Rạn men răng là các đường lõm dọc khu trú trên mặt ngoài ở men răng. Ảnh: BVCC.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Cẩm Vân, khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết vết rạn trên răng tạo nên bởi là tình trạng men răng. Đây là tổn thương mô cứng có tính chất lành tính, thường xuất hiện trong quá trình lão hóa sinh lý ở người cao tuổi. Tuy nhiên, trên thực tế lâm sàng hiện nay, tình trạng này đang có xu hướng trẻ hóa rõ rệt, khi các vết rạn xuất hiện ngày càng nhiều ở nhóm người trung niên.
Dễ bị bỏ qua vì không gây đau
Theo bác sĩ Vân, nguyên nhân chính của rạn men răng là sự suy giảm mô đun đàn hồi của men và ngà răng theo thời gian, trong khi độ giòn của mô răng lại tăng lên. Điều này khiến răng dễ xuất hiện các đường rạn do mỏi cơ học, đồng thời khả năng thích ứng với sự thay đổi ứng suất nhiệt cũng kém hơn.
Bên cạnh yếu tố tuổi tác, nhiều yếu tố thuận lợi khác có thể thúc đẩy sự hình thành rạn men răng như sai khớp cắn, chế độ ăn giàu carbohydrate, hoặc các bệnh lý khiến môi trường khoang miệng thường xuyên có acid ngoại sinh.
"Về mặt lâm sàng, các tổn thương rạn men răng thường xuất hiện ở nhóm răng cửa và răng hàm nhỏ. Các đường rạn chạy dọc theo mặt ngoài thân răng, ban đầu khó nhận biết bằng mắt thường. Theo thời gian, những đường rạn này có thể bị nhiễm màu ngoại sinh, tạo thành các rãnh lõm với màu sắc từ vàng đến nâu đen, ảnh hưởng rõ rệt đến thẩm mỹ", bác sĩ Vân nói.
Quan sát dưới kính hiển vi quang học cho thấy các tổn thương rạn men chỉ khu trú ở bề mặt men răng, không vượt quá ranh giới men - ngà. Đây cũng là lý do khiến tình trạng này thường không gây đau, ê buốt hay ảnh hưởng nhiều đến chức năng ăn nhai.
"Phần lớn bệnh nhân không hề có triệu chứng cơ năng. Các đường rạn trên răng thường chỉ được phát hiện tình cờ khi đi khám răng định kỳ", BSCKII Nguyễn Thị Cẩm Vân cho hay.
Việc chẩn đoán phân biệt rạn men răng cần kết hợp thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng và khai thác kỹ tiền sử bệnh. Những tổn thương này cần được phân biệt với các vết nứt, gãy răng do chấn thương như va đập, ngã hoặc do tiền sử điều trị trước đó.
Một trong những cách phát hiện là thăm khám bằng ánh sáng xuyên thấu. Khi chiếu đèn, các đường rạn men xuất hiện dưới dạng "vệt tối", nhưng ánh sáng vẫn xuyên qua bề mặt răng một cách đồng nhất. Trong khi đó, các đường nứt hoặc gãy răng thường tiến triển sâu vào lớp ngà và các mô cứng khác, làm gián đoạn sự truyền sáng.
Rạn men răng không nên chủ quan
Theo vị chuyên gia, dù được xem là tổn thương lành tính và trước đây thường không có chỉ định điều trị, song theo quan điểm hiện nay, việc xử trí rạn men răng vẫn rất cần thiết vì nhiều lý do.
Hình ảnh trước và sau khi điều trị các đường rạn men. Ảnh: BVCC.
Thứ nhất, các đường rạn là vị trí lý tưởng cho vi khuẩn cư trú. Nếu không được can thiệp, tổn thương có thể lan sâu qua ranh giới men, làm tăng nguy cơ sâu răng và tổn thương tủy.
Thứ hai, vết rạn men xuất hiện ở vùng răng trước ảnh hưởng trực tiếp đến thẩm mỹ, làm giảm chất lượng nụ cười và khiến nhiều người mất tự tin.
Đáng chú ý, các nghiên cứu cho thấy rạn men răng có tỷ lệ xuất hiện cao hơn ở những người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, gợi ý đây có thể là một dấu hiệu hỗ trợ trong chẩn đoán.
Bác sĩ Vân khuyến cáo việc thăm khám răng miệng định kỳ giúp phát hiện sớm rạn men răng, từ đó can thiệp kịp thời, ngăn chặn tổn thương lan sâu vào lớp ngà và hạn chế các biến chứng về sau.
Bên cạnh đó, tầm soát hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn cũng rất quan trọng, bởi sự xuất hiện rạn men răng có thể là một dấu hiệu cảnh báo sớm. Phát hiện sớm không chỉ giúp bảo tồn răng thật, cải thiện thẩm mỹ mà còn tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian điều trị cho người bệnh.