TƯỜNG THUẬT TỌA ĐÀM: 'ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG - VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC'

3 ngày trướcBài gốc

Tọa đàm với sự tham gia của 2 diễn giả. Ảnh: Minh Thúy

[10:00] Tọa đàm trực tuyến: “Đẩy nhanh tiến độ giảm nghèo bền vững – Vai trò của Kiểm toán nhà nước” chính thức bắt đầu. Chương trình có sự tham gia của 2 vị khách mời: Ông Vũ Văn Tám - Trưởng phòng Đầu tư dự án 1 - Kiểm toán nhà nước (KTNN) chuyên ngành V, đồng thời là Trưởng đoàn kiểm toán Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2022; ông Phạm Hồng Đào - nguyên Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Đây là đơn vị chủ trì trong việc tham mưu và triển khai chương trình. Đáng chú ý, từ ngày 01/3/2025, Văn phòng này đã chính thức chuyển về Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

[10:05]: MC Hoàng Long giới thiệu mục đích, ý nghĩa của việc Tổ chức Tọa đàm:

Với kinh phí tối thiểu 75.000 tỷ đồng, chiếm một phần quan trọng trong tổng số gần 409.000 tỷ đồng dành cho ba chương trình MTQG, chương trình này không chỉ là cam kết mạnh mẽ của Nhà nước mà còn là hy vọng của hàng triệu người dân. Tuy nhiên, hành trình thực hiện vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, từ việc giải ngân, phân bổ đến những bất cập trong quản lý và triển khai.

Nhằm làm rõ hơn về những vấn đề này, hôm nay, chúng tôi đã mời đến trường quay 2 vị khách mời để cùng Tọa đàm với chủ đề: “Đẩy nhanh tiến độ giảm nghèo bền vững – Vai trò của Kiểm toán nhà nước”. Đây là dịp để chúng ta nhìn lại và thảo luận về Chương trình Mục tiêu Quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 – một chương trình mang với kỳ vọng giảm nghèo đa chiều và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đặc biệt tại các vùng khó khăn.

[10:06-10:11] Phát phóng sự: Kiểm toán Chương trình giảm nghèo bền vững 2021-2025: Những bài toán đang chờ lời giải

[10:12-10:14] MC:Thưa ông Vũ Văn Tám! Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 có kinh phí 75.000 tỷ đồng. Kiểm toán giai đoạn 2021-2022 cho thấy giải ngân chỉ đạt 38,6%, đặc biệt vốn sự nghiệp còn thấp hơn, chỉ 29,9%. Từ góc độ Kiểm toán nhà nước (KTNN), ông nhận định đâu là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này?

Diễn giả tại Tọa đàm là ông Vũ Văn Tám - Trưởng phòng Đầu tư dự án 1 - Kiểm toán nhà nước (KTNN) chuyên ngành V, đồng thời là Trưởng đoàn kiểm toán Chương trình MTGQ Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2022. Ảnh: Minh Thúy

Ông Vũ Văn Tám trả lời: Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 có tổng kinh phí tối thiểu 75.000 tỷ đồng, nhưng trong hai năm 2021-2022, chỉ 9.526,1 tỷ đồng được phân bổ, chiếm khoảng 12,7% tổng kinh phí.

Qua kiểm toán, chúng tôi ghi nhận tỷ lệ giải ngân bình quân đạt 38,6%, trong đó, vốn đầu tư đạt 43,2%, còn vốn sự nghiệp chỉ 29,9%. Đây là mức giải ngân khá thấp so với các chương trình đầu tư công trung hạn khác.

Chúng tôi nhận định có 2 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:
Thứ nhất, nguyên nhân khách quan: Dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ triển khai, đặc biệt trong giai đoạn đầu chương trình.
Thứ hai, nguyên nhân chủ quan: Trước hết, việc giao vốn từ Trung ương xuống địa phương bị chậm trễ. Mãi đến tháng 5/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ mới hoàn tất phân bổ vốn năm 2022.

Tiếp theo, các văn bản hướng dẫn từ các bộ, cơ quan Trung ương ban hành muộn, phần lớn đến tháng 7/2022 mới có hiệu lực, nội dung lại chưa rõ ràng, chưa sát thực tế, khiến địa phương lúng túng.

Cuối cùng, các dự án, tiểu dự án thuộc Chương trình thường có quy mô nhỏ, xuất phát từ nhu cầu cơ sở, danh mục nhiều, nhưng quá trình lập, thẩm định, phê duyệt lại thay đổi liên tục, kéo dài thời gian thực hiện. Đây là những nút thắt chính mà chúng tôi nhận thấy qua kiểm toán.

[10:14-10:16] MC: Thưa ông Phạm Hồng Đào, ông vừa nghe ông Tám nêu về tỷ lệ giải ngân thấp và các bất cập trong phân bổ vốn. Từ phía Văn phòng Quốc gia về Giảm nghèo, ông thấy sao về nhận định này và các địa phương đã gặp những khó khăn cụ thể nào khi triển khai Chương trình?

Ông Phạm Hồng Đào - nguyên Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - tại Tọa đàm. Ảnh: Minh Thúy

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Về nguyên nhân dẫn tới việc phân bổ và giải ngân chậm, tôi cũng xin nói rõ thêm, thực ra là chương trình quốc gia này đã phê duyệt giai đoạn 2021-2025 nhưng tháng 7/2021, Quốc hội mới phê duyệt chủ trương và tháng 7/2022, Thủ tướng Chính phủ mới phê duyệt chương trình mục tiêu.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các chương trình mục tiêu này thì các Bộ, ngành Trung ương cũng như các địa phương ban hành các văn bản hướng dẫn làm căn cứ để triển khai Chương trình và trên cơ sở các văn bản hướng dẫn đó thì mới phân bổ vốn để cho các địa phương đã xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện kế hoạch.

Tuy nhiên, như anh Tám nói, quá trình triển khai thực hiện có phát sinh vướng mắc so với thực tế. Ví dụ như là dự án về hỗ trợ dinh dưỡng cũng như hỗ trợ nhà ở chưa được phân bổ vốn trong năm 2022, dẫn tới các đối tượng thụ hưởng không được thụ hưởng, mặc dù họ thuộc đối tượng.

Bên cạnh đó, việc phê duyệt một số dự án vẫn còn dàn trải, manh mún và chậm cũng dẫn tới sự chậm trễ. Đồng thời, trong giai đoạn này, Trung ương cũng như địa phương kiện toàn Ban chỉ đạo các cấp để quản lý, chỉ đạo triển khai Chương trình. Tất cả các nguyên nhân đó cộng với đại dịch Covid cũng ảnh hưởng đến việc phân bổ, giải ngân, thực hiện vốn Chương trình MTQG.

MC Hoàng Long và hai khách mời của Tọa đàm. Ảnh: Minh Thúy

[10:16-10:17]: MC: Cảm ơn chia sẻ của ông, rõ ràng những nút thắt như 2 vị khách mới đã nêu đang ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ lệ giải ngân của Chương trình. Đáng chú ý hơn, liên quan đến vốn sự nghiệp chưa giải ngân, theo Luật Ngân sách Nhà nước, phần vốn không sử dụng hết phải nộp trả.

Vậy thưa ông Vũ Văn Tám, thực tế những năm qua, việc này diễn ra thế nào và ông đánh giá các khó khăn mà ông Phạm Hồng Đào vừa nêu có ảnh hưởng ra sao đến tiến độ giải ngân?

Ông Vũ Văn Tám trả lời: Thưa quý vị, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, nguồn vốn sự nghiệp được phân bổ trong năm nếu cuối năm chi không hết và hết nhiệm vụ chi thì tiến hành hủy dự toán, hoàn trả ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, đối với Chương trình MTQG Giảm nghèo bền vững (một chương trình an sinh xã hội quan trọng không những nâng cao cơ sở hạ tầng mà còn góp phần nâng cao đời sống văn hóa, vật chất, tinh thần cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, miền núi và đồng bào dân tộc thiểu số), Quốc hội đã có cơ chế chính sách linh hoạt cho phép chuyển nguồn vốn phân bổ trong năm chưa sử dụng hết sang năm sau sử dụng tiếp.

Cụ thể, vốn năm 2021 và 2022, bao gồm cả vốn sự nghiệp và vốn đầu tư, nếu chưa dùng hết thì được chuyển sang năm 2023 theo Nghị quyết số 69/2022/QH15 ngày 11/11/2022 của Quốc hội.

Tương tự, số vốn của năm 2023, kể cả vốn chuyển từ năm 2021, 2022 và vốn phân bổ mới, nếu chưa sử dụng hết thì được chuyển sang năm 2024 theo Thông báo 3155/TB ngày 25/11/2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cơ chế này giúp giảm áp lực nộp trả, tạo điều kiện cho địa phương tiếp tục thực hiện.

Về các khó khăn ông Đào vừa nêu, nếu có liên quan đến chậm triển khai hay thiếu hướng dẫn thì chắc chắn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Nhưng nhờ cơ chế chuyển vốn, các địa phương có thêm thời gian để khắc phục, dù vẫn cần nỗ lực lớn để sử dụng hiệu quả nguồn lực này.

[10:17-10:18] MC: Thưa ông Phạm Hồng Đào, ông Tám vừa đề cập đến thực trạng vốn chưa giải ngân và cơ chế chuyển vốn. Từ góc độ cơ quan tham mưu chính sách, ông đánh giá như thế nào về vấn đề này và các địa phương cần làm gì để khắc phục trong giai đoạn hiện nay?

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Căn cứ kết quả giám sát tối cao của Quốc hội năm 2022-2023 và kiến nghị kiểm toán Chương trình của KTNN, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết cho phép chuyển nguồn vốn đã phân bổ nhưng chưa sử dụng hết nhằm giãn tiến độ giải ngân, tạo điều kiện cho các địa phương có cơ hội thực hiện giải ngân tốt hơn.

Đây là một cơ chế rất đặc thù và mới so với trước để giúp cho các địa phương chủ động trong việc phân bổ và sử dụng các nguồn vốn. Điều này có thể giúp điều chỉnh các dự án để phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội cũng như quy hoạch vùng nguyên liệu trong các dự án hỗ trợ sinh kế...

Cơ chế trong Nghị quyết 111 cũng như các Nghị quyết về chuyển nguồn vốn đã tạo điều kiện cho việc này được triển khai tốt hơn, giao quyền tự chủ nhiều hơn cho các địa phương.

Tuy nhiên, để triển khai tốt chương trình trong năm 2025, tôi nghĩ rằng các địa phương cần tiếp tục tăng cường chỉ đạo, rà soát các dự án có tính khả thi để ưu tiên thực hiện trước. Bên cạnh đó, nâng cao năng lực của các cán bộ cơ sở trực tiếp triển khai các dự án đa dạng hóa sinh kế, các dự án có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp để triển khai thực hiện. Đồng thời, các địa phương tăng cường kết nối với các cơ quan Trung ương để kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc.

Điều quan trọng tôi muốn nhấn mạnh ở đây, đó chính là yếu tố con người, các cấp chính quyền địa phương cũng như đối tượng thụ hưởng cần phải chung tay thực hiện các dự án được giao bởi vì nếu chúng ta có cơ chế phù hợp, chính sách tốt nhưng con người thực hiện chưa tốt thì rất khó đảm bảo các mục tiêu đề ra.

[10:18-10:20] MC: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông Phạm Hồng Đào, vậy về phía KTNN, ông Vũ Văn Tám, theo ông, cần phải có những giải pháp gì để thúc đẩy tỷ lệ giải ngân vốn Chương trình trong những năm tiếp theo?

Theo tôi, để thúc đẩy tỷ lệ giải ngân vốn chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, theo tôi, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:

Thứ nhất, cần phải bổ sung, sửa đổi những cơ chế, chính sách theo hướng thông thoáng, dễ thực hiện. Thực hiện giải pháp này thì Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 111/2024/QH15 ngày 18/01/2024 cho phép thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù cho các chương trình MTGQ, từ việc phân bổ vốn từ Trung ương cho các địa phương, phân cấp phân quyền cho các địa phương và những công trình quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp thì áp dụng cơ chế đặc thù.

Tôi xin lưu ý, Nghị quyết 111/2024/QH15 là Nghị quyết Quốc hội áp dụng cho cả 3 chương trình MTQG gồm: Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và Chương trình MTQG phát triển kinh tế các đồng bào dân tộc thiểu số.
Thứ hai, sửa đổi các văn bản, chính sách phù hợp với thực hiện các giải pháp này thì Chính phủ đã ban hành Nghị định số 38/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 27/2022/NĐ-CP và Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 55/2023/TT-BTC thay thế Thông tư 46/2022.

Thứ ba, Bộ Tài chính giao vốn sự nghiệp có vốn đầu tư hằng năm sớm, kịp thời gian, thường vào quý I hằng năm để các địa phương chủ động điều hành ngân sách nhà nước theo đúng thẩm quyền.

[10:20-10:23] MC: Chúng ta vừa nghe về ba giải pháp để thúc đẩy tỷ lệ giải ngân vốn Chương trình MTGG giảm nghèo bền vững từ phía đại diện của KTNN...

Vậy, từ phía Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, ông Phạm Hồng Đào, ông đánh giá những giải pháp này đã hỗ trợ các địa phương như thế nào trong việc đẩy nhanh tiến độ và địa phương cần thêm những hỗ trợ gì để tận dụng hiệu quả các giải pháp này trong năm 2025?

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Các giải pháp đột phá vừa nêu ra rất đúng và trúng vì đây là những nút thắt mà chúng ta đang vướng hiện nay. Đây là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản gỡ vướng, ví dụ như là về cơ chế đặc thù cũng như là cơ chế phân bổ vốn thì Quốc hội đã có Nghị quyết 111. Đây là một Nghị quyết có tính đột phá khi giao quyền rất lớn cho các địa phương.

Như tôi đã nói, với cơ chế như thế này, các địa phương có thể chủ động trong việc chuyển đổi vốn dự án sang dự án khác. Đối với các dự án mà có khả năng giải ngân kém, chúng ta có thể ưu tiên chuyển vốn cho các dự án có khả năng tốt hơn.

Chúng ta hoàn toàn có thể chuyển vốn đầu tư từ dự án đầu tư này sang dự án đầu tư khác nếu như các dự án đầu tư trước đã hết đối tượng, miễn là cùng nguồn vốn đầu tư hay vốn sự nghiệp để đảm bảo hiệu quả.

Thứ hai, việc sửa các văn bản quy phạm pháp luật liên quan như sửa đổi Nghị định 27, Thông tư 46. Đây cũng là một bài toán gỡ rối cho các địa phương trong quá trình triển khai, giúp các địa phương sẽ chủ động hơn trong việc chuyển đổi đối tượng và nội dung thực hiện. Ví dụ, chúng ta có thể chủ động trong việc xây dựng kế hoạch vốn sự nghiệp để triển khai các dự án sinh kế...

Vấn đề nữa là vấn đề phối hợp và con người triển khai. Để đến năm 2025, các địa phương có thể triển khai tốt, chúng ta vẫn phải tiếp tục rà soát lại các dự án; nâng cao năng lực cán bộ cấp cơ sở. Chúng ta phải đẩy mạnh việc giám sát, đánh giá, trong đó có vai trò của trưởng dự án, nhằm đảm bảo việc thực hiện đúng, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.

[10:23-10:26] MC: Vâng với các giải pháp đồng bộ như 2 vị khách mời đã chia sẻ và cùng sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, chúng ta hy vọng tỷ lệ giải ngân vốn Chương trình sẽ đạt được mục tiêu đề ra.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, nguy cơ tái nghèo và phát sinh nghèo còn cao. Là trưởng đoàn thực hiện kiểm toán chương trình, ông Vũ Văn Tám đánh giá thế nào về nhận định này và KTNN có thể đóng vai trò gì để đảm bảo hiệu quả lâu dài?

Ông Vũ Văn Tám trả lời: Về kết quả giảm nghèo năm 2021-2022, tôi xin nêu vài con số: Hằng năm, Thủ tướng Chính phủ đều có quyết định giao chỉ tiêu giảm nghèo trong năm cho các địa phương.

Năm 2022, Thủ tướng đã có Quyết định số 652/QĐ-TTg và theo báo cáo của 63 tỉnh thành thì hầu hết các tỉnh đều đạt các chỉ tiêu này. Chỉ có 4 tỉnh, thành không đạt chỉ tiêu kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (TP. Đà Nẵng, Ninh Thuận, Lâm Đồng, Bến Tre).

Tuy nhiên, kết quả đánh giá tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều tại 12 tỉnh được kiểm toán năm 2022 cho thấy, chỉ có 10/12 tỉnh đạt mục tiêu cao hơn mức giảm nghèo chung của cả nước; có 2 tỉnh Khánh Hòa và Quảng Nam đạt mục tiêu thấp hơn mức giảm nghèo chung của cả nước (tỷ lệ chung từ 1-1,5%/năm).

Tôi đồng ý rằng giảm nghèo chưa thực sự bền vững, nguy cơ tái nghèo và phát sinh nghèo vẫn cao. Có thể thấy, tình trạng này xuất phát từ một số nguyên nhân:
Một là, ảnh hưởng từ Covid-19, biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lũ khiến đời sống người nghèo càng khó khăn.
Hai là, cách xác định chuẩn nghèo đa chiều 2021-2025 có sự thay đổi, từ Quyết định 59 năm 2015 sang Nghị định 07 năm 2021, tuy hoàn thiện hơn nhưng khó so sánh trực tiếp, ảnh hưởng đến sự đánh giá chính xác.
Ba là, chúng ta chưa đánh giá chi tiết kết quả các dự án, tiểu dự án, hay mức độ giải quyết thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trong năm 2021-2022.
Bốn là, một bộ phận người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vẫn còn tâm lý ỷ lại, trông chờ hỗ trợ từ Nhà nước.

Với vai trò của mình, KTNN có thể giám sát chặt chẽ việc sử dụng nguồn lực, phát hiện sai sót, đề xuất điều chỉnh kịp thời để đảm bảo chương trình đi đúng hướng, đạt mục tiêu và hiệu quả lâu dài.

[10:26-10:28] MC: Chúng ta đang nói đến nguy cơ giảm nghèo chưa bền vững... Từ phía cơ quan triển khai, ông Phạm Hồng Đào, ông có thể cho biết quan điểm của ông về vấn đề này và theo ông, các địa phương cần những giải pháp cụ thể nào để phối hợp với kiểm toán, tránh tái nghèo trong giai đoạn nước rút 2025?

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Tôi cũng nhất trí rất cao với quan điểm của ông Tám vừa nêu về các chỉ tiêu giảm nghèo, mục tiêu giảm nghèo đã đạt được theo chỉ tiêu mà Quốc hội, Chính phủ giao.

Tuy nhiên, vẫn còn nguy cơ tái nghèo rất cao. Cũng xin thông tin thêm, một số địa phương đặt ra các quy chuẩn nghèo cao hơn. Chuẩn nghèo đạt được tỷ lệ giảm nghèo cao hơn là tỷ lệ giảm nghèo mà Quốc hội, Chính phủ giao, trong đó có nhiều địa phương về đích trước thời hạn.

Ví dụ như Hải Phòng, Quảng Ninh: Đến cuối năm vừa rồi, tức là 3 năm đã đạt được mục tiêu của cả giai đoạn. Tuy nhiên, tỷ lệ giảm nghèo này vẫn chưa bền vững vì các lý do khách quan cũng như chủ quan.

Khách quan như anh Tám đã nêu là thiên tai, dịch bệnh mà đặc biệt vừa rồi, cơn bão Yagi làm rất nhiều tỉnh bị thiệt hại rất lớn, ảnh hưởng rất lớn đến kết quả giảm nghèo.

Bên cạnh đó, việc phối hợp thực hiện giữa các cơ quan, địa phương với nhau cũng như việc lập, phê duyệt các dự án cũng ảnh hưởng đến việc tái nghèo.

Tôi không nói là đa số nhưng tôi nói là có tình trạng cán bộ còn né tránh, đùn đẩy trách nhiệm. Việc này làm chậm chậm các dự án sinh kế cũng như các dự án khác, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thụ hưởng Chương trình.

Tôi nghĩ rằng, bên cạnh việc phối hợp với các cơ quan Trung ương , các địa phương cũng cần tăng cường năng lực giám sát như đã nêu. Ở đây, vai trò của cơ quan kiểm toán cần được phát huy. Đồng thời, vấn đề trọng tâm là chúng ta phải sửa đổi, rà soát toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với tình hình mới hiện nay.

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy, hệ thống chính trị đòi hỏi phải rà soát lại tất cả các văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với thực tiễn triển khai, đồng thời kiện toàn Ban chỉ đạo từ Trung ương cho đến địa phương.

Thứ hai, tôi nghĩ rất quan trọng là tiếp tục chỉ đạo rà soát các dự án đã phê duyệt, ưu tiên lựa chọn thực hiện các dự án mang tính khả thi.

Thứ ba, chúng ta vẫn phải tiếp tục tăng cường năng lực cán bộ cấp cơ sở và khắc phục được tình trạng sợ trách nhiệm, chúng ta phải tiếp tục đẩy mạnh triển khai các chính sách giảm nghèo thường xuyên.

Tôi cũng muốn lưu ý rằng, chương trình MTGQ chỉ là một phần để thực hiện việc giảm nghèo chung cùng với các chương trình, đề án khác.

Chúng ta phải đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của cả xã hội, để làm sao cả xã hội cùng chung tay thực hiện.

Đặc biệt quan trọng là vấn đề nâng cao năng lực giám sát, đánh giá chương trình cùng với KTNN để chúng ta kiểm toán, giám sát Chương trình đảm bảo đúng mục tiêu, đạt hiệu quả.

[10:28-10:29] MC: Thưa quý vị khán giả và 2 vị khách mời, Chương trình đã đi được chặng đường 4 năm và chỉ còn năm 2025 để kết thúc... Là Trưởng Đoàn kiểm toán Chương trình, ông nhận định như thế nào về việc thực hiện mục tiêu của Chương trình ? Ngoài ra, việc KTNN nâng cao năng lực kiểm toán viên và ứng dụng công nghệ sẽ giúp ích như thế nào đối với việc kiểm toán Chương trình này?

Ông Vũ Văn Tám trả lời: Mục tiêu của Chương trình đến năm 2025 là tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 1-1,5%/năm, hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3%/năm, 30% huyện nghèo và 30% xã đặc biệt khó khăn thoát khỏi tình trạng nghèo.

Đến nay, sau hơn 3/4 chặng đường, chúng ta đã đạt một số kết quả tích cực, nhưng giai đoạn đầu 2021-2022 gặp khó khăn do ảnh hưởng Covid-19, phân bổ vốn chậm, chính sách chưa đồng bộ và quản lý còn bất cập.

Năm 2024, với sự vào cuộc đồng bộ của toàn bộ hệ thống chính trị, từ Chính phủ, Quốc hội, Trung ương đến các địa phương, đặc biệt là việc Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 111/2024/QH15 với 8 cơ chế chính sách đặc thù cho cả 3 chương trình MTQG, đồng thời các bộ, ban, ngành cũng đã tích cực sửa đổi các văn bản chính sách còn bất cập, chưa phù hợp thực tiễn, cùng với sự nhiệt huyết, nhiệt tình của các cấp chính quyền địa phương, tôi tin, trong năm 2025, chúng ta sẽ hoàn thành tốt nội dung, mục tiêu mà Chương trình đã đề ra.

Về nâng cao năng lực kiểm toán viên và ứng dụng công nghệ, đây là bước đi quan trọng. Nó giúp chúng tôi phát hiện nhanh các sai sót như phân bổ vốn sai mục tiêu, không hết vốn Trung ương, hay thiếu vốn đối ứng, đồng thời tiết kiệm thời gian, nhân lực. Trong năm cuối 2025 và sau này, hoạt động kiểm toán sẽ góp phần đảm bảo nguồn lực được sử dụng hiệu quả, minh bạch, hỗ trợ giảm nghèo bền vững.

[10:29-10:32] MC: Thưa ông Phạm Hồng Đào, ông Tám vừa nhắc đến vai trò của công nghệ và năng lực kiểm toán... Từ ngày 01/3/2025, Văn phòng Quốc gia giảm nghèo chuyển về Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Ông có kiến nghị gì để phối hợp với kiểm toán, đảm bảo Chương trình đạt mục tiêu vào cuối năm 2025 và duy trì bền vững?

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Từ ngày 01/3/2025, Văn phòng Quốc gia giảm nghèo chuyển về Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đây là một cơ hội mở ra và có kết nối với việc giảm nghèo bền vững trong lĩnh vực nông nghiệp, kết hợp phát triển nông nghiệp và nông thôn.

Như chúng ta đã biết, năm 2025 là năm đánh dấu rất nhiều sự kiện, đây là năm kết thúc Chương trình và như anh Tám đã nêu là các kết quả đặt ra của Chương trình đến nay đạt được một số mục tiêu cơ bản. Tôi được thông tin là mục tiêu của Chương trình, kết quả của chương trình được chia thành một số nhóm.

Thứ nhất, các mục tiêu cụ thể. Thứ hai là mục tiêu đạt kết quả của Chương trình. Thứ ba là mục tiêu về giảm các chiều thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản. Đến nay, về các mục tiêu cụ thể (mục tiêu về giảm tỷ lệ hộ nghèo, giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giảm tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo cũng như giảm số huyện nghèo và các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển), duy nhất là tỉ lệ huyện nghèo giảm chưa đạt 30%. Tuy nhiên, chúng ta đánh giá cả Chương trình chứ không đánh giá theo từng năm, thì đến 2025, chúng ta sẽ đánh giá được vấn đề này.

Thứ hai, về kết quả chương trình, một số chỉ tiêu chúng ta đã vượt, ví dụ như chúng ta đã đào tạo cán bộ cấp cơ sở, kết nối việc làm cho người lao động tại các hộ nghèo, đầu tư hỗ trợ hạ tầng... Đây là những kết quả mà chúng ta đã đạt được trong cả giai đoạn và là những điểm sáng.

Bên cạnh đó, một số mục tiêu chưa đạt được. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thì các mục tiêu này có thể sẽ đạt được như anh Tám đã nói.

[10:32-10:34]MC: Vâng xin cảm ơn những chia sẻ của 2 vị khách mời. Trước khi khép lại chương trình Tọa đàm, xin hỏi hai vị khách mời có chia sẻ gì thêm đến khán giả đang theo dõi chương trình?

Ông Vũ Văn Tám trả lời: Kính thưa quý vị, Chương trình MTQG giảm nghèo không chỉ xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn góp phần nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần cho bà con ở những vùng khó khăn nhất. Theo tôi, Chương trình nên được tiếp tục thực hiện trong năm 2025, giai đoạn 2025 - 2030 và những giai đoạn tiếp theo.

Tuy nhiên, mọi nguồn lực của Chương trình cần phải được giữ đúng, đi đúng hướng, đạt được hiệu quả đề ra. Với vai trò KTNN, chúng tôi tiếp tục kiểm tra, giám sát mọi nguồn lực của Chương trình làm sao đi đúng hướng, đúng nội dung, mục tiêu của Chương trình, đồng thời kiến nghị với các cơ quan chức năng sửa đổi những cơ chế tài chính bất cập để cho các địa phương dễ thực hiện, góp phần nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của bà con vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số.

Ông Phạm Hồng Đào trả lời: Tôi nghĩ rằng: Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững chính là cam kết của Đảng, Nhà nước đối với công tác giảm nghèo để góp phần giảm nghèo bền vững. Để đạt được các mục tiêu của Chương trình, cần sự đồng hành của cả hệ thống chính trị cũng như có sự chung tay của các cơ quan giám sát như KTNN.

Tôi mong rằng năm 2025, chúng ta sẽ đạt được các mục tiêu và Chương trình này sẽ tiếp tục được thực hiện trong giai đoạn tới. Rất mong là có sự đồng hành của KTNN cũng như các cơ quan giám sát khác để chúng ta có thể đạt được mục tiêu sử dụng vốn hiệu quả, minh bạch, giảm nghèo bền vững và hạn chế tái nghèo.

[10:34-10:35] MC: Kính thưa quý vị, qua 30 phút trao đổi, chúng ta đã cùng nhìn lại thực trạng triển khai Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững với những con số đáng suy ngẫm. Hy vọng rằng, những phân tích sâu sắc và các đề xuất được đưa ra hôm nay sẽ góp phần gợi mở hướng đi để đảm bảo nguồn lực 75.000 tỷ đồng đến được với người nghèo, để Chương trình không chỉ là những con số trên sổ sách mà trở thành niềm vui và hy vọng cho hàng triệu người dân vùng khó khăn.

Xin chân thành cảm ơn hai vị khách mời đã tham gia Tọa đàm. Cảm ơn quý vị khán giả đã theo dõi và đồng hành cùng Chương trình. Xin chào và hẹn gặp lại quý vị trong những chương trình tiếp theo của Báo Kiểm toán./.

10:35: Kết thúc Chương trình Tọa đàm trực tuyến!

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn Kiểm Toán : http://baokiemtoan.vn/tuong-thuat-toa-dam-day-nhanh-tien-do-giam-ngheo-ben-vung-vai-tro-cua-kiem-toan-nha-nuoc-39016.html