Ukraine ký thỏa thuận 'chia sẻ tài nguyên' với Mỹ giữa lúc hòa đàm bế tắc

13 giờ trướcBài gốc

Thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine được ký kết trong bối cảnh chưa có đột phá trong tiến trình hòa bình. Ảnh: Getty.

Washington và Kiev đã ký một thỏa thuận khoáng sản, trao cho Mỹ quyền hợp tác phát triển tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliya Sviridenko thông báo hôm 30/4. Thỏa thuận này được ký trong bối cảnh Ukraine đang tìm kiếm bảo đảm an ninh từ Washington như một phần của thỏa thuận hòa bình tiềm năng với Moscow mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng đàm phán.

Thỏa thuận bao gồm việc thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết Mỹ-Ukraine. “Tổng thống Trump đã hình dung ra mối quan hệ hợp tác này giữa người dân Mỹ và người dân Ukraine để thể hiện cam kết của cả hai bên đối với hòa bình bền vững và thịnh vượng tại Ukraine”, ông Bessent phát biểu trong một tuyên bố.

Toàn văn thỏa thuận vẫn chưa được công bố. Bà Sviridenko cho biết quỹ này sẽ được quản lý chung bởi Ukraine và Mỹ “theo tỷ lệ 50/50” và “không bên nào nắm quyền biểu quyết vượt trội”.

Bà nói rằng 50% doanh thu từ các giấy phép khai thác mới trong các lĩnh vực tài nguyên quan trọng, dầu mỏ và khí đốt sẽ được chuyển vào quỹ.

“Quyền sở hữu và kiểm soát đầy đủ vẫn thuộc về Ukraine”, Bộ trưởng Ukraine nhấn mạnh. “Chính nhà nước Ukraine sẽ quyết định khai thác cái gì và ở đâu. Tài nguyên dưới lòng đất vẫn thuộc quyền sở hữu của Ukraine – điều này được quy định rõ ràng trong Thỏa thuận”.

Theo bà Sviridenko, thỏa thuận không thay đổi quy trình tư nhân hóa hoặc cơ chế quản lý các doanh nghiệp nhà nước. Bà nói rằng tập đoàn dầu khí Ukrnafta và Energoatom – đơn vị vận hành các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine – sẽ tiếp tục do chính phủ sở hữu.

Trong khi chính quyền Biden đã từng thông qua các gói viện trợ lớn cho Ukraine, bao gồm cả vũ khí hiện đại, thì Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump lại tập trung vào việc chuyển gánh nặng hỗ trợ sang các đồng minh châu Âu của Kiev. Vào tháng 2 năm nay, Mỹ thậm chí đã ngừng hoàn toàn viện trợ quân sự cho Ukraine sau một cuộc họp căng thẳng tại Phòng Bầu dục giữa Tổng thống Trump, Phó Tổng thống J.D. Vance và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Theo nhiều ước tính, Washington đã chi ít nhất 170 tỷ USD cho Kiev. Nhà Trắng khẳng định những khoản chi này cần được bù đắp thông qua quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, bao gồm cả các nguyên tố đất hiếm quan trọng đối với ngành công nghệ cao.

Các cuộc đàm phán giữa hai nước về thỏa thuận khoáng sản đã được tiến hành từ những ngày đầu nhiệm kỳ hai của ông Trump. Một bản ghi nhớ ý định sơ bộ đã được ký vào ngày 17/4, nhưng Tổng thống Mỹ đã nhiều lần công khai chỉ trích việc chậm trễ hoàn tất thỏa thuận này. Trên mạng xã hội Truth Social ngày 25/4, ông cáo buộc ông Zelensky đã “chậm trễ ba tuần” trong việc ký kết và yêu cầu hoàn thành “ngay lập tức”.

Mặc dù thỏa thuận khoáng sản không bao gồm rõ ràng các bảo đảm an ninh từ Mỹ cho Ukraine, nhưng theo Financial Times, nó được mô tả là “một biểu hiện của sự gắn kết chiến lược lâu dài rộng hơn…và là một minh chứng cụ thể cho sự ủng hộ của Mỹ đối với an ninh, thịnh vượng, tái thiết và hội nhập kinh tế toàn cầu của Ukraine”.

Ông Zelensky tuần trước cho biết Kiev hy vọng nhận được hỗ trợ an ninh dài hạn từ Washington, tương tự như mô hình Mỹ-Israel.

Trong khi đó, ông Trump từ chối làm rõ việc liệu Mỹ có tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine nếu không đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow hay không. “Tôi muốn giữ điều đó như một bí mật lớn, béo bở, vì tôi không muốn làm hỏng một cuộc đàm phán”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn với ABC News hôm thứ Ba.

Axios tuần trước đưa tin rằng Washington đã đưa ra cho Kiev cái mà Tổng thống Trump gọi là “lời đề nghị cuối cùng” để giải quyết xung đột. Mỹ ngày càng tỏ ra mất kiên nhẫn trước tiến độ trì trệ của các cuộc đàm phán hòa bình. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuần trước tuyên bố Washington có thể rút khỏi các cuộc đàm phán nếu chúng tiếp tục bế tắc.

Huyền Chi

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/ukraine-ky-thoa-thuan-chia-se-tai-nguyen-voi-my-giua-luc-hoa-dam-be-tac-post185139.html