Những quả mìn này có kích thước nhỏ, trọng lượng nhẹ và được ngụy trang khéo léo, khiến chúng gần như hòa lẫn vào môi trường tự nhiên. Đây được xem là bước tiến mới trong việc sử dụng vũ khí chi phí thấp nhưng có hiệu quả cao trên chiến trường.
Công binh Nga tìm thấy mìn in 3D của Ukraine ở khu vực biên giới Kursk. (Nguồn: Kursk City)
Theo hãng thông tấn nhà nước Nga TASS, các thiết bị nổ này đã được phát hiện trong quá trình rà phá bom mìn gần biên giới. Một chỉ huy công binh Nga cho biết, mìn được ngụy trang như các vật dụng thường ngày, rất khó nhận biết nếu không có thiết bị chuyên dụng.
Việc phát hiện ra loại mìn này cho thấy Ukraine ngày càng phụ thuộc vào công nghệ sáng tạo để đối phó với Nga, trong bối cảnh các cuộc tấn công xuyên biên giới tại vùng Kursk gia tăng từ mùa hè năm 2024.
Trong đợt tấn công lớn hồi tháng 8/2024, lực lượng Ukraine từng chiếm được một phần đáng kể lãnh thổ Kursk, nhằm phá vỡ chuỗi hậu cần của Nga và tạo ưu thế trên bàn đàm phán. Dù Nga, với sự hỗ trợ của quân đội Triều Tiên, tuyên bố đã giành lại phần lớn khu vực vào tháng 4, các hoạt động quân sự vẫn tiếp diễn.
Công nghệ in 3D: Lợi thế trong xung đột bất đối xứng
Không giống như mìn truyền thống làm từ kim loại, mìn in 3D của Ukraine chủ yếu có vỏ nhựa, giúp chúng khó bị phát hiện bởi các thiết bị dò kim loại. Công nghệ in 3D – hay còn gọi là sản xuất bồi đắp, cho phép Ukraine sản xuất vũ khí nhanh chóng, linh hoạt, mà không cần phụ thuộc vào chuỗi cung ứng truyền thống.
Thiết kế của các quả mìn này thường đơn giản, kết hợp cò cơ học và các bộ phận dễ lắp ráp. Chúng đặc biệt hiệu quả trong các khu vực địa hình rừng núi phức tạp, đặc điểm phổ biến ở vùng biên giới Kursk.
Việc sử dụng công nghệ phổ thông để chế tạo mìn cũng phản ánh xu hướng đã thấy ở nhiều cuộc xung đột khác, như tại Syria hay Iraq, nơi các nhóm vũ trang tận dụng in 3D để tạo ra thiết bị bay không người lái hoặc các linh kiện vũ khí.
Việc mìn in 3D không chứa kim loại khiến các hệ thống rà phá bom mìn hiện đại, như xe Uran-6 của Nga hoặc thiết bị dò tiêu chuẩn như MDK-3, gặp nhiều khó khăn trong việc phát hiện. Trong một số trường hợp, quân Nga phải dùng đến máy dò kim loại cầm tay để tìm mìn, phương pháp vừa chậm vừa nguy hiểm cho lính công binh.
Tác động chiến thuật và chiến lược
Mìn in 3D được cho là rất phù hợp cho các hoạt động phục kích hoặc gây cản trở. Với kích thước nhỏ và khả năng ngụy trang tốt, chúng có thể được rải ở những khu vực có thảm thực vật rậm hoặc địa hình hiểm trở, gây nguy hiểm lớn cho các đội tuần tra và đoàn xe hậu cần.
Sự hiện diện của mìn buộc lực lượng Nga phải giảm tốc độ di chuyển, tăng cường lực lượng rà phá và điều chỉnh kế hoạch hành quân.
Mức độ phổ biến và nguy hiểm của loại mìn này khiến nhiều nhà quan sát so sánh chúng với các thiết bị nổ tự chế (IED) từng được sử dụng ở Iraq và Afghanistan. Tuy nhiên, mìn của Ukraine có độ chính xác và khả năng tái sản xuất cao hơn nhờ in 3D, giúp dễ dàng tùy chỉnh cho phù hợp với từng địa hình cụ thể.
Một số báo cáo quốc phòng cho biết quân đội Mỹ và các nước NATO đã nghiên cứu công nghệ tương tự từ năm 2017, cho thấy đây là xu hướng đang lan rộng trong quân sự hiện đại.
Dù chưa rõ cách thức cụ thể Ukraine triển khai những quả mìn này, giới phân tích cho rằng có thể chúng được đặt thủ công bởi các đội trinh sát nhỏ, hoặc thậm chí được thả từ máy bay không người lái (UAV), đặc biệt là các mẫu thương mại như DJI Mavic 3 đã được sửa đổi.
Ukraine từng sử dụng hệ thống rải mìn M131 Modular Pack Mine System do Mỹ cung cấp, có khả năng phát tán mìn từ xa bằng đạn pháo 155mm. Dù chưa có bằng chứng cho thấy mìn in 3D được triển khai theo cách tương tự, khả năng linh hoạt trong sản xuất và triển khai là một ưu điểm lớn.
Kursk: Mặt trận trọng yếu
Vùng Kursk nằm sát biên giới phía tây nước Nga, là một nút thắt hậu cần quan trọng, nối với các tỉnh Sumy và Kharkiv của Ukraine. Cuộc tấn công năm 2024 của Ukraine, từng chiếm tới 1.400 km2 lãnh thổ tại đây, đã phơi bày những điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Nga. Dù Moscow đã tái kiểm soát phần lớn khu vực vào đầu năm 2025, tình hình vẫn chưa ổn định.
Ngày 1/6, hai cây cầu tại Kursk và Bryansk đã bị phá hủy bởi các vụ nổ, gây gián đoạn giao thông đường sắt và khiến nhiều người bị thương. Trước đó, ngày 5/5, một trạm biến áp điện ở thị trấn Rylsk cũng bị tấn công. Các vụ phá hoại này, cùng với việc sử dụng mìn in 3D, cho thấy Ukraine đang thực hiện một chiến lược đa hướng nhằm gây rối loạn hậu phương của Nga.
Ngoài ra, tần suất hoạt động của UAV Ukraine tại khu vực biên giới cũng tăng mạnh. Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã bắn rơi 32 UAV chỉ trong một đêm tại Kursk và các vùng lân cận.
Xuân Minh