Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng

7 giờ trướcBài gốc

AI đang trở thành công cụ quan trọng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong quân sự, quốc phòng. Đồ họa: Thái Bình

Đòn bẩy thay đổi cục diện chiến trường

Trên thực tế, AI đang trở thành yếu tố mang tính bước ngoặt trong quân sự, quốc phòng. Công nghệ này không chỉ thay đổi cách thức giám sát, trinh sát và nhận dạng mục tiêu, mà còn nâng cao hiệu quả tác chiến, phòng thủ, bảo đảm hậu cần - kỹ thuật và an ninh mạng. Nhờ khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ và đưa ra phân tích nhanh chóng, AI giúp lực lượng vũ trang rút ngắn thời gian ra quyết định, tăng độ chính xác và duy trì ưu thế trên chiến trường hiện đại.

Trước hết, có thể thấy, AI có khả năng phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ từ vệ tinh, máy bay không người lái và các cảm biến để phát hiện bất thường, nhận diện đối phương và đưa ra cảnh báo sớm. Nhờ đó, người chỉ huy có thể đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác, tránh bỏ lỡ thời cơ. Trong môi trường xung đột hiện đại, nơi tốc độ và sự chính xác là yếu tố quyết định, vai trò này đặc biệt quan trọng. Trong lĩnh vực vũ khí, AI góp phần tạo ra các phương tiện tự động hóa có thể phối hợp nhịp nhàng trên chiến trường. Những hệ thống này vừa giảm nguy cơ thương vong cho bộ đội, vừa nâng cao hiệu quả tác chiến.

Một ưu thế khác của AI là khả năng hỗ trợ công tác hậu cần, từ dự báo nhu cầu đạn dược, nhiên liệu, lương thực đến tối ưu hóa quy trình vận chuyển và phân phối. Nhờ vậy, lực lượng vũ trang được bảo đảm đầy đủ, duy trì sức chiến đấu trong điều kiện dài ngày, cường độ cao. Ngoài ra, AI còn có thể mô phỏng nhiều kịch bản tác chiến khác nhau, giúp người chỉ huy và cơ quan tham mưu đánh giá rủi ro, dự đoán diễn biến và lựa chọn phương án tối ưu. Đây là công cụ hỗ trợ quan trọng trong hoạch định chiến lược cũng như huấn luyện, diễn tập.

Công cụ quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ biên giới quốc gia

Trong nhiệm vụ bảo vệ biên giới quốc gia, AI được xem như “cánh tay nối dài” của lực lượng làm nhiệm vụ nơi tuyến đầu. Các hệ thống giám sát thông minh tích hợp AI có khả năng nhận diện chuyển động, phân tích hình ảnh thời gian thực và phát hiện hành vi bất thường. Nhờ đó, lực lượng chức năng có thể phát hiện, xử lý kịp thời các tình huống xâm nhập trái phép, buôn lậu hoặc xâm phạm an ninh biên giới quốc gia.

Ứng dụng AI trong quản lý cửa khẩu cũng mang lại hiệu quả rõ rệt. Công nghệ điều hành thông minh giúp kiểm soát lưu lượng phương tiện và hàng hóa, giảm ùn tắc, đồng thời dự báo tình hình dựa trên dữ liệu lịch sử. Điều này vừa tạo thuận lợi cho thương mại, vừa bảo đảm an ninh, an toàn. Trong huấn luyện, AI được ứng dụng để xây dựng các mô hình mô phỏng tình huống chiến đấu sát thực tế, giúp cán bộ, chiến sĩ rèn luyện kỹ năng, nâng cao bản lĩnh mà không cần sử dụng nhiều khí tài thật, qua đó, tiết kiệm chi phí, đảm bảo an toàn và nâng cao chất lượng huấn luyện.

Những ứng dụng trên cho thấy AI đang trở thành công cụ quan trọng trong công tác biên phòng, giúp giảm áp lực cho con người, tăng độ chính xác và hiệu quả, đồng thời khẳng định bước tiến trong quá trình chuyển đổi số quốc phòng.

Một số vấn đề đặt ra

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, AI cũng đặt ra hàng loạt thách thức, trước hết là vấn đề đạo đức. Vũ khí tự động có khả năng lựa chọn và tấn công mục tiêu mà không cần sự can thiệp của con người tiềm ẩn nguy cơ thương vong ngoài ý muốn. Việc trao quyền quyết định sinh tử cho máy móc đặt ra câu hỏi lớn về trách nhiệm pháp lý và nhân đạo. Cùng với đó là an ninh mạng. Các hệ thống AI trong quân sự có thể trở thành mục tiêu tấn công của đối phương. Một khi bị xâm nhập, chúng có thể bị vô hiệu hóa, hoặc thậm chí quay ngược lại chống lại chính chủ sở hữu. Những nguy cơ như giả mạo dữ liệu, tấn công mạng lưới hạ tầng số, hay gây nhiễu hệ thống đều là mối lo hiện hữu.

Ngoài ra, AI còn đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao. Thực tế cho thấy nhiều quốc gia còn thiếu hụt đội ngũ chuyên gia am hiểu cả về kỹ thuật, an ninh mạng và luật pháp quốc tế. Trong khi đó, đào tạo nhân lực AI cần thời gian dài, nguồn lực lớn và chính sách khuyến khích phù hợp để giữ chân nhân tài. Sự chênh lệch về trình độ giữa các quốc gia cũng tạo ra khoảng cách trong hợp tác, gây khó khăn khi xây dựng chuẩn mực chung.

Cần tăng cường hợp tác quốc tế

Trước những cơ hội và thách thức của AI, nhiều quốc gia đã lựa chọn hợp tác làm hướng đi chiến lược. Các tuyên bố chung và thỏa thuận quốc phòng quốc tế thời gian qua đều nhấn mạnh việc sử dụng AI có trách nhiệm, tuân thủ luật pháp và bảo đảm sự kiểm soát của con người. Nội dung hợp tác tập trung vào chia sẻ kinh nghiệm, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ và nghiên cứu chung. Một số đối tác cũng cam kết hỗ trợ đào tạo hàng vạn chuyên gia kỹ thuật số trong nhiều năm tới, đồng thời thúc đẩy mạng lưới hợp tác khu vực về an ninh mạng, phòng thủ và ứng dụng AI. Các hoạt động huấn luyện, diễn tập chung, mô phỏng tình huống sử dụng AI cũng được triển khai, góp phần tăng cường lòng tin và giảm nguy cơ hiểu lầm, tính toán sai lầm.

Đối với Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm phát triển AI. Bộ Quốc phòng đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học để làm rõ tiềm năng, cơ hội và thách thức của AI, đồng thời đề ra giải pháp nghiên cứu, ứng dụng trong quân sự, quốc phòng. Các cơ quan chức năng đang tích cực tham mưu xây dựng cơ chế chính sách, bảo đảm nguồn lực, hạ tầng nghiên cứu, khuyến khích doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng đầu tư ứng dụng AI.

Trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, các học viện, nhà trường quân đội đã đưa AI vào giảng dạy, huấn luyện với các mô hình học tập cá nhân hóa, mô phỏng chiến trường, tạo bài giảng tự động. Những nỗ lực này không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao chất lượng đào tạo, mà quan trọng hơn, đang từng bước tạo dựng nền tảng công nghệ quốc phòng hiện đại, tự chủ, góp phần bảo đảm cho lực lượng vũ trang luôn sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng trong mọi tình huống.

AI - "vũ khí mềm" trong bảo vệ chủ quyền

AI không chỉ là công nghệ mới, mà còn là “vũ khí mềm” giúp nâng cao năng lực bảo vệ Tổ quốc. Ứng dụng AI trong quân sự, quốc phòng mang lại lợi thế lớn về giám sát, cảnh báo, huấn luyện, tác chiến và quản lý. Tuy nhiên, để AI phát huy hiệu quả, cần gắn nghiên cứu - ứng dụng với đạo đức quân sự, pháp lý quốc tế và sự kiểm soát của con người, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển hạ tầng công nghệ.

Thái Bình

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/ung-dung-tri-tue-nhan-tao-trong-thuc-hien-nhiem-vu-quan-su-quoc-phong-post494683.html