Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) đã chính thức cấp giấy phép xuất khẩu hệ thống phòng không MIM-23 HAWK thuộc phiên bản Phase III cho Ukraine với trị giá 172 triệu USD.
Đây chính là đầu tiên Ukraine mua một hệ thống tên lửa phòng không từ Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump cho phép cung cấp vũ khí trở lại nhưng dưới dạng hợp đồng thương mại thay vì viện trợ.
Trước đó Ukraine đã yêu cầu được mua các tổ hợp Patriot, nhưng hiện tại họ phải tạm hài lòng với MIM-23 HAWK nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết trước mắt, bất chấp thực tế đây là vũ khí đã rất lạc hậu.
Cần nhấn mạnh, mọi tổ hợp MIM-23 HAWK của Mỹ đều đã ngừng hoạt động từ lâu cho nên bắt buộc phải được sửa chữa và phục hồi. Quy trình này dành cho mọi thành phần của hệ thống, từ radar cho đến tên lửa đánh chặn.
Đáng lưu ý là công việc chính sẽ do Công ty Sielman của Hy Lạp thực hiện, trong khi Tập đoàn RTX (Raytheon) với tư cách nhà phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không này chỉ giữ vai trò bổ trợ.
Sở dĩ có tình trạng trên là bởi Quân đội Hy Lạp cũng vận hành các tổ hợp MIM-23 HAWK, cho nên các doanh nghiệp địa phương có kinh nghiệm để bảo trì hệ thống, trong khi RTX đã ngừng cung cấp dịch vụ đảm bảo kỹ thuật từ lâu.
Trước đó vào cuối tháng 4/2024, chính Sielman đã nhận được hợp đồng số W31P4Q-24-D-0004 để sửa chữa các tổ hợp MIM-23 HAWK cho Ukraine với số tiền 49,9 triệu USD và thời hạn thực hiện được tính đến năm 2029.
Thương vụ trên liên quan đến việc vào đầu tháng 4/2024, Mỹ đã viện trợ Ukraine các tổ hợp MIM-23 HAWK nhưng họ cần một bên thứ 3 giúp đảm bảo kỹ thuật và Sielman đã được lựa chọn.
Tổ hợp phòng không MIM-23 HAWK đầu tiên bắt đầu được biên chế vào năm 1960 và nâng cấp lần đầu vào thập niên 1970, phiên bản này trang bị tên lửa có khả năng bắn trúng mục tiêu ở cự ly 1.500 - 30.000 m, độ cao 60 - 18.000 m, tốc độ tối đa 500 m/s.
Mỗi quả tên lửa MIM-23 có trọng lượng phóng 638 kg, mang theo đầu đạn nổ phân mảnh nặng 74 kg, trong đó bao gồm 14 nghìn mảnh văng với trọng lượng 2 gam mỗi phần để tăng khả năng sát thương.
Hệ thống phòng không này đã được sử dụng trong các cuộc xung đột địa phương khác nhau. Lần đầu tiên vào năm 1967 bởi Quân đội Israel. Sau đó, chúng được sử dụng trong cái gọi là "cuộc chiến tiêu hao" ở khu vực kênh đào Suez.
Đáng chú ý là MIM-23 HAWK đã nhiều lần tìm cách bắn hạ những chiếc tiêm kích MiG-25 của Liên Xô đang hoạt động ở Trung Đông nhưng vô ích do vận tốc của chiến đấu cơ Foxbat quá lớn.
Ukraine đã nhận được các tổ hợp này theo dạng viện trợ từ năm 2022, cả từ Mỹ và một số đối tác khác thuộc NATO, hiện tại Kyiv đang vận hành một số lượng khá lớn, mặc dù không được công bố rộng rãi.
Khi xuất hiện tại chiến trường Ukraine, vũ khí này từng bị nhận xét sẽ gặp vô số nguy cơ từ máy bay không người lái cảm tử do Quân đội Nga sử dụng, bao gồm các loại Shahed-136 hay Lancet, thậm chí có thể bị đánh đến "tuyệt chủng" chỉ trong thời gian ngắn.
Nhưng thực tế lại cho thấy MIM-23 HAWK khi kết hợp cùng các hệ thống phòng không khác, đặc biệt là nếu nhận dữ liệu từ radar cảnh báo sớm tối tân thì hoàn toàn đủ sức bắn hạ nhiều loại UAV cảm tử hay tên lửa hành trình hiện đại của Nga.
Việt Dũng
Theo Defense Express