Ukraine ở thời điểm bước ngoặt khi cạn kiệt cả nhân lực, tài chính và thời gian

3 giờ trướcBài gốc

Ukraine ở thời điểm bước ngoặt

Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông có thể chấm dứt xung đột Ukraine “trong vòng 24 giờ”, thế giới đã chờ xem liệu ông có thể buộc Moscow và Kiev đi đến một thỏa thuận hay không. Hàng triệu lượt xem, vô số bài viết và vô vàn dự báo đã xoay quanh câu hỏi đó.

Xung đột ở Ukraine. Ảnh: Reuters

Tổng thống Trump tiếp tục củng cố kỳ vọng này khi khẳng định Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang cạn dần lựa chọn và cuối cùng sẽ phải chấp nhận đề xuất của ông. Một số nhà phân tích cho rằng thực tế đang diễn ra ngược lại khi ông Trump mới là người không có đòn bẩy. Bất kỳ biện pháp trừng phạt nào đủ mạnh để gây thiệt hại cho Nga cũng sẽ tác động tới nền kinh tế phương Tây rộng hơn và không có lãnh đạo phương Tây nào sẵn sàng tự hủy hoại lợi ích của chính mình.

Can thiệp quân sự lại là lựa chọn càng phi thực tế. Từ những ngày đầu xung đột nổ ra, NATO đã quyết định hỗ trợ Ukraine vũ khí và huấn luyện binh lính nhưng tránh mọi bước đi có thể dẫn đến một cuộc chiến trực tiếp giữa NATO và Nga. Lập trường đó đến nay vẫn không thay đổi.

Kết quả là Ukraine rơi vào tình thế: dù có đủ sự hỗ trợ từ các đồng minh hay không, thì họ vẫn phải chiến đấu một mình. Thậm chí, một số nhà quan sát cho rằng những cuộc đàm phán hòa bình hay lệnh ngừng bắn sẽ chỉ giúp Nga có thêm thời gian củng cố lực lượng và khoét sâu sự chia rẽ bên trong phương Tây cũng như Ukraine.

Mới đây, Mỹ đã công bố một phiên bản điều chỉnh của khuôn khổ hòa bình, thay đổi ở một số điểm gây tranh cãi sau khi tham vấn với Kiev và một số nước châu Âu. Tuy nhiên, Điện Kremlin kiên quyết không nhượng bộ trong vấn đề thực tế lãnh thổ và việc Ukraine rút quân. Nga tuyên bố nếu không đáp ứng những điều kiện này, họ sẽ không dừng tiến quân. Về phần mình, Ukraine cũng khẳng định sẽ không nhượng bộ lãnh thổ.

Với việc con đường ngoại giao không thể tạo ra đột phá, Mỹ gần như đã dừng hẳn việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine. Giới chức Washington giải thích rằng nguyên nhân là do chính phủ liên bang phải đóng cửa, mặc dù nguyên nhân thực sự khó có thể là do thiếu nhân lực xử lý hậu cần tại Lầu Năm Góc. Dù là vì lý do gì, viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine đã giảm xuống mức nhỏ giọt, chủ yếu chỉ còn những gói hỗ trợ được phê duyệt từ thời chính quyền ông Biden.

Các binh lính Ukraine đều đang thấm thía tác động của nguồn cung vũ khí từ Mỹ sụt giảm mạnh. Người dân ở Kiev và nhiều thành phố khác cũng cảm nhận rõ những lỗ hổng trong hệ thống phòng không.

Châu Âu hiện vẫn chưa lấp được khoảng trống đó. Ngành công nghiệp quốc phòng và các cơ chế mua sắm chung của Liên minh châu Âu đưa ra nhiều cam kết, nhưng nguồn lực thực tế lại rất hạn chế. Chỉ vài tỷ euro được cam kết trên giấy tờ và lượng viện trợ thực sự chuyển tới Ukraine còn ít hơn. Các nước thành viên ưu tiên tái trang bị cho quân đội của mình trước rồi mới đến Ukraine, và ngay cả tiến độ của chính họ cũng khá chậm.

EU vẫn chia rẽ giữa nhóm nước sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn hơn để hỗ trợ Kiev và nhóm còn dè chừng vì lo ngại chọc giận Nga hoặc kéo căng ngân sách quốc gia. EU hiện đang thúc đẩy kế hoạch sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để bảo đảm khoản vay lên tới 140 tỷ euro (162 tỷ USD) cho Ukraine - nguồn tài chính có thể duy trì ngân sách và chi tiêu quốc phòng của Kiev trong 2 năm tới. Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên chủ chốt, nơi đang giữ phần lớn số tài sản bị phong tỏa vẫn rất thận trọng. Nếu không có sự đồng thuận tuyệt đối, kế hoạch này có nguy cơ bị đình lại.

Lựa chọn của Ukraine

Điều đó buộc Ukraine phải mở rộng tự sản xuất vũ khí và chiến đấu với bất cứ thứ gì nhận được. Hiện tại, Kiev vẫn có thể làm chậm bước tiến của đối phương nhưng cái giá phải trả là vô cùng lớn và họ vẫn còn rất xa mới đủ năng lực để giành chiến thắng.

Quân đội Ukraine hiện đang thiếu thốn đủ bề, kiệt sức và suy sụp tinh thần. Các công tố viên đã mở hơn 255.000 hồ sơ liên quan đến việc vắng mặt không phép và hơn 56.000 vụ đào ngũ kể từ năm 2022. Riêng trong 10 tháng đầu năm 2025, họ ghi nhận khoảng 162.500 trường hợp vắng mặt không phép và 21.600 vụ đào ngũ. Những báo cáo khác cho thấy hơn 21.000 binh sĩ rời quân đội chỉ trong tháng 10, mức cao nhất theo tháng từ trước tới nay.

Trong bối cảnh đó, Ukraine đứng trước 3 lựa chọn chiến lược.

Lựa chọn đầu tiên là chấp nhận các điều kiện của Tổng thống Putin. Điều này đồng nghĩa với việc đầu hàng, mất uy tín chính trị và phải nhượng bộ lãnh thổ nhưng ít nhất vẫn duy trì được một nhà nước Ukraine. Dù vậy, theo các nhà quan sát, đổi lại, đất nước sẽ bị đặt vào tình trạng dễ tổn thương trong dài hạn.

Lựa chọn thứ hai là tiến hành cải tổ toàn diện bộ máy lãnh đạo chính trị và quân sự. Điều này đòi hỏi tái xây dựng hệ thống huy động quân sự, tái cấu trúc cơ chế chỉ huy và tái thiết toàn bộ nỗ lực chiến đấu. Ukraine không thể tiến hành một cuộc giao tranh kéo dài với những thể chế vốn được thiết kế cho thời bình và các đợt luân phiên triển khai ngắn hạn.

Lựa chọn thứ ba là không thay đổi gì và giữ nguyên tình hình hiện tại. Ukraine sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công chính xác vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga với hy vọng làm suy yếu dần nền kinh tế của Điện Kremlin. Tuy nhiên, Nga có thể chịu thiệt hại nhất định nhưng mức độ đó không đủ để buộc Moscow dừng lại.

Dựa trên các tuyên bố gần đây của Tổng thống Zelensky và một số đối tác châu Âu, Ukraine trên thực tế đã chọn phương án thứ ba. Câu hỏi đặt ra hiện nay là chiến lược này có thể duy trì được bao lâu. Ngay cả khi tạm gác những vấn đề về tinh thần và sự kiệt sức sau gần 4 năm xung đột, triển vọng tài chính vô cùng ảm đạm. Ukraine đang đối mặt mức thâm hụt ngân sách khổng lồ và nợ công có thể vượt quá 100% GDP. Châu Âu chưa huy động được nguồn lực cần thiết, Bỉ chưa đồng ý sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ Ukraine và tăng trưởng kinh tế trên phần lớn lục địa vẫn khá yếu. Bất kỳ sự gia tăng đáng kể nào trong hỗ trợ cho Ukraine sẽ đòi hỏi bản lĩnh chính trị vào thời điểm cử tri còn hết sức nhạy cảm với làn sóng lạm phát vừa qua. EU cũng không thể buộc Mỹ đưa ra cam kết dài hạn trong bối cảnh chính trị hiện nay ở Washington.

Tất cả những điều này dẫn đến một cái kết không thể tránh khỏi. Theo giới quan sát, nếu Ukraine muốn tồn tại như một quốc gia, nước này cuối cùng sẽ buộc phải đi theo lựa chọn thứ hai, tiến hành một cuộc cải tổ triệt để bộ máy chính trị và quân sự. Khi thời điểm đó đến, điều kiện từ phía Moscow sẽ còn khắc nghiệt hơn hiện nay.

Các lựa chọn chiến lược của Ukraine ngày càng bị thu hẹp và nguy cơ khả năng kháng cự của nước này sụp đổ đang trở nên hiện hữu.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Al Jazeera

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/ukraine-o-thoi-diem-buoc-ngoat-khi-can-kiet-ca-nhan-luc-tai-chinh-va-thoi-gian-post1249835.vov