Tỷ lệ tận dụng ưu đãi C/O tăng gấp đôi
Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA) đã tạo được sức bật cho thương mại, đầu tư song phương. Trong 4 năm thực thi UKVFTA, tăng trưởng xuất khẩu trung bình của Việt Nam sang Vương quốc Anh tăng khoảng 10%/năm.
Theo đó, năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Vương quốc Anh đạt mức tăng trưởng kỷ lục, rất ấn tượng ở mức 7,55 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm trước.
9 tháng đầu năm 2025, tổng trao đổi kim ngạch thương mại giữa hai nước cũng đạt 6,9 tỷ USD và tăng 10,4% so với cùng kỳ năm trước và tương tự cũng cao hơn so với mức tăng trưởng chung sang EU và sang châu Âu.
Tỷ lệ tận dụng ưu đãi mẫu C/O trong UKVFTA để xuất khẩu tăng trưởng rất nhanh và mạnh.
Ông Vũ Việt Thành - chuyên viên chính phụ trách thị trường Vương quốc Anh, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài - cho biết, thêm một tín hiệu tích cực từ việc thực thi, tận dụng Hiệp định UKVFTA đó là tỷ lệ tận dụng ưu đãi mẫu C/O trong UKVFTA để xuất khẩu tăng trưởng rất nhanh và mạnh, từ mức 17,2% năm 2021 lên 36,2% sau hơn 4 năm.
Mức này thậm chí cao hơn cả EVFTA (35%) và CPTPP (khoảng 10%), cho thấy doanh nghiệp Việt Nam rất quan tâm chủ động tận dụng ưu đãi thuế quan của Hiệp định.
Trước đó, hỗ trợ doanh nghiệp thực thi Hiệp định UKVFTA, Chính phủ, các bộ, ngành đã ban hành nhiều văn bản pháp luật, như Nghị định 53/2021/NĐ-CP về biểu thuế xuất khẩu ưu đãi, biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam. Với quy tắc xuất xứ, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 20/NQ-CP năm 2022 về ký công hàm trao đổi với Hàn Quốc để triển khai nguyên tắc cộng gộp xuất xứ theo UKVFTA. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng ban hành Thông tư 02/2021/TT-BCT quy định về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong UKVFTA.
Việc ban hành các văn bản pháp luật trong thời gian qua giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi mà Hiệp định UKVFTA mang lại.
Cụ thể, trong Thông tư 02, để hưởng ưu đãi thuế quan theo UKVFTA, chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa phải được nộp cho cơ quan hải quan Việt Nam trong thời gian 2 năm kể từ thời điểm nhập khẩu. Cơ quan hải quan có thể yêu cầu bản dịch nếu chứng từ chứng nhận xuất xứ không phải bằng tiếng Anh.
Theo thông tư này, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam có trị giá dưới 6.000 Euro, nhà xuất khẩu được phép tự chứng nhận xuất xứ; đối với lô hàng có trị giá trên 6.000 Euro, áp dụng cơ chế C/O do cơ quan, tổ chức được Bộ Công Thương ủy quyền cấp.
Hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam, lô hàng có trị giá dưới 6.000 Euro, nhà xuất khẩu được phép tự chứng nhận xuất xứ; lô hàng có trị giá trên 6.000 Euro, chỉ có nhà xuất khẩu đủ điều kiện theo quy định của UK mới được tự chứng nhận xuất xứ.
Rau củ quả, nông sản - ngành hàng đang có tỷ lệ sử dụng mẫu C/O cao nhất trong UKVFTA.
Đối với nhà xuất khẩu tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo quy định khi hàng hóa có xuất xứ Việt Nam và đáp ứng quy định khác của UKVFTA, Thông tư nêu rõ, nhà xuất khẩu tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên hóa đơn, phiếu giao hàng hoặc chứng từ thương mại khác có đủ thông tin về hàng hóa, bằng cách đánh máy, đóng dấu hoặc in nội dung lời văn khai báo xuất xứ hàng hóa trên chứng từ.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền thực thi UKVFTA
Đáng chú ý, theo Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương, có được những kết quả khả quan trên là nhờ tín hiệu tích cực, lan tỏa từ công tác tuyên truyền Hiệp định. Cụ thể, trong giai đoạn 2021 - 2025 các tỉnh, thành trên cả nước đã tổ chức hơn 191 hội nghị, hội thảo trong đó lồng ghép nội dung các cam kết trong các FTA, bao gồm UKVFTA.
Trong số các tỉnh thành này, nổi bật trong năm 2024 có Phú Thọ với 20 hội nghị, hội thảo được tổ chức; Trà Vinh (cũ) với 6 hội nghị, hội thảo được tổ chức và Hà Tĩnh với 3 hội nghị, hội thảo được tổ chức.
Trong khi đó, các bộ, ngành tổ chức khoảng 21 hội nghị, hội thảo. Trong năm 2024, Bộ Công Thương đã tổ chức 4 hội nghị, hội thảo và tọa đàm trao đổi trực tiếp với lãnh đạo các doanh nghiệp trong các ngành hàng xuất khẩu lớn của Việt Nam như: dệt may, da giày, thủy sản, cà phê và quế để định hướng xây dựng hệ sinh thái tận dụng hiệu quả Hiệp định UKVFTA trong thời gian tới.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng tổ chức Hội thảo giới thiệu cách hiểu cập nhật về xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định UKVFTA và một chuỗi làm việc, trao đổi kinh nghiệm với các chuỗi cung ứng tại Vương quốc Anh, tăng cường vận dụng UKVFTA.
“Trong giai đoạn 2021 - 2025, thực hiện định hướng chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, Bộ Công Thương đã nỗ lực triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp nhằm thực thi hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới mà Việt Nam là thành viên, bao gồm CPTPP, EVFTA, UKVFTA và FTA truyền thống là RCEP” - đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên nhận định.
Bên cạnh những thuận lợi, thị trường Vương quốc Anh yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm, đi cùng giá cả cạnh tranh. Các hàng rào kỹ thuật thị trường này, như quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là đối với nông sản, rất chặt chẽ. Việc thực hiện sử dụng nhãn UKCA thay cho CE đối với sản phẩm công nghiệp; dự luật về bảo vệ môi trường, chống suy thoái và mất rừng… sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu các sản phẩm gỗ, cà phê, cao su, dầu thực vật, đậu tương…
Không những vậy, thị hiếu và xu hướng tiêu thụ sản phẩm tại Anh cũng có nhiều thay đổi. Đơn cử, người tiêu dùng Anh ngày càng quan tâm đến sức khỏe; thực phẩm cho người ăn kiêng tại Anh đang trở nên phổ biến hơn, với sản phẩm thuần chay (vegan), sản phẩm cho người kiêng gluten (dị ứng gluten), sản phẩm cho người kiêng đường (người bị tiểu đường)… Vì vậy, sản xuất và cung ứng thực phẩm nông sản phức tạp hơn và cần chuyên biệt hơn.
Do đó, để tận dụng UKVFTA hiệu quả hơn, bên cạnh sự hỗ trợ, hướng dẫn của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu, nắm vững nội dung, cam kết của Hiệp định. Hoạt động đầu tư phát triển sản phẩm, nâng cao tính tuân thủ, đáp ứng yêu cầu thị trường… cũng cần được doanh nghiệp tiến hành để khai thác xuất khẩu bền vững.
Vụ Chính sách thương mại đa biên nhận định, doanh nghiệp Việt có thể khai thác dư địa thị trường và lợi thế từ Hiệp định UKVFTA tốt hơn nữa để xuất khẩu sang Anh sớm đạt mốc 10 tỷ USD.
Hoàng Giang