Nhiều thách thức về cơ sở vật chất
Báo cáo của UBND xã Ca Thành với Đoàn giám sát Ban Dân tộc HĐND tỉnh Cao Bằng cho thấy, hiện xã có Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Ca Thành và Trường Phổ thông dân tộc bán trú TH và THCS Yên Lạc. Hai trường này phục vụ 423 học sinh, với 100% là con em đồng bào dân tộc thiểu số (Mông và Dao).
Năm học 2025 - 2026, cả hai trường đều đạt 100% chỉ tiêu tuyển sinh. Cụ thể, Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Ca Thành tuyển sinh được 56 học sinh; Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và THCS Yên Lạc tuyển sinh được 40 học sinh với phạm vi tuyển sinh tập trung vào con em đồng bào dân tộc thiểu số và học sinh thuộc diện chính sách trên địa bàn xã và các xã lân cận (Phan Thanh, Huy Giáo, Tĩnh Túc). Đây là một điểm sáng, thể hiện sự tin tưởng của người dân vào mô hình trường bán trú.
Ban Dân tộc HĐND tỉnh Cao Bằng làm việc với UBND xã Ca Thành về việc thực hiện các chính sách đối với trường phổ thông dân tộc bán trú. Ảnh: Đinh Huệ
Tuy nhiên, tình trạng cơ sở vật chất đang đặt ra nhiều thách thức lớn đối với các trường. Khối phòng phục vụ ăn, ở, sinh hoạt, phòng công vụ giáo viên và nhà bán trú học sinh đã được đầu tư nhưng quy mô nhỏ, chưa tương xứng với số lượng học sinh bán trú ngày càng tăng. Nhiều công trình đã xuống cấp do thời gian sử dụng đã lâu.
Đặc biệt, các phòng/công trình phục vụ học tập như phòng thí nghiệm, phòng Ngoại ngữ, Khoa học - Tự nhiên, nghệ thuật và phòng học đa năng... đều thiếu. Thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định cho giáo viên và học sinh (từ lớp 2 đến lớp 9) vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu. Chuyển đổi số trong giáo dục đang gặp trở ngại lớn do hạ tầng tại chỗ yếu kém...
Tăng đầu tư từ nguồn lực chương trình mục tiêu quốc gia
Để giải quyết khó khăn về cơ sở vật chất, UBND xã Ca Thành đã ban hành Kế hoạch số 36/KH-UBND ngày 23/9/2025, thực hiện Tiểu dự án 1 - Dự án 5, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn năm 2025. Kế hoạch này tập trung để đầu tư cơ sở vật chất cho các trường.
Theo đó, vốn đầu tư công dành để xây dựng mới, cải tạo nâng cấp các phòng/công trình phục vụ ăn, ở, sinh hoạt và học tập; vốn sự nghiệp đầu tư sửa chữa, cải tạo và mua sắm trang thiết bị phục vụ chuyển đổi số giáo dục, hỗ trợ việc giảng dạy và học tập trực tuyến.
Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú TH và THCS Yên Lạc. Ảnh: Đinh Huệ
Ngân sách đã được phân bổ để bảo đảm thực hiện chính sách đặc thù cho học sinh dân tộc bán trú theo Nghị định 66/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Định mức chi hoạt động 22 triệu đồng/biên chế/năm đối với các nhà trường được đánh giá là phù hợp với thực tiễn.
Tại buổi khảo sát, các đại biểu đã nêu ra nhiều vấn đề cần làm rõ, như: các chương trình đầu tư cải tạo, sửa chữa cơ sở trường lớp, nhà công vụ, ký túc xá và mua sắm trang thiết bị học tập ngoài nguồn vốn đầu tư ngoài chương trình mục tiêu quốc gia đã thực hiện đối với các nhà trường; tình hình thực hiện tự chủ tài chính của các trường; chế độ tiền dạy vượt giờ và khen thưởng học sinh có được bảo đảm trong định mức chi hoạt động 22 triệu đồng/biên chế/năm; tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục theo học các cấp cao hơn; tình trạng thiếu giáo viên ở các bộ môn cụ thể; công tác phòng chống tảo hôn, bỏ học...
Trưởng Ban Dân tộc HĐND tỉnh Bàn Quý Sơn đề nghị UBND xã Ca Thành tiếp tục tập trung các nguồn vốn đã được phân bổ từ Chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất như các phòng, công trình phục vụ ăn, ở, sinh hoạt và phòng, công trình phục vụ học tập; ưu tiên vốn sự nghiệp để sửa chữa, cải tạo và mua sắm trang thiết bị phục vụ chuyển đổi số giáo dục phục vụ việc giảng dạy và học tập trực tuyến tại các trường phổ thông dân tộc bán trú trên địa bàn xã.
Đặc biệt, xã cần quan tâm chỉ đạo, định hướng và động viên, khuyến khích học sinh học hết THCS tiếp tục đi học các cấp học cao hơn để có nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới.
Đối với các nhà trường, cần chú trọng công tác vệ sinh môi trường, bố trí lớp học phù hợp với phòng học hiện có, quan tâm đến công tác phân luồng học sinh; quản lý tài sản đã được đầu tư, khu vui chơi của học sinh; làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh... để nâng cao chất lượng học tập của học sinh...
Lưu Huệ