Nhiều khu dân cư ở Ukraine bị bom đạn tàn phá. Ảnh: QQnews.
Bị Mỹ gạt ra trong đàm phán với Nga
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục thúc đẩy tiến trình hòa bình để chấm dứt xung đột Nga-Ukraine. Cuối cùng, khi ông nhậm chức được gần một tháng, các quan chức cấp cao của Mỹ và Nga đã tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình đầu tiên tại thủ đô Riyadh của Arab Saudi vào ngày 18/2 để chấm dứt xung đột.
Tuy nhiên, Ukraine đã không được mời cử đại biểu tới tham dự cuộc đàm phán. Ukraine và các đồng minh châu Âu của họ đã rất sốc và họ buộc phải thận trọng ứng phó trước cách tiếp cận mới của chính quyền Trump 2.0 đối với vấn đề Ukraine.
Đồng thời, cuộc xung đột phát triển thành chiến tranh toàn diện Nga-Ukraine cho đến nay đã diễn ra 3 năm, trong thời gian đó, Ukraine đã mất nhiều vùng đất rộng lớn, hàng triệu người dân Ukraine phải bỏ nhà ra đi và rất nhiều dân thường thương vong.
Với việc thỏa thuận ngừng bắn đang đến gần, dữ liệu dưới đây sẽ trả lời câu hỏi Ukraine đã chịu thiệt hại như thế nào trong cuộc xung đột này.
Nhà máy thủy điện Dnepro bị Nga tấn công hôm 22/3/2024. Ảnh: Thepaper.
Tổn thất nặng nề
Xung đột chủ yếu diễn ra trên lãnh thổ Ukraine nên đương nhiên họ gánh chịu nhiều tổn thất hơn. Trước hết, ở cấp độ lãnh thổ, trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, quân đội Ukraine đã bảo vệ được các thành phố như Kiev, Kharkov và Nikolayev, sau đó giành lại một phần của tỉnh Kharkov và Kherson vào nửa cuối năm 2022.
Tuy nhiên, trong suốt năm 2022, quân đội Nga đã đạt được thành tựu rất lớn. Vào thời điểm kết thúc năm, quân đội Nga không chỉ chiếm đóng những vùng đất rộng lớn ở khu vực Donbass mà còn kiểm soát hầu hết các khu vực của tỉnh Kherson và Zaporizhia. Vào mùa Hè năm 2023, quân đội Ukraine đã phát động một cuộc phản công, nhưng cuối cùng đạt được rất ít thành công; và đến cuối năm đó, quân đội Nga đã đạt được những tiến triển hạn chế ở khu vực Donbass, chỉ chiếm được một số vùng như Bakhmut.
Tính đến năm 2024, quân đội Nga với ngành công nghiệp quân sự và nguồn nhân lực mạnh mẽ chỉ tiến triển chậm chạp ở khu vực Donbass trong khi quân đội Ukraine đang liên tiếp thất bại trên chiến trường.
Thị trấn Vovchansk ở tỉnh Kharkov bốc cháy vì bom đạn hôm 17/5/2024. Ảnh: Thepaper.
Dữ liệu do tổ chức tư vấn Viện nghiên cứu chiến tranh (IWS) của Mỹ công bố cho thấy Ukraine đã mất 11% lãnh thổ kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào năm 2022. Nếu cộng thêm vùng đất mà Nga chiếm trước đó vào năm 2014 thì tính đến nay, 18% lãnh thổ của Ukraine đã rơi vào tay Nga.
Hãy xem xét khoản viện trợ mà Mỹ cung cấp cho Ukraine. Theo CNN, kể từ khi xung đột nổ ra, Mỹ đã trở thành nhà tài trợ lớn nhất của Ukraine, cung cấp khoảng 95 tỷ USD viện trợ quân sự, nhân đạo và tài chính, chiếm 47% viện trợ của nước ngoài cho Ukraine; Đức đứng thứ hai, chiếm 8,4% tổng viện trợ và Vương quốc Anh đứng thứ ba, với 7,9%. Tuy nhiên, viện trợ của Mỹ cho Ukraine có thể đối mặt với rủi ro sau khi ông Trump nhậm chức.
Trong thời gian diễn ra chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump đã chỉ trích viện trợ của Mỹ cho Ukraine và hứa sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột Nga-Ukraine sau khi ông nhậm chức. Gần đây, ông đề xuất Ukraine đổi đất hiếm lấy viện trợ và trả lại khoản viện trợ trước đây của Mỹ. Sau khi bị ông Zelensky từ chối, ông Trump bắt đầu gây sức ép Kiev, và khả năng cuối cùng Ukraine buộc phải thỏa hiệp là rất cao.
Hàng triệu người phải bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Ảnh: QQnews.
Về tổn thất về dân thường của Ukraine. Theo thống kê của Văn phòng Nhân quyền Liên hợp quốc, gần 42.000 thường dân đã thiệt mạng hoặc bị thương ở Ukraine trong cuộc xung đột, nhiều người trong số họ bị thương vong bởi vũ khí nổ.
Dữ liệu của CNN cho thấy từ khi xung đột bùng nổ vào năm 2022 đến ngày 25/1/2025, số dân thường Ukraine thiệt mạng đã tăng lên 13.000 người.
Ngoài ra, đối với Ukraine, vấn đề tồi tệ nhất là những người tị nạn phải rời bỏ nhà cửa. Kể từ khi xung đột nổ ra, một số người đã phải tìm nơi lánh nạn ở những nơi khác trong nước, trong khi nhiều người khác đã tìm đến các quốc gia khác. Theo số liệu do Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) công bố, tính đến cuối năm 2024, có khoảng 6,3 triệu người tị nạn Ukraine tới sống ở các nước châu Âu, trong đó có khoảng 1,2 triệu người ở Đức và gần 1 triệu người ở Ba Lan. Dữ liệu do Liên Hợp Quốc công bố tháng 6/2024 cho thấy có khoảng 1,2 triệu người tị nạn Ukraine đang sống ở Nga.
Dữ liệu của CNN cho thấy, năm 2022, có khoảng 5,9 triệu người Ukraine phải di tản trong nước và 5,7 triệu người khác phải chạy ra nước ngoài và trở thành người tị nạn. Đến cuối năm 2024, số lượng người bỏ nhà ra đi trong nước ở Ukraine đã giảm xuống còn 3,7 triệu người, nhưng số lượng người chạy ra nước ngoài tị nạn tiếp tục tăng lên 6,8 triệu.
Đất đai và dân số là những điều kiện cơ bản nhất cho sản xuất của một quốc gia. Xem xét từ chuỗi dữ liệu nêu trên, tổn thất của Ukraine là rất nặng nề. Chính quyền Trump hiện đã lên nắm quyền, không những không muốn cung cấp viện trợ cho Ukraine nữa mà thậm chí còn có kế hoạch yêu cầu Ukraine trả lại những khoản "viện trợ" trước đây.
Tổng thống Ukraine Zelensky liệu có hối tiếc vì đã bỏ lỡ cơ hội hòa bình khi từ chối đàm phán ở Istanbul vào tháng 3/2022? Ảnh: QQnews.
Điều kiện hòa bình của Nga không đổi
Ngày 24/2, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov đã đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ. Theo hãng tin AFP, ông Lavrov nói với truyền thông: "Nếu các cuộc đàm phán này mang lại kết quả chắc chắn và bền vững đáp ứng được các yêu cầu của Nga, chúng tôi sẽ dừng hành động quân sự".
Tin cho biết, các điều kiện của Nga gồm: Quân đội Ukraine đầu hàng; Ukraine nhượng lại toàn bộ hoặc một phần 5 khu vực hiện Nga đang chiếm giữ; Ukraine tuyên bố sẽ không gia nhập NATO và có một chính quyền chủ trương "phi phát xít hóa". Truyền thông nước ngoài chỉ ra rằng bốn điều kiện để Nga ngừng bắn chả khác gì trước khi họ tiến hành “Chiến dịch quân sự đặc biệt”.
Có lẽ khi ông Zelensky nhìn lại những gì trải qua trong ba năm qua, sẽ nhận ra rằng cuộc đàm phán ở Istanbul vào tháng 3/2022 chính là cơ hội thuận lợi nhất để đạt được hòa bình. Tiếc rằng, một khi bỏ lỡ cơ hội, nay hối tiếc thì đã quá muộn.
Thu Thủy