Sau vòng loại U-23 châu Á, khu vực Đông Nam Á chỉ có U-23 Việt Nam và Thái Lan đi tiếp. Kết quả cho thấy vị thế của hai đại diện này vốn được đánh giá cao về công tác đào tạo trẻ, vừa phơi bày thực tế bóng đá trẻ trong khu vực vẫn còn khoảng cách khá xa so với những đội mạnh châu lục.
Nếu như Việt Nam duy trì sự ổn định khi lần thứ 6 liên tiếp giành vé tham dự giải, thì Thái Lan cũng tiếp tục khẳng định truyền thống bằng ngôi đầu bảng F. Trong khi đó, những cái tên như Indonesia, Malaysia hay Campuchia vẫn phải dừng bước với nhiều tiếc nuối, cho thấy sự khác biệt về cách đầu tư cũng như định hướng phát triển.
Hành trình đẹp của U-23 Việt Nam và Thái Lan
Ở bảng C vòng loại, đội tuyển U-23 Việt Nam đã thể hiện sự vượt trội khi giành trọn 9 điểm sau 3 trận toàn thắng trước Bangladesh (2-0), Singapore (1-0) và Yemen (1-0). Điều đặc biệt là đoàn quân của HLV Kim Sang-sik không để lọt lưới bàn nào, trở thành một trong 7 đội duy trì thành tích toàn thắng tại vòng loại. Sự chắc chắn nơi hàng thủ cùng khả năng tận dụng cơ hội tốt của các tiền đạo cho thấy đội bóng trẻ Việt Nam đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho hành trình này.
Chân sút trẻ Thanh Nhàn ghi bàn duy nhất giúp U-23 Việt Nam đánh bại Yemen ở lượt trận cuối vòng bảng U-23 châu Á. Ảnh: CCT.
Đáng chú ý, các đội tuyển U-23 Việt Nam ở sân chơi lớn châu Á đã trải qua ít nhất ba thế hệ cầu thủ và liên tiếp có mặt tại vòng chung kết sân chơi châu lục từ năm 2016 đến nay.
Trong khi đó, đội tuyển U-23 Thái Lan cũng hoàn tất vòng loại với vị trí nhất bảng F sau khi thắng Mông Cổ, hòa Lebanon và vượt qua Malaysia. Dù không toàn thắng như U-23 Việt Nam, nhưng đội bóng xứ Chùa Vàng vẫn chứng minh đẳng cấp và sự ổn định trong khâu đào tạo trẻ. Thái Lan vốn là một trong những quốc gia Đông Nam Á đầu tư bài bản vào bóng đá trẻ với hệ thống giải U-19, U-21, U-23 được duy trì đều đặn, qua đó liên tục sản sinh ra những lứa cầu thủ có chất lượng.
Theo công bố mới nhất của AFC, lễ bốc thăm chia bảng vòng chung kết U-23 châu Á 2026 sẽ diễn ra vào cuối năm nay và U-23 Việt Nam là đại diện duy nhất của Đông Nam Á góp mặt ở nhóm hạt giống số 2, cao hơn Thái Lan. Đây là thành quả từ màn trình diễn ấn tượng ở vòng loại, nơi thầy trò HLV Kim Sang-sik toàn thắng và không để thủng lưới bàn nào. Ở nhóm 2, Việt Nam sánh vai cùng ba “ông lớn” của châu lục: Hàn Quốc, Úc và Qatar.
Chủ nhà U-23 Thái Lan qua mặt Malaysia phút bù giờ để góp mặt ở vòng chung kết U-23 châu Á. Ảnh: CCT.
Trong khi đó, U-23 Thái Lan chỉ góp mặt ở nhóm 3. Việc được xếp hạng hạt giống cao giúp đội tuyển U-23 Việt Nam tránh được nhiều đối thủ mạnh ngay từ vòng bảng, qua đó mở ra cơ hội tiến xa hơn tại vòng chung kết ở Saudi Arabia vào tháng 1-2026.
Thất vọng Indonesia, Malaysia
Sự đối lập lớn nhất ở vòng loại U-23 châu Á rơi trường hợp của U-23 Indonesia. Có lợi thế sân nhà và mang theo kỳ vọng lớn sau khi vào đến bán kết giải U-23 châu Á 2024, nhưng đội bóng xứ Vạn đảo đã gây thất vọng nặng nề. Trận hòa Lào 0-0 khiến họ tự đẩy mình vào thế khó, vì phải đánh bại Hàn Quốc ở lượt trận cuối. Dù rất nỗ lực nhưng thất bại 0-1 đã buộc Indonesia dừng cuộc chơi khi chỉ có 4 điểm.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một đội từng lọt vào bán kết giải đấu trước đó lại không thể góp mặt ở vòng chung kết kế tiếp. Điều này càng làm dấy lên những tranh cãi về chính sách nhập tịch của Indonesia. Dù liên tục chiêu mộ cầu thủ gốc châu Âu để bổ sung cho đội tuyển trẻ, nhưng hiệu quả thực tế vẫn chưa thể hiện rõ rệt. Các cầu thủ nhập tịch có thể nâng tầm sức mạnh trong ngắn hạn, nhưng sự thiếu gắn kết, sự khác biệt về văn hóa và lối chơi khiến họ không phát huy hết khả năng.
Chủ nhà Indonesia gây thất vọng khi sớm dừng cuộc chơi lớn. Ảnh: AFT.
Đội tuyển U-23 Malaysia cũng không khá hơn khi chỉ giành được vị trí nhì bảng nhưng không nằm trong nhóm 4 đội nhì xuất sắc nhất. Bóng đá trẻ Malaysia vốn có sự đầu tư nhưng chưa đủ chiều sâu, và việc quá phụ thuộc vào một số cá nhân khiến đội hình dễ bị bắt bài. Thực tế Malaysia vẫn chưa tìm ra công thức ổn định để trở lại với vòng chung kết U-23 châu Á như những năm trước. Thất bại lần này thêm một lần nữa cho thấy rằng họ còn nhiều việc phải làm nếu muốn đuổi kịp Việt Nam và Thái Lan.
Bên cạnh đó, Campuchia lại là điểm sáng hiếm hoi. Dù không thể vượt qua vòng loại khi chỉ có 5 điểm (1 thắng, 2 hòa), nhưng việc bất bại trước những đối thủ mạnh như Iraq hay Oman cho thấy sự tiến bộ đáng kể. Các cầu thủ trẻ Campuchia đã thể hiện tinh thần chiến đấu kiên cường, không để thủng lưới bàn nào. Điều này một phần đến từ chính sách nhập tịch cầu thủ trẻ, nhưng quan trọng hơn là những sự đầu tư dài hạn vào công tác đào tạo.
Nhìn vào toàn cảnh, dễ nhận thấy bóng đá trẻ Đông Nam Á vẫn trong tình trạng thiếu ổn định. Từ chỗ có tới 4 đội góp mặt ở vòng chung kết 2023, nay khu vực chỉ còn lại U-23 Việt Nam và Thái Lan. Nguyên nhân nằm ở sự chênh lệch trong chiến lược phát triển: trong khi Việt Nam và Thái Lan tập trung xây dựng hệ thống đào tạo trẻ đồng bộ, gắn liền với các CLB chuyên nghiệp, thì nhiều quốc gia khác lại kỳ vọng vào các giải pháp ngắn hạn như nhập tịch cầu thủ hay tập trung đào tạo một vài lứa cầu thủ mà không có tính kế thừa.
GIA HUY - NHƯ QUỲNH