Tuyến đường sắt chở hàng viện trợ cho Ukraine vừa bị nổ tung, lộ điểm yếu của Ba Lan. (Nguồn: visahq.com)
Thiệt hại từ vụ nổ đã khiến một đoàn tàu phải dừng khẩn cấp gần làng Mika, cách thủ đô Warsaw khoảng khoảng 100km về phía Nam. Trên cùng tuyến đường ray, một đoàn tàu khác chở 475 hành khách đã buộc phải dừng lại sau khi gặp sự cố hư hại khoảng 60m đường dây điện giữa Mika và Lublin.
"Vượt qua ranh giới nghiêm trọng"
Thủ tướng Donald Tusk đã nhanh chóng tuyên bố đây là một hành động phá hoại chưa từng có tiền lệ và thủ phạm liên quan đến vụ tấn công đã có ý định gây ra một thảm họa. May mắn, không có thương vong nào được báo cáo trong cả hai vụ việc, nhưng Thủ tướng Tusk cho rằng, vụ việc nhằm vào nhà nước Ba Lan, đã "vượt qua ranh giới nghiêm trọng". Trong khi đó, tuyến đường này cũng cực kỳ quan trọng để vận chuyển hàng viện trợ cho Ukraine.
“Chúng tôi sẽ bắt giữ những kẻ gây án, bất kể chúng là ai", ông Tusk cam kết. Sau đó, chính quyền Ba Lan cho biết, hai nghi phạm đứng sau vụ nổ là công dân Ukraine được tình báo Nga hậu thuẫn. Những người này hiện đã rời khỏi Ba Lan, chạy trốn sang sang Belarus.
Thông tin trên được đưa ra chỉ vài giờ sau khi một quan chức an ninh Ba Lan tiết lộ với AP thông tin, chính quyền đang điều tra vụ nổ xảy ra hôm 16/11 trên tuyến đường sắt nối Warsaw với vùng Đông Nam Ba Lan, liệu có liên quan đến Nga, Belarus hay các lực lượng ủy nhiệm của họ hay không.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Władysław Kosiniak-Kamysz thông báo, Bộ này đã triển khai quân đội để hỗ trợ điều tra, cũng như triển khai chiến dịch kiểm tra nhiều đoạn, trên toàn tuyến đường sắt Warsaw-Lublin.
“Quân đội sẽ kiểm tra một đoạn đường dài khoảng 120 km, dọc theo tuyến đường sắt, chạy đến biên giới Ba Lan-Ukraine tại Hrubieszów”, ông Kosiniak-Kamysz cho biết trong một bài đăng trên X.
Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm vào Ukraine (2/2022), Ba Lan đã tự định vị mình là một trong những đồng minh trung thành nhất của Kiev. Warsaw đã chuyển giao một lượng lớn vũ khí và thiết bị cho Kiev, vận hành một trung tâm hậu cần quan trọng tại thành phố Rzeszów ở phía Đông Nam.
Liên quan đến cáo buộc Moscow phá hoại tuyến đường sắt đến Ukraine, Warsaw đã tuyên bố đóng cửa lãnh sự quán cuối cùng của Nga tại Balan, tọa lạc tại thành phố Gdansk ở phía Bắc và triển khai tới 10.000 quân để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của nước này.
Sau vụ việc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ba Lan tuyên bố, việc phá hoại đường sắt sẽ không làm giảm sự hỗ trợ của Ba Lan cho Ukraine: “Chúng tôi ủng hộ Ukraine một cách rõ ràng và không dao động”. Ông này cũng cho biết, chưa có bằng chứng rõ ràng để khẳng định ai đứng sau vụ phá hoại, nhưng điều này không ảnh hưởng tới cam kết của Ba Lan hỗ trợ Kiev.
Bên cạnh nỗ lực cung cấp vũ khí cho quân đội Ukraine, Ba Lan cũng thúc đẩy việc Kiev gia nhập NATO trong tương lai. Tuy nhiên, những tháng qua, chính quyền Ba Lan đã thừa nhận, việc thiếu động lực chính trị ở Washington và một số Lãnh đạo châu Âu, đồng nghĩa với việc Ukraine sẽ không sớm nhận được lời mời gia nhập liên minh.
Moscow, vốn coi phương Tây có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột ở Ukraine, đã phủ nhận việc đứng sau vụ nổ đường sắt ở Ba Lan. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã gọi những cáo buộc của Warsaw là "chủ nghĩa bài Nga".
Ông Peskov cũng nêu rằng, "đáng chú ý" là "một lần nữa" công dân Ukraine lại bị thẩm vấn vì một vụ phá hoại cơ sở hạ tầng quan trọng. Như giới truyền thông bình luận, điều này rõ ràng ám chỉ cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành về vụ nổ năm 2022, liên quan đến đường ống Nord Stream, vốn vận chuyển khí đốt của Nga đến châu Âu. Đức đã cáo buộc một cựu sĩ quan quân đội Ukraine có liên quan.
Trong khi Nga thường xuyên cố gắng bác bỏ những cáo buộc là đổ lỗi vô căn cứ, thì các nhà chức trách phương Tây lại tin rằng các cơ quan tình báo Nga đứng sau hàng loạt hoạt động phá hoại trên khắp châu Âu.
Quan hệ với Ba Lan đã hoàn toàn xuống cấp. Chúng tôi chỉ biết bày tỏ sự tiếc nuối", ông Kremlin Dmitry Peskov nói.
Mắt xích quan trọng
Theo phân tích từ Quỹ nghiên cứu An ninh quốc gia và chính sách đối ngoại (FDD) có trụ sở tại Mỹ, tuyến đường sắt Warsaw–Lublin là một mắt xích quan trọng trong mạng lưới giao thông vận chuyển người, hàng hóa và cả hàng viện trợ đến Ukraine.
Giới quan sát bình luận, vụ việc này cho thấy điểm yếu của Ba Lan trong vai trò là cầu nối hậu cần với Ukraine.
Nghiên cứu viên cao cấp Annie Fixler và cũng là Giám đốc Trung tâm Đổi mới công nghệ và an ninh mạng (CCTI) thuộc FDD xác nhận, tuyến đường sắt là hệ thống vận tải quan trọng, chuyên vận chuyển hàng viện trợ đến Ukraine, bao gồm cả vật tư và hàng viện trợ nhân đạo.
Theo chuyên gia này, NATO cũng dựa vào mạng lưới này để vận chuyển quân đội và thiết bị quân sự. Việc các tuyến đường sắt dễ dàng bị tấn công vật lý và cả tấn công mạng có nguy cơ làm suy yếu khả năng sẵn sàng chiến đấu của NATO và cả khả năng huy động lực lượng phòng thủ trước sự quyết đoán của Nga vào không phận đồng minh”.
Vụ nổ khiến toàn bộ tuyến đường sắt bị tê liệt trong 36 giờ, kéo theo hàng loạt chậm trễ trên phạm vi toàn quốc. Sự cố khiến 27 chuyến tàu chở khách phải chuyển hướng hoặc hủy bỏ, trong đó có 4 tàu thương mại nối Warsaw và Kraków qua Lublin. Ít nhất 11 chuyến tàu hàng chở linh kiện ô tô, hàng hóa thành phẩm và viện trợ nhân đạo cho Ukraine cũng bị gián đoạn.
Các chuyên gia logistics ước tính, vụ việc làm tăng thêm 18 giờ đối với tổng thời gian vận chuyển các lô hàng đi về hướng Đông, buộc một số nhà sản xuất phải chuyển những lô hàng khẩn cấp sang vận tải đường bộ để kịp tiến độ.
Các doanh nghiệp giao nhận vận chuyển linh kiện ô tô và hàng viện trợ đến Ukraine cho biết, họ phải đi đường vòng tới 200 km, làm phát sinh chi phí và đe dọa tiến độ giao hàng đúng hạn.
Hiện tại, giao thông trên tuyến đường sắt Warsaw-Lublin đã được khôi phục nhưng an ninh được thắt chặt. Được biết, ngay từ sáng sớm ngày 18/11, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ba Lan đã xác nhận hoạt động đường ray đôi đã được nối lại chưa đầy 30 giờ sau khi bị một thiết bị nổ xé toạc đường ray. Việc sửa chữa nhanh chóng có sự tham gia của 130 kỹ sư làm việc dưới sự bảo vệ của quân đội và sử dụng các tấm ray modul được lắp đặt sẵn.
Các nhà khai thác đường sắt Ba Lan cho biết, đã khôi phục lại toàn bộ lịch trình nhưng cảnh báo về việc tăng cường kiểm tra an ninh tại các nhà ga, bao gồm cả việc kiểm tra hành lý ngẫu nhiên và tuần tra bằng chó nghiệp vụ. Hành khách được khuyến cáo, các bước kiểm tra an ninh bổ sung và yêu cầu giảm tốc độ khiến hành trình có thể phải kéo dài thêm khoảng 45 phút.
Trong khi đó, các bộ phận an ninh doanh nghiệp đang rà soát lại mức độ rủi ro đối với các chuyến di chuyển nội địa trên khắp miền Đông Ba Lan, cũng như theo dõi chặt cảnh báo từ Cơ quan an ninh nội địa (ABW). Các công ty logistics phải tăng cường giám sát hàng hóa và xem xét những tuyến đường bộ thay thế qua Rzeszów và Białystok để giảm thiểu gián đoạn.
Các công ty giao nhận vận chuyển hàng hóa quân sự hoặc thương mại giá trị cao đang chuyển hướng qua hành lang Ełk-Kukuryki và đẩy nhanh kế hoạch sử dụng toa tàu được gắn thiết bị định vị GPS và dịch vụ hộ tống có vũ trang.
(theo fdd.org, VisaHQ.com)
Minh Anh