Uzbekistan trở thành nước xuất khẩu vàng lớn nhất thế giới giữa những cáo buộc hỗ trợ Nga

7 giờ trướcBài gốc

Giữa làn sóng cáo buộc từ truyền thông phương Tây, chính quyền Uzbekistan kiên quyết phủ nhận việc tái xuất vàng Nga, khẳng định tăng trưởng là nhờ sản lượng và giá vàng thế giới tăng mạnh. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong bối cảnh phương Tây thắt chặt các lệnh trừng phạt lên Nga, Uzbekistan đã nổi lên như một cường quốc xuất khẩu vàng. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng vượt bậc này là những cáo buộc từ truyền thông phương Tây, cho rằng quốc gia Trung Á này đang tái xuất khẩu vàng của Nga để giúp Moskva lách lệnh cấm vận. Theo cổng phân tích tin tức News.Az của Azerbaijan ngày 27/10, chính phủ Uzbekistan đã phủ nhận mạnh mẽ các cáo buộc này, đồng thời đưa ra những số liệu ấn tượng về sản lượng và trữ lượng vàng trong nước.

Tăng trưởng xuất khẩu và vị thế mới

Trong nửa đầu năm 2025, Uzbekistan đã chứng kiến mức tăng trưởng ngoạn mục 54,8% trong xuất khẩu vàng so với cùng kỳ năm trước. Sự gia tăng này đã đẩy tỷ trọng vàng trong tổng kim ngạch ngoại thương của nước này lên 38,4%, từ mức 32,1% vào năm 2024.

Theo số liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới, từ tháng 1 đến tháng 6/2025, Uzbekistan đã bán 19 tấn vàng trên thị trường quốc tế, qua đó trở thành nước xuất khẩu kim loại quý lớn nhất thế giới trong giai đoạn đó.

Tính đến ngày 1/7/2025, trữ lượng vàng của Uzbekistan đạt 364,5 tấn, đưa quốc gia này vào top 20 nước nắm giữ vàng nhiều nhất thế giới. Trong cùng kỳ, dự trữ ngoại hối của nước này cũng tăng từ 41,18 tỷ USD lên 48,55 tỷ USD.

Nhà kinh tế học người Uzbekistan, Ulugbek Yakubov, nhận định rằng khối lượng vàng bán ra ngày càng tăng là do sự kết hợp của nhiều yếu tố: sản lượng tăng, giá vàng thế giới tăng, thủ tục xuất khẩu được đơn giản hóa, và tính minh bạch cao hơn trong lĩnh vực khai thác mỏ. Chuyên gia Yakubov nói với hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) rằng: "Việc tăng sản lượng vàng và uranium là nhờ các phương pháp thăm dò địa chất mới".

Nhật báo Uzbekistan (UzDaily) dẫn lời Tổng thống Shavkat Mirziyoyev cho biết, nước này đặt mục tiêu đạt sản lượng vàng hàng năm là 118 tấn vào năm 2025, tăng đáng kể so với mức 86 tấn sản xuất được vào năm 2016. Sự mở rộng xuất khẩu vàng này đã giúp cân bằng thâm hụt tài khoản vãng lai và tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế.

Những cáo buộc về tái xuất vàng Nga

Sự gia tăng đột biến trong xuất khẩu vàng của Uzbekistan diễn ra trong bối cảnh phương Tây áp đặt lệnh cấm xuất khẩu vàng của Nga, có hiệu lực từ tháng 8 năm 2022.

Tạp chí Economist (Anh) đã công bố một bài báo cáo buộc Uzbekistan đang tái xuất vàng của Nga, nhằm giúp Moskva lách các lệnh trừng phạt. Phản ứng trước những cáo buộc này, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Uzbekistan, Timur Ishmetov, đã phủ nhận hoàn toàn việc cơ quan quản lý này có liên quan đến việc tái xuất.

Ông Ishmetov nhấn mạnh rằng: "Thông tin này hoàn toàn sai sự thật. Chúng tôi chưa bao giờ mua vàng ở nước ngoài và cũng không có ý định làm như vậy. Uzbekistan đã có đủ vàng trong nước rồi". Ông cũng cho biết Economist sau đó đã thừa nhận sai lầm và đưa ra bản sửa lỗi.

Tuy nhiên, vào tháng 9/2024, trang tin SWI swissinfo.ch (Thụy Sĩ) đã đưa tin rằng xuất khẩu vàng từ các nước Trung Á, bao gồm Uzbekistan và Kazakhstan, đã tăng mạnh sau năm 2022, vượt quá mức sản xuất trong nước. Báo cáo này cho rằng đây là bằng chứng tiềm năng cho khả năng tái xuất vàng của Nga để né tránh lệnh trừng phạt.

Các phương tiện truyền thông đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể lượng vàng vận chuyển từ Uzbekistan và Kazakhstan đến Thụy Sĩ và Anh trong giai đoạn 2022-2023, trùng với thời điểm phương Tây cấm vận vàng của Nga. Các chuyên gia được SWI phỏng vấn đã bày tỏ quan ngại rằng Thụy Sĩ và Anh có thể tạm dừng nhập khẩu vàng từ hai quốc gia này vì lo ngại các lô hàng có thể chứa vàng của Nga.

Ngân hàng Trung ương Uzbekistan đã kiên quyết bác bỏ các giả định trên, khẳng định quốc gia này chưa bao giờ mua vàng từ Nga. Theo Gazeta.uz, Uzbekistan chỉ nhập khẩu một lượng vàng không đáng kể, chủ yếu từ Afghanistan. Các nước mua vàng chính của Uzbekistan là Anh và Thụy Sĩ, cùng với một khối lượng nhỏ hơn được chuyển đến Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất.

Mặc dù lo ngại có tồn tại, các chuyên gia được SWI phỏng vấn cũng thừa nhận rằng việc truy xuất nguồn gốc thực sự của kim loại quý này là gần như không thể, đồng nghĩa với việc mối lo ngại về vàng Nga chỉ dựa trên giả định chứ không phải bằng chứng xác thực.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/uzbekistan-tro-thanh-nuoc-xuat-khau-vang-lon-nhat-the-gioi-giua-nhung-cao-buoc-ho-tro-nga-20251028111019099.htm