Người phát ngôn của Bộ Tư lệnh Không quân Ukraine Yuri Ignat, trong một chương trình truyền hình quốc gia, cho biết lực lượng phòng không đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng lớn do các tên lửa Nga liên tục được cải tiến về quỹ đạo bay và chiến thuật tấn công.
Bệ phóng tên lửa từ hệ thống Iskander-M. (Nguồn: MW)
Ông Ignat cho biết, các tên lửa này không còn bay theo quỹ đạo đạn đạo thông thường mà thực hiện các chuyển động dao động khi tiếp cận mục tiêu, khiến việc đánh chặn trở nên phức tạp hơn nhiều. Ngay cả hệ thống Patriot, vốn hoạt động tự động khi đối phó tên lửa đạn đạo, cũng gặp khó khăn trong việc tính toán chính xác điểm va chạm, bởi quỹ đạo của tên lửa Nga thay đổi liên tục trong giai đoạn cuối.
Các chuyên gia quân sự nhận định rằng, cả tên lửa Iskander-M phóng từ mặt đất và tên lửa Kinzhal phóng từ máy bay chiến đấu MiG-31I đều đang sử dụng quỹ đạo gần như đạn đạo bị hạ thấp, giúp chúng bay thấp hơn, cơ động hơn và khó bị radar phát hiện.
Không chỉ có khả năng thay đổi hướng đột ngột ở tốc độ siêu thanh, các tên lửa này còn thường được phóng từ nhiều hướng khác nhau, tạo ra áp lực cực lớn đối với hệ thống phòng không Ukraine. Ông Ignat thừa nhận, nếu tên lửa tiếp cận từ nhiều hướng, thì một hệ thống đơn lẻ không thể phát hiện và đối phó hiệu quả; cần phải có mạng lưới radar và hệ thống phòng không dày đặc để bảo vệ các thành phố từ nhiều phía.
Theo tờ Financial Times, các quan chức Ukraine và phương Tây cũng đã cho rằng cả Iskander-M và Kinzhal hiện nay có thể thực hiện các động tác cơ động phức tạp trong giai đoạn cuối, như lao xuống dốc hoặc đổi hướng để làm nhiễu và né tránh radar phòng không. Một cựu quan chức Ukraine mô tả đây là "một bước ngoặt" trong chiến thuật tấn công tên lửa của Nga.
Trong nhiều tháng qua, Ukraine đã phải vật lộn để bảo vệ các cơ sở trọng yếu trước những cuộc tấn công bằng Iskander và Kinzhal. Hai hệ thống này thường được Nga sử dụng để tấn công trực tiếp vào các tổ hợp Patriot và S-300 – những vũ khí phòng không tầm xa quý giá nhất của Ukraine, nhằm mở đường cho các đợt tấn công tiếp theo.
Các đoạn video được quay từ máy bay không người lái cho thấy, vào ngày 23/2/2024, một hệ thống Patriot của Ukraine bị Iskander-M đánh trúng và phá hủy. Tiếp đó, vào ngày 10/3/2024, một hệ thống khác gần Sergeevka cũng bị phá hủy, khiến lực lượng mặt đất trong khu vực bị lộ vị trí.
Sang tháng 7/2024, thêm hai bệ phóng Patriot ở khu vực Odessa bị phá hủy, đến ngày 11/8/2024, ba bệ phóng nữa cùng một radar AN/MPQ-65 bị loại khỏi vòng chiến. Chuỗi tổn thất này cho thấy hiệu quả đáng sợ của Iskander-M khi đối đầu với Patriot – hệ thống được xem là lá chắn hiện đại nhất mà Ukraine có trong tay.
Tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn khi Ukraine ngày càng thiếu hụt các hệ thống phòng không Patriot và S-300. Cùng lúc, Nga đã bắt đầu triển khai các tổ hợp S-400, có khả năng phóng tên lửa đất đối không với tốc độ cao hơn nhiều so với Patriot, để bắn hạ chính các tên lửa đánh chặn của Ukraine sau khi được phóng đi. Chiến thuật này làm gián đoạn nghiêm trọng mọi nỗ lực phòng thủ, khiến lưới phòng không Ukraine vốn đã mỏng manh nay lại càng dễ bị xuyên thủng.
Xuân Minh