Tưởng nhớ Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn - người 'cha' linh thiêng của dân tộc

5 giờ trướcBài gốc

Tượng Đức Thánh Trần - Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn uy nghi, được thờ tại đền Kiếp Bạc - Hải Dương (nay là Hải Phòng). Ảnh: Internet

Từ làn khói hương tháng Tám

Nhiều đời qua, câu ca “Tháng Tám giỗ cha, tháng Ba giỗ mẹ” vẫn vang lên trong lòng mỗi người Việt như một lời nhắc nhớ ân sâu nghĩa nặng.

Theo tâm niệm dân gian, “cha” là Đức Thánh Trần - Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, vị anh hùng dân tộc 3 lần đánh tan quân Nguyên - Mông, giỗ ngày 20 tháng Tám âm lịch; “mẹ” là Thánh Mẫu Liễu Hạnh, biểu tượng của đức nhân từ và lòng hiếu sinh, giáng trần cứu độ dân gian, giỗ ngày mùng 3 tháng Ba âm lịch.

Hai vị Thánh - “cha” và “mẹ” - như hai cực âm dương trong tâm hồn Việt: một bên là hào khí Đông A kiêu hùng, một bên là lòng từ bi, bao dung. Từ đó, tinh thần dân tộc được kết tinh giữa ý chí và nhân nghĩa, giữa sức mạnh và lòng người, tạo nên bản lĩnh Việt bền bỉ qua bao thế kỷ.

Tượng đài Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn được dựng tại quảng trường 3-2 , bên hồ Vỵ Xuyên Nam Định (nay là Ninh Bình). Tượng cao 10.22 m, nặng hơn 21 tấn, được đúc bằng đồng đặt trên bệ cao 6,5 m. Ảnh: Internet

Từ người con họ Trần đến vị Thánh của muôn dân

Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn sinh năm 1228 tại hương Tức Mặc, phủ Thiên Trường - Nam Định cũ (nay là Ninh Bình). Con trai của An Sinh Vương Trần Liễu, và là cháu gọi vua Trần Thái Tông bằng chú ruột, Ngài lớn lên trong một dòng họ khai sáng nên triều đại rực rỡ bậc nhất lịch sử Đại Việt.

Ngay từ thuở thiếu thời, Trần Quốc Tuấn đã nổi tiếng văn võ song toàn, có chí lớn “rửa nhục cho cha, báo đền cho nước”. Với tầm nhìn chiến lược, tài thao lược quân sự và lòng nhân hậu bao dung, Ngài đã ba lần cầm quân đánh bại đội quân Nguyên - Mông hùng mạnh bậc nhất thế giới đương thời, làm rạng danh non sông.

Sau khi hóa, nhân dân khắp nơi lập đền thờ, tôn Ngài là Đức Thánh Trần, vị “cha” linh thiêng phù hộ quốc thái dân an. Học giới quốc tế suy tôn Ngài là một trong mười danh tướng kiệt xuất nhất lịch sử nhân loại - minh chứng rằng tầm vóc của người anh hùng Việt Nam đã vượt khỏi biên giới thời gian và không gian.

Tượng đài Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn tại đảo Song Tử Tây - thuộc quần đảo Trường Sa. Ảnh: Internet

Đền Trần - Nam Định cũ - Cội nguồn của hào khí Đông A

Trên đất Nam Định (nay là Ninh Bình) - nơi phát tích triều Trần - Đền Trần tọa lạc uy nghiêm giữa lòng thành phố, là điểm hội tụ linh khí và lòng tri ân.

Nơi đây thờ các vua Trần cùng những tướng lĩnh, hiền thần có công trong sự nghiệp giữ nước, đặc biệt là Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.

Mỗi độ xuân sang, lễ Khai ấn Đền Trần lại diễn ra trong không khí linh thiêng. Khi tiếng trống hội vang lên giữa đêm rằm tháng Giêng, lòng người như được đánh thức bởi hào khí Đông A. Lễ khai ấn không chỉ là nghi thức cổ truyền, mà còn là thông điệp vĩnh cửu về lòng trung nghĩa, tinh thần tự cường và khát vọng hướng thiện.

Đền Trần không chỉ là di tích, mà là một biểu tượng sống của niềm tin và đạo lý Việt, nơi con người tìm về nguồn cội để thắp lên ngọn lửa nhân văn và ý chí vươn lên.

Lễ hội khai ấn tại Đền Trần - Nam Định (nay là Ninh Bình). Ảnh: Internet

Đền Kiếp Bạc - Linh khí hội tụ, niềm tin lan tỏa

Nếu Đền Trần - Nam Định cũ là nơi khởi nguồn, thì Đền Kiếp Bạc - Hải Dương (nay là Hải Phòng) chính là trái tim tâm linh của tín ngưỡng Đức Thánh Trần.

Bên dòng Lục Đầu Giang hội tụ 6 con sông, dưới chân núi Rồng thiêng, Kiếp Bạc từng là căn cứ quân sự của Trần Hưng Đạo trong 3 lần kháng chiến chống Nguyên - Mông. Sau khi hóa, Ngài chọn nơi đây làm chốn an nghỉ - nơi hồn thiêng sông núi hòa quyện cùng linh hồn dân tộc.

Hàng năm, lễ hội mùa thu Kiếp Bạc kéo dài từ mùng 10 đến 20 tháng Tám âm lịch, lễ khai ấn thường sẽ diễn ra vào đêm 19 âm lịch. Những ngày này, hàng vạn người dân từ khắp mọi miền đất nước hành hương về đây, mang theo lòng thành kính, dâng hương tưởng niệm. Trong tiếng trống hội ngân vang và khói hương bảng lảng, dường như hình bóng Đức Thánh Trần vẫn hiện hữu giữa trời đất - oai nghi mà gần gũi, uy linh mà nhân hậu.

Tháng 7 năm 2025, “Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc”, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây không chỉ là niềm tự hào của nhân dân Hải Phòng, mà còn là minh chứng rằng giá trị văn hóa - tâm linh Việt Nam đã chạm tới tầm nhân loại.

Lễ hội Đền Kiếp Bạc. Ảnh: Internet

Hào quang Đức Thánh Trần trong lòng dân Việt

Trải qua hơn bảy thế kỷ, tên tuổi và công đức của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn vẫn in đậm trong tâm thức mỗi người dân đất Việt.

Từ Bắc chí Nam, đâu đâu cũng có đền, phủ, miếu thờ Ngài - từ Đền Trần Thương - Hà Nam - nơi tích trữ lương thảo khi ra quân (nay là Ninh Bình), đến Đền Trần - Thái Bình (nay là Hưng Yên), hay những ngôi đền, điện khác trên cả nước - nơi nào cũng rợp khói hương và lòng tôn kính.

Trong tâm thức dân tộc, Đức Thánh Trần không chỉ là bậc anh hùng giữ nước, mà còn là vị Thánh của lòng dân - người “cha” linh thiêng che chở, dạy dỗ hậu thế về lòng trung, nghĩa, nhân.

Ngài là ngọn lửa thiêng soi sáng niềm tin và ý chí độc lập, để mỗi thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau đều biết cúi đầu tri ân và ngẩng cao đầu tự hào.

Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn được thờ tại đền Trần Thương - Hà Nam (nay là Ninh Bình). Ảnh: Internet

Trong nhịp sống hiện đại, khi thế giới đổi thay từng ngày, lễ hội Kiếp Bạc hay Khai ấn Đền Trần không chỉ là sự kiện văn hóa - tín ngưỡng, mà còn là sợi dây vô hình nối kết quá khứ với hiện tại, nhắc nhở chúng ta về cội nguồn dân tộc và giá trị tinh thần trường tồn.

Giữa những dòng người hành hương về Kiếp Bạc, mỗi nén hương dâng lên Đức Thánh Trần là một lời thề gìn giữ non sông, là một niềm tin rằng lòng nhân và chí khí Việt vẫn sáng mãi.

Từ khói hương Kiếp Bạc, từ tiếng trống Đền Trần, từ những câu chuyện truyền đời về Đức Thánh Trần - ta nhận ra rằng bản sắc Việt không chỉ nằm trong trang sử vàng, mà còn sống trong tâm hồn, trong hơi thở, trong mỗi con người Việt Nam hôm nay.

Bình An

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/tuong-nho-hung-dao-dai-vuong-tran-quoc-tuan-nguoi-cha-linh-thieng-cua-dan-toc-a30535.html