Ukraine liệu có thể đảo chiều xung đột nếu nhận được tên lửa mạnh nhất phương Tây?

một ngày trướcBài gốc

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Berlin chỉ vài ngày sau khi ông Merz tuyên bố rằng phương Tây đã dỡ bỏ giới hạn về tầm bắn đối với các loại tên lửa được viện trợ cho Ukraine và cho phép Kiev sử dụng chúng để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.

Ông Merz đưa ra tuyên bố này hôm 26/5, trong bối cảnh Nga đang tăng cường các đợt không kích dữ dội vào Ukraine và cả hai bên liên tục tấn công nhau bằng UAV.

Ảnh minh họa: Sky News

Phát biểu của Thủ tướng Đức làm dấy lên hy vọng ở Kiev và thu hút sự chú ý về khả năng Đức cung cấp tên lửa hành trình Taurus cho Ukraine - loại vũ khí mà Kiev đã nhiều lần đề nghị trong suốt thời gian xung đột.

Tuy nhiên, trong buổi xuất hiện chung với Tổng thống Zelensky vào 28/5, ông Merze chỉ cam kết Đức sẽ hỗ trợ Ukraine phát triển tên lửa tầm xa trên lãnh thổ của nước này mà không đưa ra bất kỳ cam kết cụ thể nào về việc chuyển giao tên lửa Taurus.

Đức hiện là quốc gia viện trợ quân sự lớn thứ hai cho Ukraine, chỉ sau Mỹ. Tuy nhiên, cựu Thủ tướng Olaf Scholz trước đây tỏ ra do dự trong việc cung cấp tên lửa Taurus cho Kiev do lo ngại điều đó có thể khiến Đức bị kéo trực tiếp vào cuộc xung đột. Trước áp lực từ các đồng minh NATO, ông Scholz đã đồng ý viện trợ xe tăng chiến đấu Leopard 2 cho Ukraine vào tháng 1/2023. Tổng thống Nga Vladimir Putin từng cảnh báo rằng nếu các nước phương Tây cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa tấn công lãnh thổ Nga thì điều đó sẽ đặt NATO vào tình trạng "chiến tranh với Nga".

Kể từ khi nhậm chức vào ngày 6/5, ông Merz đã nỗ lực củng cố sự ủng hộ từ phương Tây với Ukraine, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump muốn nhanh chóng kết thúc chiến sự. Dù trước đây ông Trump chỉ trích các khoản viện trợ cho Ukraine dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden nhưng các đợt không kích dồn dập gần đây của Nga khiến ông giận dữ và gọi ông Putin là "mất trí"

Ukraine tin rằng việc được trang bị tên lửa Taurus có thể tạo ra bước ngoặt trong cuộc xung đột.

Sức mạnh của tên lửa Taurus

Taurus là loại tên lửa hành trình tầm xa, bay thấp, do Đức và Thụy Điển hợp tác phát triển. Loại tên lửa này có khả năng mang đầu đạn lớn, tấn công chính xác các mục tiêu ở khoảng cách lên đến 500km.

Taurus được sản xuất vào năm 1998 thông qua liên doanh giữa công ty MBDA Deutschland (Đức) và Saab Bofors Dynamics (Thụy Điển). Đầu đạn mạnh cho phép tên lửa xuyên phá và gây thiệt hại nghiêm trọng cho các mục tiêu được bảo vệ kiên cố hoặc nằm sâu dưới lòng đất như hầm chỉ huy, trung tâm liên lạc, kho đạn và tàu chiến. Đặc biệt, Taurus có thể hoạt động từ khoảng cách xa mà không cần sự hỗ trợ GPS.

Mặc dù Ukraine hiện đang sử dụng nhiều loại tên lửa do Mỹ và Anh cung cấp nhưng một số chuyên gia và quan chức Ukraine cho rằng Taurus là loại vũ khí mạnh nhất trong số các tên lửa phương Tây mà Ukraine sử dụng bởi các tên lửa khác chỉ có tầm bắn bằng một nửa Taurus và không thể mang nhiều đạn dược như tên lửa này.

Tại sao Đức chưa cung cấp cho Ukraine tên lửa Taurus?

Chính phủ liên minh do Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) theo khuynh hướng trung tả của ông Scholz lãnh đạo có lập trường thận trọng đối với việc căng thẳng leo thang do lo ngại Đức và theo đó là cả NATO bị kéo vào xung đột.

Moscow đã nhiều lần cảnh báo rằng nếu Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây để tấn công lãnh thổ Nga, các nước này sẽ bị coi là tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột. Thêm vào đó, SPD có lập trường phản đối chiến tranh.

Hiện tại, Đức vẫn đang viện trợ cho Ukraine một số hệ thống tên lửa tầm ngắn như HIMARS M142 MLRS và MARS II MLRS. Ban đầu, phương Tây đặt ra các hạn chế với việc Kiev sử dụng những vũ khí này để tấn công vào lãnh thổ Nga và chỉ cho phép nước này tấn công các mục tiêu của Nga ở Ukraine

Tuy nhiên, vào tháng 11 năm ngoái, cựu Tổng thống Joe Biden đã dỡ bỏ hạn chế đối với vũ khí Mỹ, cho phép Ukraine sử dụng chúng trong khu vực Kursk của Nga - nơi Kiev phát động một cuộc phản công bất ngờ ở biên giới. Nhiều chuyên gia nhận định, việc dỡ bỏ hạn chế là một bước tiến quan trọng với Ukraine. Dù Kiev đã mất phần lớn khu vực chiếm được nhưng vẫn kiểm soát một số phần lãnh thổ Nga.

Lập trường của Đức đang thay đổi?

Dưới thời chính phủ mới của ông Merz, Berlin có vẻ đang thay đổi lập trường.

Khi còn là lãnh đạo đối lập, ông Merz - Chủ tịch Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) đã từng kêu gọi ông Scholz chuyển giao Taurus cho Ukraine và có thái độ cứng rắn hơn với Nga. Trong chiến dịch tranh cử, ông cũng cam kết sẽ hỗ trợ Ukraine mạnh mẽ hơn, bao gồm cả việc cung cấp tên lửa tầm xa. Tuy nhiên, chính phủ hiện tại của ông Merz vẫn bao gồm đảng SPD.

Trong cuộc gặp với ông Zelensky hôm 28/5, ông Merz cam kết hỗ trợ Ukraine trong việc phát triển tên lửa tầm xa trên lãnh thổ nước này, một quyết định cho thấy lập trường thỏa hiệp của Berlin. Ông cũng cho biết việc tài trợ cho dự án sẽ được đưa ra thảo luận tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 tổ chức tại Canada vào tháng 6 tới.

Chuyên gia Michael Bociurkiw thuộc Hội đồng Đại Tây Dương nhận định với Al Jazeera rằng cam kết của ông Merz là một bước tiến đáng kể và được xem như sự công nhận năng lực của Ukraine. Ngày 26/5, ông Merz phát biểu với đài WDR rằng, hiện tại “không còn bất kỳ giới hạn tầm bắn nào đối với các loại vũ khí đã được chuyển giao cho Ukraine, từ Anh, Pháp, Đức cho tới Mỹ”.

Tuy ông Merz không khẳng định rõ ràng về việc cung cấp tên lửa Taurus nhưng phát ngôn này đã khiến giới phân tích xôn xao. Đến 27/5, ông Merz làm rõ rằng ông đang nhấn mạnh quyền của Ukraine trong việc tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga - điều mà ông cho rằng “đã xảy ra từ nhiều tháng trước”.

Phát biểu này của ông Merz cũng vấp phải chỉ trích từ cả SPD lẫn nội bộ CDU. Một số nghị sĩ cho rằng phát ngôn của ông không phản ánh đúng thực tế. Nghị sĩ CDU Roderich Kiesewetter viết trên mạng xã hội X rằng Đức đang “gần như không liên quan” đến cuộc thảo luận về tên lửa tầm xa vì vẫn từ chối cung cấp Taurus và hiện không có dấu hiệu cho thấy chính phủ liên minh có ý định thay đổi điều đó.

Ông Lars Klingbeil - Chủ tịch SPD kiêm Phó Thủ tướng Đức thì khẳng định tại một cuộc họp báo rằng chưa có sự thay đổi nào trong chính sách về việc viện trợ vũ khí cho Ukraine hoặc các hạn chế.

Chuyên gia John Foreman từ viện nghiên cứu Chatham House (Anh) cho rằng ngay cả khi Đức cung cấp tên lửa Taurus ở thời điểm này, tác động của nó sẽ mang tính biểu tượng nhiều hơn là chiến thuật.

Việc viện trợ Taurus “đã quá muộn để thay đổi cục diện chiến trường", ông Foreman nói với Al Jazeera, đồng thời nhấn mạnh Đức sẽ cần chuyển giao một số lượng lớn tên lửa thì mới có thể tạo khác biệt thực sự.

“Trong 3 năm qua, Nga đã rút ra nhiều bài học và hiện đã cải thiện đáng kể khả năng phân tán lực lượng, phòng không cũng như ngụy trang nhằm gây khó khăn cho đối phương trong khâu xác định mục tiêu", ông Foreman cho hay.

Phản ứng của Nga

Moscow hiện vẫn chưa đưa ra phản ứng chính thức về việc Đức hợp tác với Ukraine để phát triển tên lửa tầm xa trên lãnh thổ nước này.

Tuy nhiên, Moscow đã nhiều lần cảnh báo rằng nếu các loại vũ khí phương Tây được sử dụng để tấn công sâu trong lãnh thổ Nga, đó sẽ là hành động leo thang nghiêm trọng và Tổng thống Putin từng ám chỉ điều này có thể dẫn đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Tuy vậy, hành động của ông Merz dường như đang tìm cách tránh né kịch bản trên.

Sau chiến thắng bầu cử của ông Merz hồi tháng 4 và những phát ngôn khẳng định tiếp tục viện trợ Taurus cho Ukraine, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhắc lại rằng Nga sẽ xem bất kỳ cuộc tấn công bằng tên lửa Taurus nào là sự tham chiến trực tiếp của Đức.

Theo hãng tin TASS, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng, ông Merz “đã khiến mọi người, nếu không muốn nói là chính ông ấy, bị bối rối” sau khi Phó Thủ tướng Đức phủ nhận những quyết định như vậy đã được đưa ra. Ông Peskov cảnh báo Berlin rằng, việc leo thang như vậy là một “quyết định cực kỳ nguy hiểm”, đi ngược lại các nỗ lực hòa bình hiện nay.

“Đây là những động thái rõ ràng làm gia tăng đối đầu", ông Peskov nói.

Bà Zakharova cũng nhấn mạnh rằng Đức đang “tự đẩy mình vào cái hố mà chính quyền Kiev đã sa vào từ lâu”.

“Thật khó tin rằng người đứng đầu chính phủ Đức lại được ủy quyền thay mặt các quốc gia khác đưa ra những tuyên bố như vậy", Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho hay.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Al Jazeera

Nguồn VOV : https://vov.vn/quan-su-quoc-phong/ukraine-lieu-co-the-dao-chieu-xung-dot-neu-nhan-duoc-ten-lua-manh-nhat-phuong-tay-post1203159.vov