Ưu tiên tiếp nhận nghệ sĩ ưu tú làm nhà giáo là phù hợp nhưng cơ chế lương sẽ ra sao?

3 giờ trướcBài gốc

Tại Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà giáo, ngoài trường hợp người có tài năng theo quy định của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất bổ sung 4 nhóm đối tượng được hưởng chính sách thu hút, trọng dụng đối với nhà giáo.

Một trong số đó là nhóm có năng khiếu đặc biệt, đạt thành tích cao về văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, các ngành nghề truyền thống phù hợp với nghề dạy học; có kỹ năng nghề quốc gia bậc 4/5 trở lên; hoặc được tặng một trong các danh hiệu "Thầy thuốc ưu tú", "Nghệ sĩ ưu tú", "Nghệ nhân ưu tú" trở lên.

Trường hợp này được tuyển dụng theo hình thức tiếp nhận nhà giáo. Yêu cầu về tiêu chuẩn trình độ đào tạo đối với trường hợp này thấp hơn trình độ chuẩn được đào tạo đối với nhà giáo giảng dạy ở cấp học, trình độ đào tạo tương ứng.

Sau khi được tiếp nhận trở thành nhà giáo thì được bổ nhiệm chức danh giáo viên hoặc giảng viên và được xếp lương, hưởng các chế độ, chính sách theo quy định đối với vị trí việc làm.

Tuyển dụng theo cách tiếp nhận nhà giáo mang đến nhiều thuận lợi

Chia sẻ về tình hình giáo viên tại đơn vị, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Minh Thịnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Dân (phường Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) nói: "Hiện nay nhà trường đang thiếu giáo viên các môn nghệ thuật và giáo dục thể chất, đặc biệt là giáo dục thể chất. Do chưa có biên chế, nhà trường phải sử dụng giáo viên hợp đồng. Nếu có thể tuyển dụng người có năng khiếu đặc biệt, đạt thành tích cao về văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, các ngành nghề truyền thống phù hợp với nghề dạy học theo hình thức tiếp nhận nhà giáo sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giảng dạy của đơn vị.

Quan điểm của chương trình giáo dục phổ thông 2018 là định hướng phát triển năng lực và phẩm chất. Mỗi người học là một “phiên bản riêng biệt”, cần được phát hiện, khai phá và phát huy thế mạnh. Tuy nhiên, nếu không có đội ngũ giáo viên đủ năng lực sư phạm và chuyên môn để bồi dưỡng thì những tài năng ấy sẽ khó có cơ hội phát triển".

Về trình độ, năng lực của giáo viên, theo cô Thịnh, ngoài nhiệm vụ giảng dạy kiến thức cơ bản, ít nhất, giáo viên cần thực sự xuất sắc ở một lĩnh vực để tổ chức các hoạt động giáo dục toàn diện cho học sinh. Chẳng hạn, giáo viên âm nhạc không chỉ dạy hát mà còn có khả năng múa, dàn dựng chương trình; giáo viên giáo dục thể chất cần giỏi chuyên sâu một số môn như bóng đá, bóng rổ để đào tạo đội tuyển cho nhà trường tham gia các hoạt động phong trào, thi đấu.

Vì vậy nhóm được tuyển dụng là những người có năng khiếu đặc biệt, đạt thành tích cao trong lĩnh vực chuyên môn hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu của nhà trường.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, thầy Phạm Phước Cường – Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Hòa Hưng (xã Hòa Hưng, tỉnh An Giang) cho biết, đơn vị đang thiếu giáo viên môn mỹ thuật và giáo dục thể chất. Để thực hiện công tác dạy học, nhà trường giải quyết bằng cách ký hợp đồng ngắn hạn với giáo viên.

Tuy nhiên, giáo viên hợp đồng thường không gắn bó lâu dài do mức lương thấp, tính ổn định không cao; quyền lợi và chế độ không thể so sánh với giáo viên trong biên chế Nhà nước.

Ngoài ra, với quy trình tuyển dụng hiện nay, từ khi có thông báo tuyển dụng đến khi hoàn tất thi tuyển, ban hành quyết định và giáo viên chính thức về trường thường mất từ 4–5 tháng. Do đó, nếu được tuyển dụng theo hình thức tiếp nhận sẽ rút ngắn thời gian, kịp thời đáp ứng yêu cầu giảng dạy của đơn vị.

Dưới góc nhìn của thầy Nguyễn Phúc Lộc - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nghĩa Thắng (xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi), theo tinh thần Công văn số 4567/BGD&ĐT ngày 05/8/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Triển khai dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông. Ngoài việc dạy các tiết học chính trong chương trình thì buổi 2 sẽ ưu tiên tổ chức các câu lạc bộ, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao… nhằm phát triển toàn diện học sinh.

Thực tế, lực lượng giáo viên dạy các môn giáo dục thể chất và nghệ thuật ở không ít trường phổ thông vừa thiếu, vừa yếu. Vì thế, dự thảo Nghị định xác định người có năng khiếu đặc biệt, đạt thành tích cao về văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, các ngành nghề truyền thống phù hợp với nghề dạy học; có kỹ năng nghề quốc gia bậc 4/5 trở lên; hoặc được tặng một trong các danh hiệu "Thầy thuốc ưu tú", "Nghệ sĩ ưu tú", "Nghệ nhân ưu tú" trở lên được ưu tiên hưởng chính sách thu hút, tuyển dụng là rất cần thiết với nhu cầu giáo dục phổ thông hiện nay.

Khi cơ sở giáo dục có đủ đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất và nghệ thuật, bảo đảm năng lực chuyên môn, các hoạt động giáo dục của nhà trường sẽ được triển khai hiệu quả hơn. Minh chứng là ngày 09/10/2025 vừa qua, nhà trường đã thành lập Câu lạc bộ Võ cổ truyền, thu hút sự quan tâm, tham gia tích cực của đông đảo học sinh và nhận được sự ủng hộ từ phụ huynh.

Thầy Nguyễn Phúc Lộc - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nghĩa Thắng (xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi). Ảnh: NVCC.

Cần có thêm hướng dẫn cụ thể cho các cơ sở giáo dục

Đề cập thêm đến trường hợp có kỹ năng nghề quốc gia bậc 4/5 trở lên; hoặc được tặng một trong các danh hiệu "Thầy thuốc ưu tú", "Nghệ sĩ ưu tú", "Nghệ nhân ưu tú" trở lên được ưu tiên thu hút, cô Nguyễn Thị Minh Thịnh bày tỏ: "Đây là nguồn giáo viên chất lượng cho các nhà trường, nhưng để họ thực sự tham gia giảng dạy nhất thiết phải có chính sách ưu đãi đủ mạnh, đặc biệt là về tiền lương và chế độ đãi ngộ. Cụ thể, cần có cơ chế tiền lương riêng, ở mức cao hơn mặt bằng chung, mới đủ sức thu hút những đối tượng trên tham gia giảng dạy trong các trường phổ thông. Nếu mức lương khởi điểm quá thấp, khó có thể kỳ vọng những người đã có tên tuổi, uy tín trong lĩnh vực nghệ thuật sẵn sàng vào trường học làm việc lâu dài".

Cô Thịnh nhấn mạnh, để chính sách thu hút thực sự hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là cơ chế tuyển dụng, có số lượng biên chế phù hợp. Hiện nay, số lượng giáo viên các môn nghệ thuật, giáo dục thể chất tại mỗi trường không nhiều, quá trình luân chuyển, thay thế diễn ra chậm, khó tuyển giáo viên trẻ dù nhu cầu thực tế là rất lớn.

Bên cạnh đó, cô Thịnh đề xuất cần có thêm các chính sách hỗ trợ thiết thực cho sinh viên sư phạm các ngành âm nhạc, mỹ thuật, giáo dục thể chất, như hỗ trợ trang thiết bị học tập (nhạc cụ, dụng cụ thể thao). Các trường học cũng mong muốn đầu tư phòng học bộ môn, phòng âm nhạc, phòng nghệ thuật, khu thể thao, sân bãi để giáo viên và học sinh có điều kiện giảng dạy, học tập và rèn luyện năng khiếu.

Đồng tình với quan điểm trên, thầy Phạm Phước Cường nhấn mạnh đây là một chủ trương đúng, song khi triển khai cần chú ý đến những vướng mắc về vấn đề kinh phí. Những nghệ nhân, nghệ sĩ có tay nghề, chuyên môn cao thường có mức thù lao cao, trong khi ngân sách của các trường phổ thông còn hạn chế. Vì vậy, việc chiêu mộ đội ngũ này tham gia giảng dạy trong trường học sẽ tương đối khó nếu không có cơ chế tài chính phù hợp.

Từ thực tế đó, thầy Cường cho rằng, để chính sách thu hút và trọng dụng những nghệ nhân, nghệ sĩ có danh hiệu phát huy hiệu quả, cần có hướng dẫn cụ thể và sự hỗ trợ trực tiếp về kinh phí cho các cơ sở giáo dục.

Ảnh minh họa: Website Trường Trung học cơ sở Nghĩa Thắng (xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi).

Để việc tuyển dụng nhóm có năng khiếu đặc biệt, đạt thành tích cao về văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, các ngành nghề truyền thống phù hợp với nghề dạy học đảm bảo chặt chẽ, hiệu quả, thầy Nguyễn Phúc Lộc nói: "Theo tôi, sinh viên có bằng cử nhân sư phạm (hoặc tương đương) sẽ liên hệ trực tiếp với các cơ sở giáo dục phổ thông có nhu cầu tuyển dụng, xin giảng dạy hợp đồng một thời gian (3-6 tháng).

Sau đó, thủ trưởng cơ sở giáo dục thành lập Hội đồng thẩm định, nếu sinh viên đảm bảo các yêu cầu của đơn vị sử dụng thì đơn vị sử dụng đề xuất với Ủy ban nhân dân xã, phường, đặc khu ra quyết định tuyển dụng.

Ngoài các chính sách được quy định trong dự thảo Nghị định, tôi cho rằng cũng cần bổ sung 2 cơ chế là tạo môi trường làm việc (cơ sở vật chất, mối quan hệ đồng nghiệp… trong nhà trường) và tạo cơ hội cống hiến lâu dài đối với lực lượng giáo viên này.

Có như vậy thì cơ chế thu hút nhân tài về lĩnh vực nghệ thuật, giáo dục thể chất và định hướng nghề nghiệp cho học sinh ở các trường phổ thông mới thực sự hiệu quả, đáp ứng yêu cầu “đột phá phát triển giáo dục và đào tạo” theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW".

Hồng Linh

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/uu-tien-tiep-nhan-nghe-si-uu-tu-lam-nha-giao-la-phu-hop-nhung-co-che-luong-se-ra-sao-post256866.gd