Theo Washington Post, Kyiv mong muốn thuyết phục Tổng thống đắc cử Donald Trump rằng việc hỗ trợ Ukraine không chỉ là một hành động thiện chí mà còn mang lại lợi ích chiến lược và kinh tế cho Mỹ. Bằng cách nhấn mạnh lợi ích song phương, Ukraine kỳ vọng có thể xây dựng một quan hệ đối tác mới dưới sự lãnh đạo tiềm năng của ông Trump, người từng có chính sách đối ngoại được xem là khó đoán nhưng thực dụng.
Tổng thống Donald Trump gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Khách sạn Intercontinental Barclay ở New York trong phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm 2019 - Ảnh: Washington Post
Thay đổi chiến lược
Các nhà lãnh đạo Ukraine nhận thức rõ rằng ông Trump, với phong cách chính trị tập trung vào lợi ích trực tiếp của Mỹ, cần được thuyết phục thông qua các luận điểm thực tế. Thay vì tiếp cận vấn đề dưới góc độ nhân đạo, Kyiv dự định xây dựng hình ảnh một Ukraine mạnh mẽ như một yếu tố then chốt trong bảo vệ lợi ích địa chiến lược của Washington.
Một trong những chiến lược chính mà Kyiv áp dụng là khai thác cách tiếp cận "hòa bình thông qua sức mạnh" — một khái niệm từng được ông Trump ưa chuộng. Ukraine hy vọng rằng cách tiếp cận này sẽ làm nổi bật vai trò của họ trong việc phòng vệ trước Nga và củng cố vị thế an ninh toàn cầu của Mỹ. Giới chức Ukraine cho rằng việc ủng hộ Kyiv không chỉ là một trách nhiệm mà còn là một khoản đầu tư chiến lược với tiềm năng mang lại lợi nhuận lớn.
Dưới thời ông Trump, Ukraine đã lần đầu tiên nhận được tên lửa chống tăng Javelin — một động thái đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách viện trợ quân sự của Mỹ đối với Ukraine. Việc này được Kyiv xem như một bước ngoặt trong mối quan hệ song phương. Thậm chí, một số nhà lãnh đạo Ukraine tin rằng ông Trump, với sự quyết đoán của mình, có thể giúp kết thúc cuộc xung đột hiện tại nhanh hơn so với cách tiếp cận thận trọng của Tổng thống Joe Biden.
Cựu Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba nhận định, nhiệm kỳ của ông Trump có thể mang lại những thay đổi tích cực nếu Kyiv biết cách tận dụng sự linh hoạt trong chính sách của ông. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng để đạt được điều này, Ukraine phải tạo ra các tình huống mà việc hỗ trợ Kyiv sẽ được ông Trump xem là cơ hội để thể hiện sức mạnh cá nhân và chính trị của mình.
Lo ngại về lập trường của ông Trump
Dẫu vậy, không thể bỏ qua những thách thức. Tổng thống đắc cử Trump từng nhiều lần chỉ trích chi phí mà người nộp thuế Mỹ phải gánh chịu cho cuộc chiến tại Ukraine. Các cố vấn thân cận của ông cũng có quan điểm tương tự, thậm chí gợi ý rằng Mỹ nên thúc ép Ukraine nhượng bộ lãnh thổ để đạt được hòa bình nhanh chóng.
Những phát biểu như vậy đã làm dấy lên lo ngại ở Kyiv rằng ông Trump, khi quay trở lại Nhà Trắng, có thể đột ngột cắt giảm viện trợ quân sự và buộc Ukraine phải chấp nhận những điều khoản bất lợi. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Ukraine hy vọng rằng sự thực dụng trong phong cách lãnh đạo của Trump sẽ mở đường cho một mối quan hệ hợp tác dựa trên lợi ích chung, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế.
Một trong những điểm nhấn trong chiến lược của Ukraine là nhấn mạnh tiềm năng kinh tế của mình như một đối tác chiến lược của Mỹ. Quốc gia này sở hữu các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, bao gồm khí đốt tự nhiên và khoáng sản đất hiếm như lithium — yếu tố quan trọng đối với ngành công nghiệp vi mạch và xe điện. Các quan chức Ukraine đang cố gắng định vị đất nước mình như một điểm đến đầu tư hấp dẫn cho các công ty Mỹ, với hy vọng rằng điều này sẽ làm tăng sự quan tâm của các nhà lãnh đạo Mỹ, bao gồm cả Trump.
Ông Volodymyr Vasiuk, một chuyên gia trong ngành công nghiệp Ukraine, nhấn mạnh rằng kiểm soát các nguồn tài nguyên như lithium sẽ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu tương lai. Ông cho rằng việc hợp tác với Ukraine sẽ mang lại lợi ích to lớn cho thế giới phương Tây.
Quyết định của ông Trump
Mặc dù Kyiv có chiến lược rõ ràng nhưng việc thuyết phục ông Trump không phải là điều dễ dàng. Trong lần tranh cử mới đây, ông Trump được bao quanh bởi một đội ngũ cố vấn hoàn toàn mới, trong đó có những người từng thể hiện quan điểm hoài nghi về viện trợ cho Ukraine. Phó tổng thống đắc cử JD Vance, chẳng hạn, đã bỏ phiếu chống lại viện trợ khi còn là thượng nghị sĩ. Ngoài ra, tỷ phú Elon Musk, người từng hỗ trợ Ukraine qua dịch vụ Starlink, cũng đã đặt câu hỏi về vai trò của Mỹ trong cuộc chiến.
Trong bối cảnh này, vai trò của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trở nên đặc biệt quan trọng. Ông được xem là người duy nhất có khả năng trực tiếp thuyết phục Tổng thống Trump thông qua đối thoại cá nhân. Scott Cullinane, chuyên gia từ tổ chức Razom, nhận định rằng sự khéo léo của Zelensky trong các cuộc đàm phán sẽ quyết định phần lớn tương lai của quan hệ Ukraine-Mỹ.
Bất chấp những trở ngại, Ukraine vẫn nhìn thấy cơ hội để xây dựng quan hệ đối tác chiến lược mới với Mỹ. Kyiv đã bắt đầu chuẩn bị cho các cuộc thảo luận bằng cách tập trung vào việc trình bày các lợi ích kinh tế và chiến lược mà Washington có thể nhận được khi hỗ trợ Ukraine.
Thị trường khí đốt tự nhiên của Ukraine được mô tả là một trong những thị trường sinh lợi nhất thế giới. Oleksiy Chernyshov, Giám đốc điều hành của công ty dầu khí quốc gia Ukraine NaftoGaz, tin rằng cách tiếp cận thực dụng của chính quyền Trump có thể mở ra cơ hội hợp tác kinh tế quy mô lớn giữa hai nước. Ông nhấn mạnh rằng các hợp đồng trị giá hàng triệu USD đang chờ đợi các công ty Mỹ sẵn sàng đầu tư vào Ukraine.
Cuộc chiến tại Ukraine đang chuẩn bị bước sang năm thứ ba và Kyiv đang tìm cách định hình một giai đoạn mới trong quan hệ ngoại giao với Mỹ. Thuyết phục được ông Trump ủng hộ sẽ không chỉ giúp Ukraine duy trì sự hỗ trợ quân sự mà còn tạo cơ hội để củng cố quan hệ kinh tế và chính trị với Mỹ. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Ukraine cần một chiến lược rõ ràng và khéo léo. Từ việc khai thác tiềm năng kinh tế đến xây dựng các luận điểm địa chiến lược, Kyiv đang chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc đối thoại quan trọng với một nhà lãnh đạo từng được biết đến với phong cách ngoại giao dựa trên lợi ích thực tế. Dẫu khó khăn, Ukraine tin rằng họ có thể biến thách thức thành cơ hội để bảo vệ lãnh thổ và tăng cường vị thế quốc tế.
Hoàng Vũ