Một vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) từ lực lượng Houthi ở Yemen đã vượt qua hệ thống phòng thủ “Vòm Sắt” vốn được coi là lá chắn vững chắc của Israel, đánh vào thành phố Eilat ven Biển Đỏ.
Vụ nổ và mảnh vỡ khiến ít nhất 22 người bị thương, đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả của hệ thống phòng không nổi tiếng này.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sau đó thừa nhận nỗ lực đánh chặn UAV thất bại, dù tổ hợp phòng không Vòm Sắt triển khai ở Eilat đã khai hỏa 2 tên lửa. IDF cũng lưu ý rằng còi báo động không kích đã kích hoạt theo đúng quy trình.
Điều tra sơ bộ của không quân Israel cho thấy lực lượng phòng không đã phát hiện UAV quá muộn, tổ hợp Vòm Sắt không hạ được mục tiêu có thể do phi cơ bay thấp. Không quân Israel cũng không kịp điều động trực thăng hoặc tiêm kích để bắn hạ phi cơ Houthi.
"Chúng tôi sẽ điều tra sự việc, rút kinh nghiệm và cải thiện", tư lệnh không quân Israel Tomer Bar cho hay và khẳng định UAV không phải mối đe dọa mới đối với Eilat.
Yahya Saree, phát ngôn viên nhóm vũ trang Houthi ở Yemen, thông báo lực lượng này đã phóng hai UAV nhằm vào thành phố Eilat. Ông tuyên bố chiến dịch thành công, nhấn mạnh lưới phòng không Israel đã không thể chặn được đòn tập kích.
"Đây là chiến dịch thành công thứ hai trong 24 giờ qua. Đơn vị UAV của Houthi ngày 23/9 cũng phóng loạt phi cơ nhằm vào các mục tiêu tại Eilat và Beersheba", ông Saree nói, cảnh báo rằng nhóm vũ trang Yemen sẽ tiếp tục tập kích Israel tới khi nào nước này dừng chiến dịch quân sự tại Dải Gaza.
Hệ thống phòng thủ “Vòm Sắt” (Iron Dome) của Israel là một trong những biểu tượng nổi bật nhất về công nghệ quân sự hiện đại của quốc gia này, được thiết kế để bảo vệ dân thường trước các mối đe dọa từ rocket, đạn cối và máy bay không người lái tầm ngắn.
Ra mắt lần đầu vào năm 2011, “Vòm Sắt” là sản phẩm hợp tác giữa tập đoàn Rafael Advanced Defense Systems và Israel Aerospace Industries, với sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ Mỹ.
Cấu trúc của hệ thống được chia thành ba thành phần chính: radar cảnh giới, trung tâm điều khiển và bệ phóng tên lửa.
Radar EL/M-2084 đóng vai trò then chốt, có khả năng phát hiện đồng thời nhiều mục tiêu ở cự ly hàng chục kilômét, xác định quỹ đạo bay của đạn rocket hay UAV.
Ngay sau đó, trung tâm điều khiển sẽ tính toán xem mục tiêu có khả năng rơi xuống khu dân cư hoặc cơ sở quan trọng hay không. Nếu có, lệnh khai hỏa sẽ được đưa ra và tên lửa đánh chặn Tamir được phóng đi.
Tên lửa Tamir dài khoảng 3 mét, nặng gần 90 kg, có hệ thống dẫn đường radar chủ động và cảm biến quang-điện, giúp nó tiếp cận chính xác mục tiêu bay nhanh và nhỏ.
Tốc độ tối đa của Tamir đạt khoảng Mach 2,5, với khả năng tiêu diệt mục tiêu trong phạm vi từ 4 đến 70 km. Một bệ phóng có thể mang theo 20 quả tên lửa, đủ sức đối phó với các đợt tấn công dồn dập.
Đặc biệt, Tamir được thiết kế với đầu nổ mảnh định hướng, cho phép phá hủy rocket hoặc UAV ở cự ly an toàn, giảm thiểu nguy cơ mảnh vỡ rơi xuống dân cư.
Trong hơn một thập kỷ hoạt động, “Vòm Sắt” thường được Israel quảng bá là có tỷ lệ đánh chặn thành công trên 90%.
Nó đã nhiều lần chứng minh hiệu quả trong các cuộc xung đột với Hamas và Hezbollah, khi ngăn chặn hàng nghìn rocket bắn về lãnh thổ Israel.
Hệ thống còn có ưu điểm nổi bật là tính cơ động: mỗi khẩu đội có thể được triển khai nhanh chóng, kết nối vào mạng lưới phòng thủ nhiều tầng lớp của Israel, vốn còn bao gồm các hệ thống như David’s Sling hay Arrow để đối phó với tên lửa tầm trung và tầm xa.
Tuy nhiên, “Vòm Sắt” cũng không phải không có hạn chế. Mỗi quả Tamir có giá từ 40.000 đến 50.000 USD, đắt hơn gấp nhiều lần so với các rocket thô sơ chỉ vài trăm USD của Hamas hay UAV giá rẻ do Houthi tự chế.
Khi phải đối mặt với những đòn tấn công ồ ạt bằng hàng loạt mục tiêu cùng lúc, hệ thống có thể bị quá tải, không thể bảo vệ toàn diện.
Ngoài ra, các loại UAV bay thấp, có kích thước nhỏ, sử dụng vật liệu khó phản xạ radar cũng gây khó khăn cho radar cảnh giới của hệ thống.
Chính vì thế, dù “Vòm Sắt” vẫn được coi là niềm tự hào của ngành công nghiệp quốc phòng Israel và là lá chắn sống còn của hàng triệu dân thường, những sự kiện UAV Houthi hay rocket từ Gaza vượt qua được nó cho thấy không có hệ thống phòng thủ nào tuyệt đối hoàn hảo.
Trong thực chiến, việc đối phó với các mối đe dọa phi đối xứng, chi phí thấp nhưng khó lường, vẫn là thách thức lớn mà Israel chưa thể giải quyết triệt để.
Vụ UAV Houthi vượt qua “Vòm Sắt” lần này vừa gây sát thương, vừa tạo sức ảnh hưởng.
Nó cho thấy dù được coi là lá chắn kiên cố, hệ thống phòng thủ Israel vẫn có thể bị xuyên thủng trong điều kiện thực chiến phức tạp.
Đây có thể là tín hiệu để các nhóm vũ trang trong khu vực đẩy mạnh chiến thuật dùng UAV giá rẻ, bay thấp, tấn công mục tiêu quan trọng nhằm thách thức sức mạnh công nghệ quốc phòng của Israel.
Việt Hùng
Theo Times of Israel, Al Jazeera, AP