Mới đây, tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới diễn ra tại Thủ đô Paris (Pháp), UNESCO đã thông qua quyết định mở rộng ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Trị, Việt Nam) để gộp thêm Vườn Quốc gia Hin Nam Mô (tỉnh Khammouane, Lào), lấy tên gọi chung là “Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”.
Tham dự Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới tại Thủ đô Paris (Pháp), Đoàn công tác của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch do TS. KTS. Hoàng Đạo Cương - Thứ trưởng dẫn đầu, PGS.TS. Lê Thị Thu Hiền - Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, GS.TS. Nguyễn Văn Kim - Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, TS. Nguyễn Viết Cường - Chánh Văn phòng Cục Di sản văn hóa.
Thành viên đoàn Việt Nam và Lào tham dự Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp) - Ảnh: Cục Di sản Văn hóa
Qua quá trình thẩm định, Cơ quan tư vấn của UNESCO là Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) đã trình Quyết định lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47 để phê duyệt việc điều chỉnh ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Trị, Việt Nam) mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô (tỉnh Khammouane, Lào), với tên gọi: "Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô" theo các tiêu chí về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Đây không chỉ là Di sản Thiên nhiên liên thế giới của Việt Nam, mà còn mang giá trị nổi bật về địa chất và sinh học của hai quốc gia, đồng thời minh chứng cho nỗ lực hợp tác khu vực trong bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững.
Đoàn Việt Nam và Lào trao đổi về Hồ sơ đề cử Vườn quốc gia Hin Nam Nô và công tác quản lý Di sản thế giới liên biên giới “Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô” tại Paris (Pháp), ngày 12.7.2025 - Ảnh: Cục Di sản Văn hóa
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô là một trong những cảnh quan karst đá vôi và hệ sinh thái nổi bật và nguyên vẹn nhất trên thế giới.
Nằm tại điểm giao thoa của Dãy Trường Sơn và Vành đai Đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Sự hình thành karst đã phát triển từ thời kỳ Paleozoic khoảng 400 triệu năm trước và có thể được coi là khu vực karst quy mô lớn, lâu đời nhất ở châu Á.
Sự đa dạng của các hệ sinh thái được tìm thấy trong cảnh quan phức tạp này bao gồm rừng karst khô ở độ cao lớn, rừng ẩm ướt và rậm rạp ở độ cao thấp, và các môi trường hang động ngầm rộng lớn. Trong số các cấu trúc ngầm này có hơn 220 km hang động và hệ thống sông ngầm được ghi nhận có ý nghĩa toàn cầu. Sự đa dạng sinh học độc đáo với một số loài đặc hữu sinh sống trong các hệ sinh thái phổ tạp nhiệt đới cũng tạo nên các giá trị đặc biệt, có ý nghĩa toàn cầu.
Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng - Ảnh: Internet
Sau khi Quyết định được thông qua, PGS.TS. Lê Thị Thu Hiền - Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Ủy viên thường trực Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia kiêm Trưởng nhóm chuyên gia của Việt Nam tham gia Ủy ban Di sản thế giới, cho biết:
“Để có được thành công hôm nay là nhờ sự chỉ đạo sát sao, quan tâm đặc biệt của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, các Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thứ trưởng và các cơ quan chuyên môn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, tỉnh Quảng Trị, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng trong những năm qua, đã tích cực phối hợp chặt chẽ với Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào hoàn thiện hồ sơ đề cử để đề nghị UNESCO ghi vào Danh mục Di sản Thế giới.”
Vườn quốc gia Hin Nam Nô - Ảnh: Vientiane Times
Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Du lịch kiêm Chủ tịch Ủy ban Di sản quốc gia của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, Suanesavanh Vignaket vui mừng bày tỏ:
“Hôm nay đánh dấu một ngày có ý nghĩa và khoảnh khắc tự hào của Chính phủ Lào và toàn thể xã hội Lào, khi Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào đã được chính thức ghi danh như một phần mở rộng của Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng Di sản Thế giới tại Việt Nam.
Chính phủ Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào sẽ tiếp tục hợp tác với Chính phủ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam để tăng cường hợp tác ở tất cả các cấp độ xã hội, với trọng tâm là tăng cường sự tham gia có tính tham vấn và bao trùm của các cộng đồng địa phương trong việc quản lý di sản thế giới quý báu này.”
Trong thời gian tới, để có thể cùng nhau quản lý tốt Di sản thế giới liên biên giới, Việt Nam và Lào cần tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học và xác lập các phương pháp hoạt động để có thể đối phó với những nguy cơ tác động tới di sản; đánh giá sức tải du lịch phù hợp với khả năng và sức tải về sinh thái tài nguyên trong tổng thể Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Đặc biệt, phía Việt Nam có thể hỗ trợ Lào nâng cao năng lực xây dựng quy định pháp luật trong việc quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản trong tương lai
Với sự công nhận này của UNESCO, Việt Nam hiện có 9 Di sản Thế giới, trong đó bao gồm 2 di sản thiên nhiên, 2 di sản hỗn hợp và lần đầu tiên có một di sản liên quốc gia. Trước đó, nước ta có 2 di sản liên tỉnh là Vịnh Hạ Long-Cát Bà (Hải Phòng và Quảng Ninh) và mới đây là Quần thể di tích Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc (Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ninh).
Ngày 03/7/2003, tại Kỳ họp lần thứ 27 của Ủy ban Di sản Thế giới, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần thứ nhất (tiêu chí viii) và ngày 03/7/2015, tại Kỳ họp lần thứ 39 của Ủy ban Di sản Thế giới, Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được công nhận lần thứ hai (tiêu chí ix và x), với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha. Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng có chung ranh giới tự nhiên với Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.
Vườn quốc gia Hin Nam Nô là một trong những khu bảo tồn có hệ sinh thái rừng nguyên sinh lớn nhất của Lào, từng được đánh giá cao bởi tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN). Hồ sơ Vườn quốc gia Hin Nam Nô đề cử UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO tháng 02/2024, để được Ủy ban Di sản Thế giới xét duyệt tại Kỳ họp lần này.
Đức Bách