, việc để pin thường xuyên ở môi trường 30 °C thay vì 20 °C có thể làm giảm dung lượng nhanh hơn 33 – 44% trong cùng khoảng thời gian. Ở mức nhiệt 40 °C, tốc độ mất dung lượng còn có thể gấp đôi hoặc gấp ba.

Pin càng nhanh xuống cấp, phạm vi di chuyển mỗi lần sạc càng giảm, đặc biệt rõ khi đối chiếu giữa hai xe cùng mẫu, một đỗ trong môi trường nóng như Phoenix nhưng bị mất đến 18% dung lượng, trong khi xe đỗ nơi mát mẻ chỉ mất khoảng 8%. Do đó, lời khuyên từ chuyên gia là luôn đỗ xe ở nơi râm mát hay trong nhà, đồng thời nếu xe hỗ trợ tính năng điều hòa pin (pre-conditioning), hãy sử dụng để làm ấm hoặc làm mát pin trước khi vận hành xe vào mùa nắng hoặc lạnh khắc nghiệt.

Hạn chế lạm dụng sạc nhanh

Sạc nhanh (DCFC) dù mang lại sự tiện lợi cho các chuyến đi đường dài, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ gia tăng nhiệt độ cao trong pin và thúc đẩy quá trình suy giảm hiệu suất. Thực tế, nhiều nghiên cứu – bao gồm dữ liệu từ Geotab và Recurrent – đã ghi nhận mức suy giảm pin trung bình 1–2% mỗi năm, trong đó các yếu tố như nhiệt độ cao, sạc đầy 100%, và sử dụng sạc nhanh có đóng góp đáng kể.

Một nghiên cứu cũng chỉ ra rằng xe sạc nhanh thường xuyên (> 90% thời gian) có thể đạt độ suy giảm tương đương với xe chủ yếu sạc chậm (< 10%) nhờ hệ thống quản lý nhiệt độ (BMS) tiên tiến trên xe hiện đại. Tuy nhiên, theo một khảo sát khác, sau khoảng 50.000 dặm (~80.000 km), xe dùng sạc nhanh liên tục có thể bị giảm dung lượng còn 70%, trong khi xe chủ yếu dùng sạc chậm giữ được khoảng 75%.

Vì vậy, với nhu cầu di chuyển hàng ngày, các chuyên gia đề xuất nên ưu tiên dùng sạc chậm (Level 1/2), chỉ dùng sạc nhanh khi thật sự cần thiết đồng thời kết hợp tính năng pre-conditioning để điều chỉnh nhiệt độ pin, giúp giảm ảnh hưởng tiêu cực từ các quá trình này.

Ảnh minh họa/Nguồn: Canva

Ưu tiên chế độ lái tiết kiệm để bảo vệ pin

Việc điều khiển xe với các thao tác như tăng tốc đột ngột hay phanh gấp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành mà còn tạo áp lực lớn lên hệ thống pin. Những thói quen này về lâu dài có thể khiến pin xuống cấp nhanh hơn bình thường.

Để hạn chế tình trạng này, người dùng nên giữ tốc độ ổn định, tăng tốc và phanh từ tốn. Ngoài ra, nhiều mẫu xe điện hiện nay đều được tích hợp chế độ lái tiết kiệm năng lượng (Eco Mode), giúp tối ưu mức tiêu thụ điện năng và kéo dài tuổi thọ pin.

Duy trì mức sạc hợp lý khi xe không hoạt động

Khi không sử dụng xe trong thời gian dài, việc giữ pin ở trạng thái quá đầy hoặc quá cạn đều không được khuyến khích. Theo khuyến nghị từ các chuyên gia kỹ thuật, mức sạc lý tưởng nên duy trì trong khoảng từ 40% đến 60% để đảm bảo pin không bị suy giảm.

Ngoài ra, cần kiểm tra định kỳ trong suốt thời gian xe không hoạt động. Trường hợp pin bị cạn kiệt hoàn toàn và kéo dài quá lâu có thể dẫn đến tình trạng hư hỏng không thể phục hồi.

Cập nhật phần mềm định kỳ để tối ưu hiệu suất pin

Các hãng xe điện thường xuyên phát hành các bản cập nhật phần mềm nhằm cải thiện hiệu năng tổng thể và hệ thống quản lý pin. Những bản nâng cấp này có thể bao gồm tối ưu hóa quá trình sạc, kiểm soát nhiệt độ pin và nâng cao độ ổn định khi vận hành.

Chủ xe nên kiểm tra định kỳ và đảm bảo phương tiện luôn được cập nhật phần mềm mới nhất để tận dụng đầy đủ các cải tiến từ nhà sản xuất.

Chủ động theo dõi tình trạng pin

Phần lớn các dòng xe điện hiện đại đều được trang bị hệ thống giám sát pin tích hợp. Người sử dụng nên thường xuyên theo dõi các thông số hiển thị trên màn hình điều khiển, bao gồm dung lượng còn lại, hiệu suất sạc và số chu kỳ nạp/xả.

Nếu phát hiện những bất thường như sụt giảm quãng đường di chuyển hoặc tốc độ sạc chậm hơn bình thường, nên đưa xe đến trung tâm dịch vụ chính hãng để kiểm tra và xử lý kịp thời.

Hạn chế chở quá tải để giảm áp lực lên pin

Mặc dù xe điện có khả năng chịu tải tương đương xe động cơ xăng cùng phân khúc, việc thường xuyên chở quá tải đặc biệt là hàng hóa nặng có thể gây thêm áp lực cho hệ thống truyền động và pin.

Để đảm bảo pin hoạt động ổn định lâu dài, người dùng được khuyến nghị không chở quá trọng lượng cho phép, nhất là trong điều kiện đường sá phức tạp hoặc thời tiết khắc nghiệt.

Hướng dẫn nạp sạc pin xe ô tô điện đúng cách

Xe ô tô điện có thể được sạc theo ba cách chính: sạc chậm, sạc nhanh và sạc siêu tốc.

Sạc chậm: Thời gian sạc kéo dài khoảng 8 đến 10 giờ, thường được áp dụng khi xe được để qua đêm hoặc trong thời gian chủ xe làm việc. Công suất của sạc chậm đạt khoảng 3kW.

Sạc nhanh: Với công suất từ 7kW đến 22kW, sạc nhanh rút ngắn thời gian sạc xuống còn khoảng 3-4 giờ, chỉ bằng một nửa thời gian so với sạc chậm. Các trạm sạc nhanh thường được lắp đặt tại những nơi công cộng như bãi đậu xe, trung tâm thương mại, siêu thị, hoặc tại các khu dân cư có bãi đỗ xe công cộng.

Sạc siêu tốc: Sở hữu công suất từ 43kW trở lên, sạc siêu tốc giúp xe điện nạp pin chỉ trong khoảng 30 đến 60 phút. Tuy nhiên, không phải mẫu xe nào cũng hỗ trợ phương thức này và nó thường chỉ xuất hiện ở các dòng xe cao cấp.

Phương Anh

Nguồn Tiêu Dùng : https://tieudung.giadinhonline.vn/tuoi-tho-pin-o-to-dien-lam-sao-de-dung-lau-ma-khong-bi-chai-d11081.html