Sáng 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến vào báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo (sửa đổi).
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý. Sau điều chỉnh dự thảo còn 9 chương, 45 điều, giảm 1 điều so với dự thảo trình tại phiên thảo luận ngày 6/5/2025.
Sáng 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến vào báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà giáo (sửa đổi). Ảnh: Phạm Thắng
Trong đó, báo cáo đã chỉ rõ Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên, một số nội dung vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, trong đó đáng chú ý liên quan đến Điều 8 quy định Quyền của nhà giáo và Điều 11 quy định những việc không được làm.
Không cấm dạy thêm, nghiên cứu kỹ lưỡng khi mở rộng quyền tham gia điều hành doanh nghiệp
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, tại Điều 8 dự thảo Luật, có ý kiến đề xuất mở rộng quyền tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp cho đội ngũ nhà giáo trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Đồng thời, kiến nghị làm rõ cơ chế phân bổ thời gian và chế độ làm việc phù hợp với chuyên môn giảng dạy.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: Phạm Thắng
Theo cơ quan thẩm tra, dự thảo luật quy định nhà giáo trong cơ sở giáo dục đại học công lập được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp với một số điều kiện ràng buộc như doanh nghiệp phải do cơ sở giáo dục đại học thành lập và phải hoạt động trong lĩnh vực phát triển khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.
“Chính sách này đã có sự đồng thuận cao của Chính phủ; được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận kỹ và nhất trí, trước mắt luật hóa chính sách này áp dụng cho đối tượng giảng viên đại học”- ông Nguyễn Đắc Vinh cho hay.
Việc mở rộng chính sách này cho các đối tượng nhà giáo trong giáo dục nghề nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng, sau khi đã đánh giá, tổng kết thực tiễn thi hành để áp dụng ở các giai đoạn tiếp theo.
Đối với việc phân bổ thời gian, phân công nhiệm vụ khi nhà giáo tham gia quản lý doanh nghiệp, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhấn mạnh, đây là nội dung thuộc thẩm quyền của người đứng đầu cơ sở giáo dục và sẽ được quy định cụ thể tại các văn bản hướng dẫn thi hành.
Liên quan đến Điều 11 của dự thảo luật, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị cần có quy định chặt chẽ hơn về hoạt động dạy thêm, học thêm.
Thường trực Ủy ban cho biết, dự thảo Luật không cấm hoàn toàn việc dạy thêm, học thêm, mà nhấn mạnh nguyên tắc không được ép buộc học sinh tham gia học thêm dưới bất kỳ hình thức nào.
Theo cơ quan thẩm tra, thực tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư quy định rõ: nhà giáo không được dạy thêm cho học sinh mình đang trực tiếp giảng dạy, điều này đã có cơ sở pháp lý đầy đủ để thực thi.
Về đề xuất làm rõ hành vi “đăng tải, phát tán thông tin về nhà giáo”, Thường trực Ủy ban đồng tình với việc bổ sung quy định để bảo vệ danh dự, uy tín nhà giáo, lực lượng giữ vai trò đặc biệt trong xã hội.
Việc chia sẻ, lan truyền các thông tin chưa được kiểm chứng, mang tính suy diễn, quy kết về trách nhiệm nghề nghiệp của giáo viên khi chưa có kết luận từ cơ quan có thẩm quyền không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây tổn hại đến môi trường giáo dục nói chung.
Cần làm rõ "quyền tham gia" điều hành doanh nghiệp của nhà giáo
Góp ý vào khoản 2 Điều 8 của dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, ông Lê Quang Huy bày tỏ đồng tình với tinh thần khuyến khích nhà giáo được tham gia quản lý, điều hành các doanh nghiệp do cơ sở giáo dục đại học thành lập và hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy. Ảnh: Phạm Thắng
“Đây là tư tưởng tiến bộ, phù hợp với định hướng phát triển của nền giáo dục gắn liền với thực tiễn đổi mới sáng tạo”- ông Huy nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo ông Huy, nếu chỉ dừng lại ở việc ghi nhận “quyền tham gia” thì vẫn còn chung chung và thiếu tính khả thi trong thực thi.
Do đó, ông Lê Quang Huy đề nghị cần làm rõ hơn nội hàm của các quyền này, đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho nhà giáo khi tham gia vào các hoạt động doanh nghiệp khoa học, công nghệ
Giáo dục mầm non, phổ thông: Không chỉ là học phí
Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao nỗ lực xây dựng dự thảo Luật Nhà giáo, cho rằng dự thảo đã cơ bản đáp ứng yêu cầu để trình Chính phủ xem xét, thông qua. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý một số vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện để bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và tạo dấu ấn rõ nét về chính sách an sinh xã hội trong lĩnh vực giáo dục.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: Phạm Thắng
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị rà soát kỹ khoản 3, Điều 11, trong đó quy định cấm tổ chức, cá nhân đăng tải thông tin mang tính quy kết về hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo khi chưa có kết luận của cơ quan có thẩm quyền. Quy định này cần được cân nhắc kỹ để vừa bảo vệ uy tín nhà giáo, vừa bảo đảm quyền phản ánh, kiến nghị chính đáng của công dân theo đúng các luật hiện hành.
Một vấn đề đáng lưu ý khác là tính khái quát ngắn gọn, đảm bảo dễ hiểu, dễ nhớ. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, dự thảo vẫn còn nhiều điều khoản mang tính dẫn chiếu, nội hàm không rõ ràng điển hình như Điều 16 (chế độ tập sự, thử việc), Điều 17 (hợp đồng với nhà giáo), Điều 20 (biệt phái nhà giáo)… Do đó, cần rà soát, lược bỏ, gộp các quy định liên quan vào một điều luật chung và phân định rõ những quy định về chế độ tập sự, thử việc, hợp đồng lao động, biệt phái với nhà giáo...
Liên quan đến khoản 2 Điều 28, cho phép nhà giáo mầm non nghỉ hưu sớm hơn 5 năm nếu có nguyện vọng, Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị cần quy định chặt chẽ hơn hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết nhằm ngăn ngừa tình trạng lợi dụng chính sách chuyển từ vị trí ngành nghề khác nhau làm nhà giáo ở cơ sở giáo dục mầm non trong thời gian ngắn để được hưởng chính sách nghỉ hưu sớm.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, từ năm học 2025 - 2026 không thu học phí đối với bậc mầm non và bậc phổ thông công lập. Đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tổng kết kinh nghiệm quốc tế và xem có bao nhiêu nước trên thế giới miễn học phí cho mầm non và phổ thông. Để từ đó thấy rõ tính ưu việt của chính sách giáo dục miễn phí, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cho ngành giáo dục.
“Cần có báo cáo số lượng nước giàu, trung bình, nghèo dồn lực cho giáo dục. Cần tuyên truyền sâu rộng cho người dân thấy được chính sách an sinh xã hội cho người dân của Đảng, Nhà nước trong đó có bậc mầm non và phổ thông"- Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị rà soát đồng bộ hệ thống chính sách liên quan đến chế độ làm việc, nghỉ hưu, tiền lương, đào tạo bồi dưỡng trong nước và quốc tế, quản lý dạy thêm, học thêm, đạo đức nghề nghiệp và các hành vi bị cấm…
Sau khi luật được ban hành, cần sớm ban hành các Nghị định, Thông tư hướng dẫn cụ thể và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo dấu ấn tích cực, rõ nét trong xã hội về vai trò, vị trí của nhà giáo trong thời kỳ mới.
Thu Hường