'Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo'

2 ngày trướcBài gốc

Sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Mỗi năm trên toàn thế giới có hơn 8 triệu ca tử vong, trong đó có khoảng 1,3 triệu ca tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động.

Tại Việt Nam, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm. Trong đó, 84.500 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc chủ động và 18.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động. Việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng nghiêm trọng và ngày càng gia tăng về bệnh tật và tử vong sớm, cũng như chi phí y tế. Thiệt hại kinh tế do thuốc lá ước tính 108 ngàn tỷ đồng mỗi năm (tương đương 1,14% GDP). Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Cà Mau với hoạt cảnh “Cuộc đời của điếu thuốc”, nhằm kêu gọi thanh - thiếu niên tránh xa sự hấp dẫn giả tạo của các loại thuốc lá.

Bác sĩ Hồ Thanh Ðảm, Trưởng khoa Truyền thông Giáo dục sức khỏe, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cà Mau, cho biết: "Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” là chủ đề được Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn để phơi bày cách thức mà các tập đoàn thuốc lá trên thế giới sử dụng, nhằm quảng bá, tiếp thị các sản phẩm gây nghiện, cũng như chỉ rõ các chiêu thức quảng cáo sai sự thật, lừa dối mọi người, làm cho các sản phẩm thuốc lá trở nên hấp dẫn hơn. Ðặc biệt là đối với trẻ em và thanh - thiếu niên".

Bên cạnh đó, Tổ chức Y tế Thế giới chỉ ra một số bằng chứng về tuyên bố gây hiểu lầm về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của các tập đoàn thuốc lá trên toàn cầu và sự thật, để cộng đồng nhận ra được “sự hấp dẫn giả tạo”. Một số tuyên bố của các tập đoàn thuốc lá gây hiểu lầm và sự thật có thể kể đến như:

Tuyên bố: “Ngành công nghiệp thuốc lá đóng góp cho nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá để bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.

Sự thật: Ngành công nghiệp thuốc lá có lịch sử lâu đời trong việc tạo ra các tranh luận về hút thuốc và sức khỏe để bác bỏ hoặc làm giảm giá trị của các nghiên cứu khoa học về tác hại của thuốc lá. Trước đây, các nghiên cứu của họ tập trung vào phủ nhận tác hại của thuốc lá. Gần đây, khi nhận thức về tác hại của thuốc lá trong cộng đồng được nâng cao, ngành công nghiệp thuốc lá đã chuyển sang quảng bá các sản phẩm mới như là giải pháp thay thế "an toàn hơn" để tiếp tục thu hút người dùng. Các bằng chứng từ các nghiên cứu do các tập đoàn thuốc lá cung cấp thường do chính công ty thuốc lá tài trợ, không đảm bảo tính khách quan, minh bạch.

Tuyên bố: Các công ty thuốc lá đang tuân thủ các quy định cấm quảng cáo, tiếp thị sản phẩm.

Sự thật: Các tập đoàn thuốc lá trên toàn cầu sử dụng nhiều chiến lược quảng bá, tiếp thị tinh vi, chủ yếu nhằm vào thanh - thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái thông qua các phương tiện truyền thông hiện đại, người có sức ảnh hưởng trong cộng đồng, tài trợ cho các hoạt động thể thao như đua xe, bóng đá...

Ðã có các vụ kiện ngành công nghiệp thuốc lá, ví dụ như vào tháng 2/2025, cơ quan tư pháp bang New York (Hoa Kỳ) đã đệ trình đơn kiện 13 nhà sản xuất, phân phối và bán thuốc lá điện tử vì đã tiếp tay nhằm thúc đẩy “đại dịch” thuốc lá điện tử ở thanh - thiếu niên.

Tuyên bố: Ngành công nghiệp thuốc lá đã thực hiện trách nhiệm xã hội (CSR) của doanh nghiệp và mang lại hiệu quả cho cộng đồng

Sự thật: Ngành công nghiệp thuốc lá thực hiện trách nhiệm xã hội (CSR) với mục đích gây dựng hình ảnh để quảng bá, nhằm che đậy các tác động tiêu cực, bình thường hóa sản phẩm gây nghiện để thu hút người sử dụng.

Tuyên bố: Ủng hộ Chính phủ các nước trong phòng chống tác hại thuốc lá.

Sự thật: Trên thế giới, ngành công nghiệp thuốc lá có lịch sử lâu dài về việc thực hiện hành động pháp lý chống lại hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá. Họ luôn tạo ra những vụ kiện tụng, hoặc đe dọa kiện tụng hoặc tác động đến quá trình xây dựng chính sách, nhằm trì hoãn việc ban hành hoặc làm suy yếu chính sách về phòng chống tác hại thuốc lá.

Tuyên bố: Sản phẩm thuốc lá nung nóng (IQOS) chỉ dành cho người lớn và giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường.

Sự thật: Các sản phẩm thuốc lá mới đang nhằm vào giới trẻ. Báo cáo phân tích mới đây của Tổ chức toàn cầu giám sát ngành công nghiệp thuốc lá (STOP) cho thấy Công ty Philip Morris Japan (PMJ) đã lập kế hoạch nhằm tạo ra sự chấp nhận rộng rãi của cộng đồng đối với IQOS (một sản phẩm thuốc lá nung nóng), trong đó bao gồm cả giới trẻ và thậm chí là học sinh chứ không chỉ nhắm tới những người trưởng thành đang hút thuốc.

Việc các công ty thuốc lá khuyến khích người nghiện thuốc lá điếu chuyển sang hút thuốc lá nung nóng để giảm hại là không có cơ sở khoa học.

"Thuốc lá nung nóng có chứa nicotine và cũng gây nghiện tương tự như thuốc lá điếu thông thường. Không thể coi là giảm tác hại thuốc lá điếu bằng cách cho sử dụng một sản phẩm gây nghiện khác, đồng thời tạo ra một thế hệ người nghiện mới (bao gồm cả trẻ em và phụ nữ). Bằng chứng từ các nước cho thấy việc người hút thuốc lá điếu chuyển sang thuốc lá nung nóng không làm cho họ có thể bỏ thuốc lá, mà ngược lại tiếp tục duy trì tình trạng nghiện nicotine và phơi nhiễm với nhiều hóa chất độc hại khi sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc lá", Bác sĩ Ðảm thông tin thêm./.

Huyền Trân

Nguồn Cà Mau : https://baocamau.vn/-vach-tran-su-hap-dan-gia-tao--a39365.html