Quân nhân Ukraine trú dưới một con hào trong trận pháo kích gần thành phố Bakhmut, Ukraine ngày 8/3/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga tiếp tục diễn biến phức tạp, Ukraine đang nỗ lực điều chỉnh chiến lược phòng thủ, đặc biệt là trong việc cải tạo các công sự tiền tuyến. Theo Politico ngày 6/7, việc thay đổi chiến thuật tấn công của quân đội Nga, từ các đội hình lớn sang việc sử dụng các đơn vị nhỏ hơn được hỗ trợ bởi thiết bị bay không người lái (UAV), đã buộc Ukraine phải thích nghi bằng cách rút ngắn các tuyến phòng thủ và xây dựng các cứ điểm thấp, khó bị phát hiện hơn.
Cụ thể, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết, sự thay đổi này phản ánh thực tế chiến trường, nơi các cuộc tấn công của Nga hiện nay chủ yếu dựa vào các đơn vị nhỏ thay vì các cuộc tiến công quy mô lớn với xe bọc thép. Để đối phó, Ukraine đang tập trung xây dựng công sự cho các đơn vị quy mô nhỏ hơn – từ cấp tiểu đoàn (khoảng 500 quân) xuống cấp đại đội (khoảng 100 quân), và hiện tại là trung đội (20-50 quân).
Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi phát biểu với các phóng viên vào cuối tháng 6 rằng: "Bây giờ chúng tôi thấy rằng công sự hiệu quả nhất là tách biệt tối đa. Đây chủ yếu là các cụm chiến hào, khiến đối thủ không thể sử dụng UAV tấn công".
Trước đây, sở trường (của Ukraine) là sử dụng mạng lưới chiến hào rộng lớn dài từ 2 đến 5 km. Hệ thống mới sử dụng các mạng lưới chiến hào nhỏ hơn, dài chỉ từ 60 đến 70 mét, đồng thời được trang bị lớp phủ chống UAV bắt buộc. Ông Umerov khẳng định: "Những công sự này khó bị phát hiện hơn và có hiệu quả trong việc thực hiện các nhiệm vụ phòng thủ và cung cấp hỏa lực, bao gồm cả chống lại UAV FPV (góc nhìn thứ nhất)".
Phía sau tuyến phòng thủ trên, Ukraine đang tiếp tục xây dựng thêm hai tuyến công sự nữa bao gồm các khối bê tông hình tứ diện (thường gọi là "răng rồng") để ngăn chặn xe bọc thép, bãi mìn, lô cốt,... cùng lưới và lớp phủ chống UAV. Ông Umerov nhấn mạnh: "Công sự không chỉ là bê tông và chiến hào - đó là một hệ thống thích ứng có tính đến chiến thuật của đối phương và luôn phục vụ một mục đích: bảo vệ binh sĩ của chúng tôi".
Các công sự trước đây thường được xây dựng trên địa hình trống trải để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng xe bọc thép quy mô lớn. Giờ đây, chúng được ưu tiên xây dựng xung quanh các vành đai ven rừng, nơi có khả năng ngụy trang tốt hơn.
Các sĩ quan cấp cao Ukraine khẳng định quân đội nước này đang làm tốt công tác xây dựng công sự. Ông Umerov cho biết phần lớn các kế hoạch được giao đã hoàn thành vào năm ngoái và hơn một nửa số kế hoạch cho năm nay đã được thực hiện. Chính phủ Ukraine cũng đã chi 46,2 tỷ hryvnia (khoảng 930 triệu euro) vào năm ngoái để xây dựng công sự phòng thủ.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích và binh lính trả lời phỏng vấn Politico, bức tranh từ tuyến đầu lại có nhiều khía cạnh phức tạp hơn. Tại Dnipro, thành phố ở miền Trung Ukraine, sự phối hợp giữa quân đội, chính quyền địa phương và các cơ quan khác đã giúp ba tuyến phòng thủ được xây dựng vững chắc và nhanh chóng.
Ngược lại, tình hình ở Đông Bắc Ukraine, nơi Nga đang tiến hành cuộc tấn công lớn, lại không mấy ổn định. Roman Pohorilyi, đồng sáng lập DeepState – một nhóm giám sát của Ukraine chuyên theo dõi cuộc chiến – mô tả tình hình ở Sumy và Kharkiv/Kharkov là "hỗn loạn". Ông cho biết: "Hầu như không ai biết ai chịu trách nhiệm cho việc gì và ai được cho là sẽ kiểm soát quá trình này".
Nỗi lo thiếu quân và chiến thuật của Nga
Dù công sự có kiên cố đến đâu, hiệu quả của chúng vẫn phụ thuộc vào số lượng binh lính. Ông Syrskyi thừa nhận rằng Ukraine đang bị áp đảo về quân số trên tuyến đầu dài 1.200 km. Ông nói: "Nếu không có binh sĩ trong công sự hoặc số lượng không đủ... thì tất nhiên công sự này không phát huy tác dụng".
Hai binh sĩ Ukraine giấu tên chia sẻ với Politico rằng quân đội Nga đang tích cực tìm những điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Ukraine. "Tất cả tùy thuộc vào người chỉ huy. Nếu người này ra lệnh tăng cường xây dựng công sự, khu vực đó sẽ được củng cố vững chắc. Nhưng khi (lực lượng Nga) thấy đơn vị của đó của Ukraine củng cố tốt công sự, họ sẽ tấn công các đơn vị lân cận", một người lính nói.
Ông Pohorilyi cũng xác nhận chiến thuật này của Nga: "Phía Nga tiến công khắp mọi nơi, thăm dò những nơi yếu và có vấn đề... Và ngay khi họ tìm thấy những nơi này, họ ngay lập tức tập trung nguồn lực và nhân lực của họ ở đó và bắt đầu đột kích".
Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc