Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo giám sát về phát triển nguồn nhân lực

8 giờ trướcBài gốc

Nguồn nhân lực tăng cả về số lượng và chất lượng

Sáng 11/8/2025, tại Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH

Theo Báo cáo kết quả do Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Trưởng Đoàn giám sát thường trực Nguyễn Đắc Vinh gửi tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đoàn giám sát đã tổ chức 3 phiên họp để hoàn thiện kế hoạch, đề cương, phân công nhiệm vụ và điều chỉnh thành phần sau sắp xếp tổ chức.

Công tác thu thập thông tin bao gồm nghiên cứu hệ thống văn bản chỉ đạo của Đảng, pháp luật và các tài liệu liên quan đến đào tạo, phát triển, sử dụng nhân lực. Đoàn đã tổ chức hai cuộc tọa đàm chuyên gia, tiếp nhận ý kiến từ Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban Dân nguyện, thông tin báo chí và ý kiến cử tri.

Đoàn Giám sát đã nhận được báo cáo của Chính phủ, 15 bộ, 4 cơ quan Trung ương và 63 ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố đã gửi báo cáo. Trong đó, 52 địa phương gửi đúng thời hạn, 11 địa phương và 6 bộ gửi chậm, Chính phủ gửi chậm ba tháng.

Toàn bộ thành viên Đoàn Giám sát đã làm việc với tỉnh Hải Dương (có tính chất làm mẫu) để tổng kết, rút kinh nghiệm, tổ chức giám sát trực tiếp tại 9 địa phương khác. Đoàn Giám sát đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sơ bộ về kết quả giám sát tại Phiên họp 47 (tháng 7/2025), xin ý kiến Chính phủ, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và một số cơ quan hữu quan về dự thảo Báo cáo và dự thảo Nghị quyết giám sát; đã tổ chức nghiên cứu, nghiêm túc tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan, chỉnh lý dự thảo Báo cáo và dự thảo Nghị quyết giám sát.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực. Ảnh: VPQH

Báo cáo xác định hai nhóm nội dung giám sát gồm phát triển nguồn nhân lực và sử dụng nguồn nhân lực. Phát triển bao gồm đánh giá kết quả đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt ở bậc đại học và nghề nghiệp, cùng hoạt động bồi dưỡng nâng cao trình độ. Sử dụng bao gồm thu hút, tuyển dụng, bố trí lao động, chế độ đãi ngộ và đánh giá.

Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản định hướng chiến lược. Trong giai đoạn giám sát, Chính phủ ban hành 66 văn bản, triển khai đồng bộ nhiệm vụ phát triển nhân lực. Chất lượng nhân lực tăng về số lượng, chất lượng và cơ cấu hợp lý hơn. Khu vực công lập có đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phần lớn trình độ đại học trở lên, tuyển dụng công khai, minh bạch. Khu vực ngoài công lập, số lao động tăng bình quân 0,65% mỗi năm, cao nhất là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Năm 2024, gần 47,3 triệu lao động làm việc ngoài nhà nước, chiếm 89,3% lực lượng lao động và trên 91% tổng số lao động có việc làm.

Giáo dục đại học và nghề nghiệp duy trì ổn định quy mô, đa dạng ngành nghề, mở thêm các ngành mới theo nhu cầu thị trường. Năm 2024, cả nước có 243 cơ sở đại học, 1.545 cơ sở nghề nghiệp, hàng trăm ngành đào tạo từ đại học đến tiến sĩ. Chính sách phát triển đội ngũ giảng viên, đầu tư cơ sở vật chất được chú trọng, tự chủ đại học mở rộng và từng bước phát huy hiệu quả.

Một số chương trình liên kết quốc tế góp phần tiết kiệm chi phí đào tạo ở nước ngoài. Từ năm 2018 đến tháng 10/2024, 706 sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ được tuyển dụng vào cơ quan nhà nước. Một số địa phương áp dụng thi tuyển lãnh đạo, trả lương cao cho giảng viên, bác sĩ giỏi và tạo cơ chế linh hoạt để giữ chân nhân tài.

Nhiều hạn chế và kiến nghị giải pháp trọng tâm

Báo cáo chỉ rõ nhiều địa phương chưa có chiến lược dài hạn phát triển nhân lực chất lượng cao. Cơ cấu ngành nghề đào tạo chưa gắn chặt với nhu cầu thực tế, tỷ lệ sinh viên ngành khoa học cơ bản, nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản giảm, trong khi các ngành kinh tế, tài chính, luật chiếm tỷ lệ cao. Khoảng 30% sinh viên tốt nghiệp không làm việc đúng ngành đào tạo. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ đạt 28,3% năm 2024, còn khoảng 38 triệu lao động chưa qua đào tạo.

Lao động phi chính thức chiếm 64,6% lực lượng lao động, đa số thu nhập thấp, điều kiện lao động chưa bảo đảm. Việc phân bố nhân lực chất lượng cao mất cân đối, tập trung ở đô thị lớn. Công tác quản lý, sử dụng nhân lực ở khu vực công và ngoài công lập còn nhiều bất cập.

Nguyên nhân được chỉ ra là hạn chế trong lãnh đạo, chỉ đạo, cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương; thiếu cơ quan chủ trì quản lý nhân lực quốc gia; nguồn lực đầu tư hạn chế; môi trường làm việc và chế độ đãi ngộ chưa đủ sức thu hút.

Báo cáo kiến nghị hoàn thiện thể chế, ban hành Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn 2050; sửa đổi các luật liên quan đến giáo dục, dân số, viên chức; quy định rõ tiêu chí nhân lực chất lượng cao. Đề xuất giao một cơ quan chủ trì quản lý nhà nước về phát triển nhân lực, xây dựng cơ sở dữ liệu lao động quốc gia, đẩy mạnh dự báo và liên thông dữ liệu.

Ưu tiên đầu tư các cơ sở giáo dục trọng điểm, mở rộng đào tạo trực tuyến, thực hiện hiệu quả phân luồng học sinh, thu hút dự án công nghệ cao, giảm lao động phi chính thức. Chú trọng nâng cao giáo dục vùng khó khăn, có chính sách đặc thù đào tạo và sử dụng lao động là người dân tộc thiểu số. Bảo đảm chi tối thiểu 20% ngân sách cho giáo dục và cơ cấu lại ngân sách theo hướng tăng đầu tư phát triển.

Báo cáo nhấn mạnh đổi mới cơ chế sử dụng, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, mở rộng hợp tác đào tạo quốc tế, hình thành cơ sở thực hành nghề chất lượng cao, xây dựng quỹ học bổng hỗ trợ sinh viên xuất sắc, ưu tiên các ngành khoa học cơ bản và ngành trọng điểm.

Sáng 11/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khai mạc Phiên họp thứ 48. Dự kiến trong 3 ngày làm việc, phiên họp sẽ xem xét, cho ý kiến đối với 17 nội dung và một số dự phòng. Phần lớn nội dung này sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, kỳ họp cuối nhiệm kỳ, tổng kết chặng đường 5 năm và tạo nền tảng cho hoạt động của nhiệm kỳ khóa 16.

Hoàng Nhưỡng

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/uy-ban-thuong-vu-quoc-hoi-xem-xet-bao-cao-giam-sat-ve-phat-trien-nguon-nhan-luc-414742.html