Robot điều khiển từ xa này mang lại giải pháp phòng không cho các chiến binh ở tiền tuyến mà không buộc họ phải lộ diện trước mối đe dọa lớn từ máy bay không người lái (drone). Ukraine liên tục phải tìm kiếm các phương án phòng không cho cả thành phố lẫn quân đội chiến đấu ở tiền tuyến, đồng thời đã tìm ra những cách sáng tạo để đạt được điều đó.
Lữ đoàn cơ giới số 28 của Ukraine đăng trên ứng dụng Telegram hôm 5.8: "Không quân Nga gây ra mối đe dọa không chỉ cho các thành phố hòa bình mà còn trực tiếp cho tiền tuyến", đồng thời cho biết thêm rằng máy bay, trực thăng và drone trinh sát từ Nga thường xuyên xuất hiện trên các vị trí của bộ binh.
"Trong quá khứ, binh lính có thể sử dụng hệ thống phòng không vác vai để bắn hạ máy bay, nhưng giờ đây tình hình đã thay đổi. Drone của Nga thực sự lơ lửng trên không, theo dõi mọi chuyển động và thậm chí không cho phép binh lính ngẩng đầu lên khỏi chiến hào", Lữ đoàn cơ giới số 28 cho biết.
Đơn vị này cho biết đã giải quyết vấn đề này bằng cách trang bị cho robot mặt đất hệ thống tên lửa đất đối không 9K38 Igla - sáng kiến hệ thống phòng không đầu tiên được gắn trên một phương tiện mặt đất không người lái (UGV) của nước này, theo trang Insider.
Robot được trang bị bệ phóng tên lửa đất đối không - Ảnh: Lữ đoàn Cơ giới số 28
Một tên lửa đất đối không được phóng từ robot mặt đất - Ảnh: Lữ đoàn Cơ giới số 28
9K38 Igla là hệ thống phòng không vác vai thời Liên Xô, được gọi là MANPADS. Về cơ bản, đó là vũ khí phóng tên lửa từ vai vào các mục tiêu có mối đe dọa cao như máy bay, trực thăng và tên lửa hành trình có thể nằm ngoài tầm với của súng máy.
9K38 Igla trên vai một người lính - Ảnh: Internet
Lính Ukraine vác 9K38 Igla nhắm bắn máy bay phản lực Nga
Không rõ hệ thống robot này sẽ có cơ hội giao chiến với bao nhiêu mục tiêu. Trong suốt cuộc chiến, Ukraine đã phá hủy hoặc làm hư hại hơn 300 máy bay và trực thăng của Nga, theo trang web tình báo nguồn mở Oryx chuyên theo dõi thiệt hại thiết bị của cả hai bên. Thế nhưng, Nga vẫn còn nhiều loại máy bay khác đang tiếp tục được sử dụng trong chiến đấu.
Cuộc chạy đua vũ trang
Xung đột Nga - Ukraine đã châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang, với việc hai nước gấp rút phát triển và đưa vào sử dụng công nghệ mới nhằm giành lợi thế trong xung đột kéo dài.
Chiến tranh bằng drone và robot đã trở thành những lĩnh vực đổi mới nổi bật nhất, khi các hệ thống không người lái đang được sử dụng trong chiến đấu trên bộ, trên không và cả biển. Nga và Ukraine liên tục tìm cách điều chỉnh thiết kế drone để vượt mặt đối phương. Robot phòng không là một trong những ví dụ mới nhất về sự đổi mới với phương tiện mặt đất không người lái.
Quân đội Ukraine đã thử nghiệm các tháp súng máy tự động, cho phép binh sĩ ẩn mình khi chiến đấu. Các đơn vị tiền tuyến đang gắn súng máy cỡ nòng .50 và súng phóng lựu lên các phương tiện mặt đất. Một công ty Ukraine cũng được cho đã phát triển robot chiến đấu mặt đất mới có khả năng mang và phóng nhiều drone FPV (góc nhìn thứ nhất), hoạt động như một “tàu mẹ”.
Trong ngữ cảnh quân sự hoặc công nghệ, “tàu mẹ” được dùng để chỉ một phương tiện lớn có nhiệm vụ chở, điều khiển, hỗ trợ hoặc triển khai các phương tiện nhỏ hơn.
Các phương tiện mặt đất không người lái khác cũng có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ chiến đấu và hậu cần bổ sung, chẳng hạn tiếp tế đạn dược đến vị trí của quân đội, sơ tán binh sĩ bị thương, đặt mìn hoặc kích nổ gần xe bọc thép của kẻ địch.
Drone FPV là loại máy bay không người lái mà người điều khiển có thể nhìn thấy mọi thứ như thể đang ngồi trên chính nó. Thay vì điều khiển từ xa bằng cách quan sát từ bên ngoài, người lái sẽ nhìn qua chiếc kính đặc biệt hoặc màn hình, truyền hình ảnh trực tiếp từ camera gắn trên đầu drone.
Điểm khác biệt lớn nhất của Drone FPV là trải nghiệm điều khiển trực tiếp, gần giống như chơi game nhập vai. Điều này giúp người điều khiển bay lượn cực kỳ chính xác qua những địa hình phức tạp, luồn lách qua khe tường, rừng rậm hoặc lao thẳng vào mục tiêu.
Trong chiến tranh hiện đại, loại drone này được Ukraine sử dụng rất phổ biến. Ukraine gắn chất nổ lên nó, điều khiển bay đến mục tiêu như xe tăng, pháo binh hay vũ khí khác của kẻ địch và cho nổ tại chỗ. Vì drone FPV bay thấp, nhanh và được điều khiển linh hoạt nên rất khó bị phát hiện hoặc bắn hạ.
Hiểu đơn giản, drone FPV giống như “quả tên lửa có mắt” do con người điều khiển trong thời gian thực, nhìn thấy gì là đánh vào đó.
70% thương vong do drone gây ra, Ukraine chi tiền tấn cho drone đánh chặn
Các đơn vị đặc nhiệm Ukraine từng được huấn luyện để sống sót trước làn pháo dồn dập từ Nga. Giờ đây, mối quan tâm hàng đầu của họ chuyển sang drone - vũ khí sát thương chính trên chiến trường.
“Mọi thứ đã thay đổi một cách chóng mặt”, một HLV người Mỹ thuộc Trung đoàn Biệt kích số 4 của Lực lượng Tác chiến Đặc biệt Ukraine chia sẻ với trang Insider. Vì lý do an ninh, ông chỉ được gọi bằng biệt danh Scooter.
“Một trong những khác biệt lớn nhất hiện nay là sự xuất hiện dày đặc của drone. Năm 2022, mối đe dọa chủ yếu đến từ pháo binh và khi đó có rất nhiều pháo”, Scooter kể.
Các đơn vị biệt kích Ukraine đang học cách ẩn nấp hiệu quả hơn và sử dụng vũ khí cá nhân để bắn hạ drone như biện pháp cuối cùng.
Pháo binh, lâu nay vẫn được mệnh danh là “vua của chiến trường”, đã đóng vai trò trung tâm trong cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, đặc biệt là trong những năm đầu, khi cả hai bên sử dụng pháo kéo và hệ thống pháo phản lực đa nòng để tấn công đối phương.
Quy mô của các trận pháo chiến có thể thấy rõ qua hình ảnh vệ tinh, với hàng trăm hố bom rải khắp các khu vực rộng lớn, san phẳng nhà cửa thành đống đổ nát. Song giữa lúc kho đạn dược cạn kiệt và chiến tranh chuyển từ hình thức cơ động sang kiểu chiến đấu tiêu hao, với tiền tuyến không thay đổi nhiều, drone đã nổi lên như mối đe dọa hàng đầu trên chiến trường.
Một số ước tính gần đây cho rằng khoảng 70% thương vong của cả Nga và Ukraine hiện nay do drone gây ra.
Scooter cho rằng sự trỗi dậy của drone là hệ quả của tình trạng "thiếu đạn", khi Nga cạn nguồn đạn pháo và bắt đầu dựa vào các drone nhỏ kiểu quadcopter, còn gọi là drone FPV, để lấp khoảng trống hỏa lực. Ukraine cũng gặp tình trạng thiếu đạn pháo và phải chuyển sang sử dụng drone như một giải pháp thay thế.
“Năm 2022, chúng tôi huấn luyện binh sĩ tận dụng địa hình và các công trình để chống lại pháo binh. Giờ đây, chúng tôi phải huấn luyện binh sĩ với tâm thế rằng họ sẽ liên tục bị nhắm mục tiêu bởi một loại vũ khí bay lơ lửng do con người điều khiển”, Scooter chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với trang Insider từ một địa điểm bí mật ở miền trung Ukraine.
Nga thường xuyên tấn công các thành phố ở Ukraine bằng các loại drone cảm tử. Ukraine dự định đối phó bằng cách chi hàng chục triệu USD vào các loại drone đánh chặn được thiết kế để tiêu diệt mối nguy từ Nga.
Trong một tuyên bố được đăng lên Telegram cuối tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Denys Shmyhal cho biết Ukraine đã ký bốn hợp đồng liên quan đến công nghệ drone đánh chặn, với tổng trị giá hơn 72 triệu USD.
"Chúng tôi đặc biệt chú trọng đến các loại drone đánh chặn có khả năng đối phó với drone Shahed của Nga", ông Denys Shmyhal tuyên bố, đồng thời cho biết Ukraine cũng đang theo đuổi các quan hệ hợp tác quốc tế để mua thêm loại vũ khí này.
Shahed là loại drone cảm tử do Iran thiết kế, nổi bật nhất là Shahed-136 và Shahed-131, được Nga sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến ở Ukraine. Shahed còn được gọi là đạn tuần kích vì có thể bay lượn trên một mục tiêu trước khi lao xuống tấn công. Dù tốc độ bay chậm hơn tên lửa hành trình hay tên lửa đạn đạo, nhưng các drone này rẻ hơn rất nhiều, cho phép Nga sử dụng trong các đợt oanh tạc quy mô lớn.
Đầu tháng 7, ông Arsen Zhumadilov, Giám đốc Cơ quan Mua sắm Quốc phòng Ukraine, nói với truyền thông địa phương rằng cơ quan này đã ký hợp đồng mua hàng chục nghìn chiếc drone đánh chặn, đang được sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, ông không tiết lộ giá trị của các hợp đồng này.
Drone đánh chặn đang trở thành một giải pháp giá rẻ để vô hiệu hóa các loại vũ khí lảng vảng trên tiền tuyến và những thiết bị trinh sát không người lái cao cấp. Thế nhưng, ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng loại drone này cũng có thể được dùng để chống lại Shahed - hiện đã được Nga sản xuất trong nước.
Nga thường triển khai các phiên bản tự sản xuất của dòng drone Shahed do Iran thiết kế, gọi là Geran-2, để tăng cường các đợt tấn công. Chúng thường được phối hợp cùng các hoạt động đánh lạc hướng và tên lửa nhắm vào các thành phố Ukraine. Cách triển khai này khiến hệ thống phòng không của Ukraine, vốn đã mỏng, càng thêm khó khăn trong việc ứng phó.
Bên trong nhà máy sản xuất Shahed-136 quy mô lớn của Nga - Video: TOI
Ukraine cho biết Nga đang trang bị cho các drone của họ đầu đạn có sức công phá lớn hơn, kể cả đầu đạn nhiệt áp, đồng thời sử dụng chúng theo cách khiến việc bắn hạ bằng những giải pháp rẻ tiền như súng máy gắn cố định trở nên khó khăn hơn.
Đạn nhiệt áp còn gọi là "bom chân không", hoạt động bằng cách phát tán một đám mây khí dung chứa chất nổ và sau đó kích nổ nó, tạo ra quả cầu lửa khổng lồ cùng sóng xung kích phá hoại mạnh, đồng thời hút cạn oxy xung quanh. Loại vũ khí hủy diệt và gây tranh cãi này tạo ra các vụ nổ với nhiệt độ cực cao, có thể lên đến hơn khoảng 2.200 độ C và kéo dài hơn các vụ nổ thông thường. Áp suất và sức nóng dữ dội có thể phá hủy các tòa nhà kiên cố, gây thương tích nghiêm trọng và tử vong, đặc biệt là trong không gian kín.
Sơn Vân
Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/ukraine-tuyen-bo-tao-ra-robot-moi-ban-ha-drone-va-truc-thang-nga-235831.html