Ứng dụng công nghệ số để bảo tồn và phát triển trò chơi dân gian

4 ngày trướcBài gốc

Hai em Phạm Thị Thu Hoài và Mai Ngọc Châu tham gia Cuộc thi Nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh. Ảnh:C.T.V

Đây là dự án đoạt giải tư Cuộc thi Nghiên cứu khoa học, kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp quốc gia năm 2025.

Lưu trữ, phân loại trò chơi dân gian

Trong bối cảnh hầu hết học sinh đều bị hấp dẫn bởi thiết bị điện tử như tivi, điện thoại, thường xuyên chơi game, Thu Hoài và Ngọc Châu mong muốn làm “sống lại” những TCDG. Tuy nhiên, qua khảo sát, nhóm nhận thấy học sinh gặp khó khăn trong việc tiếp cận TCDG, thiếu nguồn thông tin hướng dẫn đầy đủ để thực hành TCDG hiệu quả. Vì vậy, nhóm đã đưa ra giải pháp ứng dụng sản phẩm công nghệ số để lưu trữ và tìm kiếm thông tin về TCDG.

Theo đó, nhóm phát triển 2 sản phẩm: Thư viện số TCDG - sân đình và Chatbot TCDG để lưu trữ và giới thiệu TCDG.

Những sản phẩm số trong giải pháp Ứng dụng sản phẩm công nghệ số để bảo tồn và phát triển TCDG đã lan tỏa TCDG hiệu quả trong cộng đồng thông qua các hình thức sáng tạo, hấp dẫn. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự kết hợp hài hòa giữa công nghệ số và giá trị truyền thống, mở ra hướng đi mới trong việc bảo tồn và phát triển TCDG Việt Nam.

Nhóm đã sử dụng ứng dụng Notion để xây dựng Thư viện số TCDG - sân đình nhằm lưu trữ thông tin TCDG dưới dạng dữ liệu số hóa, nghĩa là các thông tin về TCDG như: cách chơi, luật chơi, dụng cụ chơi, bài đồng dao và ý nghĩa văn hóa được chuyển đổi từ các tài liệu truyền thống (sách, ghi chép, truyền miệng) sang định dạng kỹ thuật số như: văn bản, hình ảnh, video, âm thanh… Cách làm này nhằm góp phần bảo vệ thông tin TCDG khỏi nguy cơ mai một trong bối cảnh hiện đại, tạo điều kiện để nhiều người, dù ở bất kỳ đâu đều có thể tiếp cận và sử dụng thông tin một cách nhanh chóng và tiện lợi, tạo cơ hội lan tỏa và phát triển TCDG.

Để cung cấp dữ liệu cho thư viện số, nhóm đã tìm kiếm và tổng hợp thông tin liên quan đến TCDG từ các nguồn đáng tin cậy. Sau đó, tiến hành phân loại TCDG thành 2 nhóm: TCDG dùng dụng cụ và TCDG dùng lời nói, bài hát đồng dao, rồi tạo thành các thư mục tương ứng để lưu trữ thông tin một cách có hệ thống, khoa học, đồng thời thuận tiện cho việc truy cập, tra cứu và quản lý dữ liệu về lâu dài. Để nâng cao khả năng tiếp cận thông tin và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng trong việc tìm kiếm, tra cứu các thông tin về TCDG, nhóm đã triển khai ứng dụng Chatbot.

Chatbot đã được tích hợp AI; hỗ trợ đa ngôn ngữ, phục vụ người dùng quốc tế, góp phần bảo tồn và lan tỏa giá trị của TCDG.

Quảng bá, lan tỏa trò chơi dân gian

Để quảng bá các TCDG đến đông đảo học sinh, nhóm tập trung vào 3 hướng chính: xây dựng cộng đồng trực tuyến trên mạng xã hội; ứng dụng công nghệ AI để tạo các video, truyện tranh về TCDG; cải tiến dụng cụ TCDG bắt mắt hơn.

Giao diện fanpage Trò chơi dân gian - một thoáng tuổi thơ với gần 1 ngàn thành viên. Ảnh chụp màn hình

Thu Hoài cho biết, nhóm đã thành lập fanpage TCDG - một thoáng tuổi thơ nhằm đổi mới phương thức tiếp cận và phổ biến TCDG đến cộng đồng. Ban đầu, nhóm triển khai các hoạt động tương tác như: đăng câu đố vui, tổ chức các cuộc thi nhỏ. Ví dụ: Thi kể tên TCDG hoặc ghi lại bài đồng dao và tổ chức sự kiện online để khuyến khích thành viên chia sẻ hiểu biết, kỷ niệm về TCDG. Khi nhóm ổn định, sẽ tập trung sáng tạo nội dung phong phú hơn nhằm duy trì sự quan tâm, mở rộng phạm vi lan tỏa, khắc sâu các TCDG vào tâm trí mọi người.

“Chúng em đã ứng dụng công nghệ AI để sản xuất các video ngắn giới thiệu TCDG như: rồng rắn lên mây, dung dăng dung dẻ, nu na nu nống… với hình ảnh minh họa sinh động và âm nhạc phối theo phong cách hiện đại, giúp truyền tải cách chơi, luật chơi và ý nghĩa văn hóa một cách hấp dẫn” - Thu Hoài chia sẻ.

Để các sản phẩm công nghệ số được nhiều học sinh biết đến, nhóm đã thành lập đội tuyên truyền Sứ giả dân gian gồm 10 học sinh là những người yêu thích và am hiểu về TCDG. Đội đã thực hiện quảng bá các sản phẩm số thông qua nhiều hình thức: giới thiệu các sản phẩm, phát mã QR dẫn đến các đường link để học sinh dễ dàng tiếp cận; làm các poster minh họa hướng dẫn thực hiện TCDG cũng được thiết kế bằng Canva để học sinh vừa chơi, vừa có thể tham khảo; tổ chức định kỳ trải nghiệm TCDG tại sân trường, kết hợp Phong trào Giờ ra chơi sáng tạo của Liên đội giúp học sinh không chỉ xem, mà còn trực tiếp tham gia và trải nghiệm, tạo không khí sôi nổi, gắn kết…

Ngọc Châu cho hay: “Chúng em còn thực hiện cải tiến dụng cụ chơi TCDG nhằm tăng tính thu hút và phù hợp với thị hiếu của giới trẻ. Ví dụ, bảng cờ ô ăn quan được thiết kế bằng phần mềm Canva và in trên túi vải Canvas - loại túi học sinh thường sử dụng hàng ngày. Thiết kế này mang lại sự tiện lợi, giúp học sinh dễ dàng mang theo và chơi bất cứ lúc nào, thân thiện với môi trường nhờ chất liệu vải tái sử dụng”.

Hải Yến

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202503/ung-dung-cong-nghe-so-de-bao-ton-va-phat-trien-tro-choi-dan-gian-4de72b6/