Vẫn còn nhiều 'góc khuất', khó ngăn tình trạng sở hữu chéo và thao túng ngân hàng

7 giờ trướcBài gốc

Trong báo cáo về kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến nội dung chất vấn trong lĩnh vực ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, trong những năm qua đã không ngừng hoàn thiện cơ sở pháp lý và triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm ngăn ngừa, xử lý tình trạng sở hữu cổ phần vượt giới hạn quy định, sở hữu chéo, cho vay, đầu tư không đúng quy định, đồng thời gắn với quá trình cơ cấu lại hệ thống tổ chức tín dụng.

Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai các biện pháp ngăn ngừa, xử lý tình trạng sở hữu cổ phần vượt giới hạn, sở hữu chéo, cho vay và đầu tư không đúng quy định. Qua đó, tình trạng sở hữu cổ phần vượt giới hạn và sở hữu chéo trong hệ thống tổ chức tín dụng từng bước được kiểm soát, hạn chế đáng kể hiện tượng cổ đông hoặc nhóm cổ đông lớn thao túng, chi phối hoạt động ngân hàng.

"Tình trạng sở hữu này đã giảm đáng kể, khắc phục tình trạng sở hữu cổ phần của ngân hàng thương mại tại một tổ chức tín dụng khác vượt tỷ lệ quy định trên 5% vốn cổ phần có quyền biểu quyết. Hiện nay, tình trạng này chủ yếu còn tồn tại tại các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước và cần tiếp tục được xử lý để tập trung nguồn lực cho hoạt động kinh doanh chính và sử dụng vốn hiệu quả hơn" - NHNN nhận định.

Cùng với đó, mặc dù nhiều trường hợp sở hữu chéo, sở hữu cổ phần vượt giới hạn phát sinh trước thời điểm Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 có hiệu lực, đến nay các hành vi này dần được xử lý. Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 đưa ra quy định chặt chẽ hơn, yêu cầu các tổ chức tín dụng có tỷ lệ sở hữu vượt quy định phải xây dựng lộ trình tuân thủ theo luật và các thông tư hướng dẫn.

Vẫn còn nhiều “góc khuất", khó ngăn tình trạng sở hữu chéo và thao túng ngân hàng. Ảnh minh họa.

Lách luật qua “đứng tên hộ”

"Việc kiểm soát sở hữu chéo rất khó khăn trong trường hợp cổ đông và người có liên quan cố tình che giấu mối liên hệ bằng cách nhờ người khác đứng tên sở hữu cổ phần để lách các quy định về giới hạn cấp tín dụng nhóm khách hàng liên quan, tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông và người có liên quan" - NHNN nêu rõ tổn tại.

Theo NHNN, việc đứng tên hộ gây khó khăn cho công tác quản lý, chỉ có thể được phát hiện thông qua điều tra của cơ quan chức năng.

Ngoài ra, việc phát hiện mối liên hệ giữa các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn do hạn chế thông tin, nhất là với doanh nghiệp không phải công ty đại chúng.

"NHNN không thể chủ động tra cứu hoặc xác minh tính chính xác của thông tin, đặc biệt trong bối cảnh thị trường chứng khoán và công nghệ phát triển nhanh" - NHNN bày tỏ.

Ngoài ra, việc xử lý sở hữu chéo còn liên quan đến nhiều đối tượng thuộc quản lý của các bộ, ngành khác. Hiện vẫn tồn tại tình trạng ngân hàng thương mại là doanh nghiệp nhà nước có tỷ lệ sở hữu cổ phần vượt giới hạn nhưng gặp khó khăn trong việc yêu cầu cổ đông thoái vốn.

Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục tăng cường giám sát an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng thông qua thanh tra về vốn, tình hình sở hữu cổ phần, hoạt động cho vay, đầu tư và góp vốn. Trường hợp phát hiện rủi ro hoặc vi phạm, NHNN sẽ chỉ đạo xử lý kịp thời. Đồng thời, các bộ, ngành và đơn vị chủ quản cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo các doanh nghiệp sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả và trả nợ đúng hạn cho tổ chức tín dụng.

NHNN cũng sẽ tiếp tục triển khai công tác thanh tra định kỳ hoặc đột xuất theo kế hoạch, tập trung vào các nội dung như tỷ lệ sở hữu cổ phần, giao dịch chuyển nhượng cổ phần, cấp tín dụng cho khách hàng lớn, đặc biệt là các khoản vay và đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Qua đó, kịp thời phát hiện, xử lý các sai phạm liên quan đến hoạt động cấp tín dụng, đầu tư, góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín dụng.

Ngoài ra, NHNN sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tham mưu sửa đổi và bổ sung các văn bản pháp luật để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về sở hữu cổ phần theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024./.

Ánh Tuyết

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/van-con-nhieu-goc-khuat-kho-ngan-tinh-trang-so-huu-cheo-va-thao-tung-ngan-hang-176053.html