Ukraine triển khai VPR-20: rocket nhiệt áp dùng một lần

17 giờ trướcBài gốc

Lực lượng vũ trang Ukraine đã đưa vào sử dụng VPR-20, rocket nhiệt áp phóng từ vai dùng một lần do nước này tự phát triển. Hệ thống mới có thiết kế đơn giản hóa với cụm cò tích hợp trực tiếp vào ống phóng, hướng tới tăng tốc độ phản ứng và cơ động tại chiến trường, đặc biệt trong môi trường đô thị. Thông số kỹ thuật chi tiết của VPR-20 hiện chưa được Ukraine công bố.

VPR-20: thiết kế đơn giản hóa cho hỏa lực cơ động

VPR-20 lần đầu xuất hiện tại triển lãm IDEF 2021 ở Thổ Nhĩ Kỳ với nhiều chi tiết tương đồng RPV-16, nhất là cơ chế cò tháo rời. Tuy nhiên, phiên bản đã được triển khai hiện nay chuyển sang cấu hình tích hợp cò vào ống phóng, giống cách tiếp cận của RPO-A Shmel. Cách bố trí này giúp rút ngắn thao tác chuẩn bị, giảm số cụm chi tiết cần lắp ráp và phù hợp với tác chiến cường độ cao.

Là vũ khí dùng một lần, VPR-20 cho phép binh sĩ bỏ lại ống phóng rỗng sau khi khai hỏa để cơ động ngay. Mô hình này giảm gánh nặng hậu cần, đơn giản khâu bảo quản và vận chuyển trong điều kiện tuyến tiếp vận gián đoạn. Dù chưa có dữ liệu chính thức, các đánh giá dựa trên hình ảnh và kinh nghiệm từ các hệ thống trước cho rằng hiệu quả tác chiến của VPR-20 nhiều khả năng không thấp hơn RPV-16.

Rocket nhiệt áp VPR-20 phóng từ vai được trưng bày tại triển lãm IDEF-21 - Ảnh: Ukrinform

Vũ khí nhiệt áp VPR-20 phóng từ vai, dùng một lần - Ảnh: Lực lượng Vũ trang Ukraine

Rocket nhiệt áp: cơ chế hoạt động và hiệu ứng mục tiêu

Đầu đạn nhiệt áp hoạt động theo cơ chế hai giai đoạn. Giai đoạn đầu, đầu đạn phát tán mây nhiên liệu dễ cháy vào khu vực mục tiêu. Giai đoạn sau, hỗn hợp nhiên liệu–không khí được kích nổ, tạo xung áp suất rất cao và nhiệt lượng lớn, có thể đạt tới 2.500°C.

Sóng xung kích và hiệu ứng tăng áp trong không gian kín cho phép rocket nhiệt áp gây thiệt hại lớn với sinh lực ẩn nấp trong công trình, hầm hào và vị trí phòng ngự. Một số thiết kế có thể kích nổ trên không để tạo mây nhiên liệu rộng hơn, tăng bán kính tác động. Trong một số trường hợp, áp suất từ vụ nổ có thể gây nguy hiểm ở khoảng cách trên 50 m từ tâm nổ.

Theo chia sẻ của binh sĩ Ukraine, VPR-20 phát huy hiệu quả trong tác chiến đô thị, nơi địa hình nhiều nhà cao tầng và công trình bê tông làm tăng hiệu quả của hiệu ứng nhiệt áp. Tuy nhiên, đặc tính sát thương diện rộng cũng đặt ra rủi ro cao nếu sử dụng gần khu vực đông dân cư hoặc hạ tầng dân sự.

Binh sĩ Ukraine thực hiện bắn thử rocket nhiệt áp RPV-16 - Ảnh: Defense Express

So sánh vai trò với RPV-16 và RPO-A Shmel

Trong biên chế Ukraine, RPV-16 là rocket nhiệt áp dùng một lần đã được sử dụng rộng rãi, với tầm bắn hiệu quả khoảng 600 m và tối đa khoảng 1.000 m. RPO-A Shmel là mẫu nhiệt áp nổi tiếng từng do Liên Xô phát triển, có thiết kế cò tích hợp ống phóng. VPR-20 nhiều khả năng được định vị cùng phân khúc vũ khí tầm gần–trung, cơ động, hướng tới nhiệm vụ phá công sự và hỏa điểm trong địa hình phức tạp.

Hàm ý chiến thuật

Tăng tốc độ phản ứng ở cấp tiểu đội/trung đội nhờ cấu hình dùng một lần, giảm thời gian chuẩn bị trước khi bắn.
Tối ưu cho môi trường đô thị và mục tiêu trú ẩn trong công trình, nhờ hiệu ứng tăng áp của đầu đạn nhiệt áp.
Giảm rủi ro hậu cần và đơn giản bảo quản khi tuyến tiếp vận chịu áp lực.

Triển vọng triển khai và sản xuất

Sự xuất hiện của VPR-20 cho thấy nỗ lực mở rộng năng lực sản xuất trong nước để duy trì hỏa lực khi nguồn cung từ bên ngoài có thời điểm bị hạn chế. Tương lai của hệ thống phụ thuộc kết quả đánh giá chiến trường trong thời gian tới. Nếu đáp ứng yêu cầu, Ukraine có thể mở rộng sản xuất và xem xét các cải tiến như tăng tầm, tăng uy lực đầu đạn hoặc tích hợp phụ kiện ngắm bắn phù hợp nhiệm vụ.