Tiếng hò, tiếng máy gầm vang khắp đại ngàn
Sáng sớm, sương mù còn quấn chặt lấy sườn núi, con đường đất đỏ dẫn vào công trường đã rộn tiếng máy. Việc vận chuyển thép, cáp, cột điện lên vị trí móng cột 80 thuộc tuyến Đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên như một cuộc vượt thử thách.
Giữa đại ngàn, tiếng động cơ gằn lên từng hồi. Chiếc máy cẩu ì ạch leo dốc, bánh xe quay chậm chạp, hất tung từng vệt bùn đặc quánh. Mỗi cú trượt ngang khiến cả thân xe nghiêng nhẹ, tim người lái thót lại. Phía trước, hai chiếc máy xúc màu xanh lách sát sườn núi, gàu máy ngoạm từng mảng đất nặng, thả xuống lấp những ổ trơn như mỡ; phía sau là dây cáp kéo chiếc máy cẩu lên từng bước.
Một công nhân với áo phản quang, mũ trắng, tay cầm bộ đàm hô lớn: “Tiến lên… từ từ thôi! Giữ tay lái bên phải!”. Trong cabin, bác tài chỉ đáp lại bằng một tiếng còi ngắn. Cạnh đó, một người rút điện thoại ghi lại cảnh xe vượt dốc. Anh vừa quay vừa nở nụ cười hiền: “Có clip này mới thấy hết được cái gian nan. Ở thành phố chắc không hình dung nổi: mỗi mét thép, mét cáp đưa lên đây đổi bằng bao nhiêu mồ hôi và dầu máy.”
Cứ thế, mỗi khi xe nhích thêm vài mét, máy xúc lại đổi vị trí, bám sát như người “hộ tống”. Tiếng xích sắt nghiến vào đá, tiếng gàu bổ xuống nền đường hòa vào tiếng gọi nhau dồn dập: “Còn một đoạn nữa thôi, cố lên!”.
Ở vị trí cột 64 (xã Thượng Hà, Lào Cai), chiếc xe chuyên dụng 3 cầu chở vật liệu lên dốc cũng cần một máy xúc đi trước dọn đường. Chiếc máy xúc lặc lè từng bước, phía sau lắp thêm đoạn cáp kéo xe tải vượt dốc đứng. Một chiếc khác gồng mình chở những đoạn cột thép dài, đầu cột vươn cao hơn mái nhà sàn. Con đường vào vị trí cột chỉ rộng vừa bánh xe. “Con trâu sắt” khổng lồ bò chậm qua, bánh xe lăn trên nền đất mới san, để lại những rãnh sâu và mùi bùn ẩm ngai ngái. Tiếng máy dồn dập cho đến khi chiếc xe khuất hẳn sau khúc cua, nơi công trường đang chờ những tấn thép được dựng thành cột.
Công nhân thi công trên công trường móng cột
Không phải ai cũng hình dung được rằng, để những thanh thép, cuộn cáp hay cột điện này đến được vị trí dựng, từng chuyến xe phải vượt lầy hàng giờ, thậm chí hàng ngày. Mỗi lần qua một khe suối hay dốc sạt, tài xế và máy xúc lại như một cặp đôi ăn ý: xe kéo, xe đẩy, vừa sức vừa tính toán từng mét đường; chỉ cần trượt bánh là có thể mắc kẹt. “Nhiều đoạn xe đứng chôn bánh cả buổi, máy xúc phải tới kéo. Có hôm dốc dựng quá, phải nối cáp hai xe giật mới qua nổi”, kỹ sư Nguyễn Hữu Hùng, phụ trách kỹ thuật gói thầu số 2 (từ cột VT52 - VT99, Công ty TNHH MTV Xây lắp điện 4) nói.
Kỹ sư Nguyễn Hữu Hùng quê Đông Anh (Hà Nội), tốt nghiệp Trường Công nghiệp Thái Nguyên rồi vào Công ty Xây lắp điện 4 từ năm 2005. “Dân công trường” nên anh ít về nhà, có khi hơn một tháng chưa được về. Nhận nhiệm vụ lên công trường Đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, anh cùng thợ thuê trọ tại Phố Ràng, xã Bảo Yên, Lào Cai cho gần công trường. 20 năm trước, khi mới vào nghề, anh cũng từng lên đây thi công đường dây 220kV, nên trên các cung đường, anh nhớ rõ từng con dốc, từng khúc cua.
“Có ngày 36 đầu xe vận chuyển hơn 300 tấn cột. Địa hình này thì cứ mưa là lở, chúng tôi phải bố trí máy xúc đi trước, vừa mở vừa sửa đường. Xe 3 cầu chuyên dụng là chủ lực. Chỗ nào trơn thì quấn xích vào bánh; dốc quá thì dùng cáp… xe kéo xe.”
Chỉ về dãy núi trước mặt, anh Hùng nói: “Một số đoạn đặc biệt khó như vị trí 78, 79 (xã Xuân Thượng). Địa hình ở đây dốc cao, mặt bằng móng nhỏ hẹp, 100% móng đặt trên đỉnh nón, cốt lệch. San gạt ở trên phải để taluy; mặt bằng tập kết vật liệu ít, nên không thể vận chuyển cùng lúc toàn bộ. Đường lên hẹp, vật liệu phải đưa rải rác. Vị trí nào xa thì mở đường mất 5 ngày, gần thì một ngày. Để vận chuyển thiết bị lên chân cột, những ngày nắng, xe phải chạy nối nhau từ 6h sáng đến 2h sáng hôm sau, suốt 10 ngày liền. Mưa thì máy xúc phải đi trước gạt bùn, xe chở ít hàng hơn hẳn.”
Ðá dai cũng phải nhường đường
Nhiều vị trí cột, đơn vị thi công phải mở đường mới. Đồi dốc bị cắt thành từng bậc để tạo mặt bằng cho xe lên. Như vị trí cột 56 (xã Thượng Hà) có đường dốc đứng dài hơn 1 km, xe chuyên dụng 3 cầu kết hợp 3 xe rơ-moóc và xe ben chở 1/3-1/4 khối lượng, nối nhau kéo lên. Khi trời mưa, máy xúc phải đi trước gạt bùn, nhưng tải trọng phải giảm, không chở được nhiều.
Máy xúc, thợ khoan móng trên đá
Hai máy xúc mở đường kéo máy cầu lên thi công cột
Trên đường, không chỉ có công nhân, kỹ sư mà còn có bóng áo xanh tình nguyện của đoàn thanh niên. Họ chặt cây, san đất, bắc cầu tạm qua khe suối để xe vượt qua. Tôi rảo bước cùng anh Triệu Quốc Trưởng, kỹ thuật Ban điều hành dự án Đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Anh Trưởng cho biết: trước đây có khó khăn, vướng mắc gì, chủ đầu tư và nhà thầu thường làm việc với UBND huyện. Nay, khi chính quyền hai cấp cùng vận hành, các anh làm việc trực tiếp với cán bộ xã, mọi việc khá thuận lợi.
Theo anh Hùng, đến nay 100% khối lượng cột đã được vận chuyển lên vị trí móng. Khi lắp đủ thân sẽ chuyển xà lên và hoàn tất. Mỗi vị trí đều bố trí 3 kỹ thuật viên để kiểm tra bản vẽ, phát hiện sai khác và xử lý ngay. Sau khi lắp xong, tư vấn giám sát sẽ nghiệm thu để chuẩn bị kéo dây.
Thi công ở địa hình đồi dốc, rừng núi nên gặp không ít khó khăn. Đơn cử như ở vị trí cột 75 (xã Xuân Hòa), ngay từ bề mặt khi đào móng đã gặp đá phong hóa. “Đây là loại đá rất dai, khi đục chỉ vỡ vụn. Những móng cột gặp đá phải dùng nhiều mũi khoan, dùng bột nở hòa tan đổ xuống, để đá tách ra rồi máy mới đục được. Vị trí này, chúng tôi phải huy động 3 máy xúc lớn gắn đầu đục thủy lực, vừa xúc vừa đục, rồi múc đá đưa ra bãi thải. Mất gần 2 tháng mới xong!”, anh Hùng cho hay.
Anh Hùng từng tham gia thi công Đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối (đoạn thi công tại Hải Dương), nơi vận chuyển thuận lợi hơn nhiều. “Ở đây thời tiết khắc nghiệt, mưa nhiều, còn nắng thì oi bức, cũng gây khó khăn cho anh em” - anh nói và quả quyết: gói thầu số 2 từ vị trí 53 đến vị trí 99 dài 24 km, khối lượng dựng cột hiện đạt khoảng 85%, nhà thầu bố trí thi công song song, đồng loạt tại các vị trí. “Mục tiêu của chúng tôi là bàn giao lưới, đóng điện đúng ngày 19/8”, anh Hùng nêu quyết tâm.
( còn nữa)
Đức Anh