Bộ Tổng tham mưu Các lực lượng vũ trang Ukraine ngày 4/8 cho biết, các đơn vị của họ đã phá hủy một hệ thống tên lửa phòng không S-300 của Nga tại khu vực Zaporizhia, tỉnh miền Nam Ukraine mà Nga đã tuyên bố sáp nhập.
Bộ Tổng tham mưu Ukraine nhận định, việc phá hủy hệ thống này được sẽ hạn chế đáng kể khả năng Nga thực hiện các đợt pháo kích tầm xa vào tuyến phòng thủ của họ.
“Lực lượng vũ trang Ukraine đang tiếp tục phá hủy có hệ thống các yếu tố then chốt trong năng lực quân sự của Nga, qua đó làm suy yếu khả năng ttác chiến của đối phương”, Bộ Tổng tham mưu Ukraine nhấn mạnh.
Zaporizhia là một trong 4 tỉnh mà Nga đã tuyên bố sáp nhập từ tháng 10/2022 nhưng hiện chưa kiểm soát hoàn toàn.
Một trong những yêu cầu mà Moscow nêu ra nhằm chấm dứt xung đột là Ukraine phải công nhận các tỉnh trên thuộc chủ quyền của Nga. Tuy nhiên, Kiev tiếp tục bác bỏ yêu cầu trên.
Trong xung đột với Ukraine, Nga dùng S-300 cho cả nhiệm vụ phòng không lẫn đánh mục tiêu mặt đất.
Tuy lập không ít chiến công, nhưng hệ thống này cũng hứng chịu không ít thiệt hại khi bị đối phương phá hủy.
S-300 bao gồm một loạt hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa hiện đang do Tổng công ty Khoa học Công nghiệp Almaz-Antey của Nga sản xuất.
Liên Xô triển khai hệ thống này lần đầu năm 1979 nhằm bảo vệ các cơ sở công nghiệp, hành chính lớn, các căn cứ quân sự và kiểm soát không phận của nước này.
S-300 có khả năng tiêu diệt hiệu quả các mục tiêu tên lửa đạn đạo, đồng thời được coi là một trong những hệ thống chống máy bay mạnh nhất hiện nay với tầm bắn lên đến hơn 150 km.
S-300 được quảng bá là sở hữu sức mạnh ngăn chặn được cả chiến đấu cơ tàng hình.
"S-300 là hệ thống phòng không hàng đầu của Nga", ông Robert Hewson, cây bút từ tạp chí quốc phòng IHS Janes từng bình luận.
"Đây là hệ thống phòng thủ đủ khả năng bắn hạ bất kỳ loại tên lửa hay mẫu chiến đấu cơ tiên tiến nào", ông nhấn mạnh.
Hệ thống tên lửa S-300 có thể đồng thời theo dõi đến 100 mục tiêu và xử lý được từ 12 đến 36 mục tiêu trong số đó.
Ở những phiên bản S-300PMU1/2 trở về sau, khả năng của radar được tăng cường, theo dõi đến 300 mục tiêu và xử lý cùng lúc tới 72 vật thể bay xâm phạm.
Thời gian để triển khai S-300 là 5 phút. Các tên lửa S-300 được đặt trong những ống kim loại kín và không cần bảo trì trong suốt quá trình sử dụng.
Quy trình hoạt động cơ bản của một hệ thống S-300 gồm 4 bước. Đầu tiên, các radar giám sát tầm xa xác định mục tiêu và chuyển tiếp thông tin về các xe chỉ huy để tiến hành đánh giá, phân tích.
Sau khi xác nhận mục tiêu, xe chỉ huy truyền lệnh bắn tới radar điều hướng. Khi tiểu đoàn ở vị trí tốt nhất nhận được lệnh bắn này, họ lập tức khai hỏa tên lửa đất đối không.
Radar điều hướng giúp dẫn tên lửa tới chính xác mục tiêu cần tiêu diệt.
S-300 có nhiều phiên bản nâng cấp được trang bị những loại tên lửa, radar khác nhau với khả năng chống các phương pháp tấn công điện tử tốt hơn, tầm bắn xa hơn và ứng phó với nhiều tình huống hơn.
Hiện có ba biến thể chính gồm: S-300V, S-300P và S-300F. Mỗi biến thể lại chia ra nhiều loại với từng tính năng riêng biệt.
Tại xung đột Đông Âu, hệ thống phòng không này được cả Nga và Ukraine sử dụng.
Việt Hùng