Để theo đuổi giấc mơ AI (trí tuệ nhân tạo), ngành công nghệ năm nay đã chi khoảng 400 tỉ USD cho các loại chip chuyên dụng và trung tâm dữ liệu, nhưng ngày càng có nhiều câu hỏi về sự khôn ngoan của mức đầu tư chưa từng có này.
Tâm điểm nghi ngờ nằm ở việc đánh giá quá lạc quan về tuổi thọ trước khi lỗi thời của những chip chuyên dụng này.
Trong bối cảnh lo ngại dai dẳng về bong bóng AI và phần lớn nền kinh tế Mỹ đang phụ thuộc vào sự bùng nổ AI, các nhà phân tích cảnh báo rằng khi sự thật phơi bày, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng và gây thiệt hại lớn.
Trước làn sóng AI bùng nổ do ChatGPT tạo ra, các tập đoàn điện toán đám mây thường giả định chip và máy chủ của họ có vòng đời khoảng 6 năm. Thế nhưng, chuyên gia Mihir Kshirsagar thuộc Trung tâm Chính sách Công nghệ Thông tin của Đại học Princeton (Mỹ) cho rằng “sự kết hợp giữa hao mòn vật lý và lỗi thời công nghệ khiến giả định 6 năm khó duy trì”.
Một vấn đề lớn là các hãng chip, với Nvidia là nhà lãnh đạo không thể tranh cãi, đang tung ra chip mới mạnh hơn với tốc độ nhanh hơn nhiều so với trước đây.
Chỉ chưa đầy một năm sau khi ra mắt chip Blackwell chủ lực, Nvidia đã công bố Rubin sẽ xuất hiện vào năm 2026 với hiệu năng cao hơn 7,5 lần.
Với tốc độ này, chip mất 85 - 90% giá trị thị trường trong vòng 3 đến 4 năm, chuyên gia Gil Luria của công ty tư vấn tài chính D.A. Davidson cảnh báo.
Jensen Huang (Giám đốc điều hành Nvidia) từng nói hồi tháng 3 rằng khi Blackwell được phát hành, ít ai còn muốn sử dụng thế hệ chip trước đó nữa.
“Có những trường hợp Hopper vẫn hoạt động tốt, nhưng không nhiều”, Jensen Huang đề cập đến chip cũ hơn.
Blackwell là dòng chip AI chủ lực hiện nay của Nvidia và chính quyền Tổng thống Trump đến nay vẫn ngăn chặn việc bán chúng cho Trung Quốc, do lo ngại có thể hỗ trợ quân đội và ngành AI của nước này.
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Tiến bộ (Mỹ), chip Blackwell nhanh hơn khoảng 1,5 lần so với H200 thuộc dòng Hopper trong huấn luyện mô hình AI và nhanh gấp 5 lần khi thực hiện các tác vụ suy luận.
Rubin là thế hệ tiếp theo của Blackwell, được tối ưu hóa để mang lại hiệu suất tính toán cao hơn, khả năng xử lý lớn hơn và tiết kiệm năng lượng hơn, đặc biệt cho các trung tâm dữ liệu và ứng dụng AI cực lớn.
Nvidia và các hãng đang tung ra chip mới mạnh hơn với tốc độ nhanh hơn nhiều so với trước đây - Ảnh: AFP
Hư hỏng chip thường xuyên hơn
Gil Luria lưu ý rằng chip AI hiện cũng hư hỏng thường xuyên hơn. “Chúng hoạt động ở nhiệt độ rất cao đến mức đôi khi thiết bị bị cháy”, ông nói.
Một nghiên cứu gần đây của Meta Platforms về mô hình AI Llama ghi nhận tỷ lệ hỏng hóc chip hằng năm lên tới 9%.
Với Mihir Kshirsagar và nhà đầu tư nổi tiếng Michael Burry, tuổi thọ thực tế của chip AI chỉ khoảng 2 đến 3 năm.
Nvidia đã phản bác trong một tuyên bố bất thường vào tháng 11, bảo vệ ước tính 4 đến 6 năm của ngành công nghiệp là dựa trên bằng chứng thực tế và xu hướng sử dụng.
Thế nhưng, Mihir Kshirsagar cho rằng những giả định lạc quan này khiến “AI đang bùng nổ dựa trên các con số chi phí quá đẹp, không đúng thực tế, vì vậy hậu quả là điều không thể tránh khỏi”.
“Nếu các công ty buộc phải rút ngắn thời gian khấu hao chip và máy chủ, điều đó sẽ lập tức ảnh hưởng đến lợi nhuận và làm giảm mạnh thu nhập. Đây chính là lúc các công ty dễ gặp rắc rối vì tìm cách làm đẹp sổ sách bằng những chiêu kế toán sáng tạo”, Jon Peddie, chuyên gia hàng đầu về chip của công ty nghiên cứu thị trường Jon Peddie Research, cảnh báo.
Hệ lụy có thể lan rộng trong một nền kinh tế ngày càng phụ thuộc vào AI, theo giới phân tích.
Gil Luria không quá lo cho các gã khổng lồ công nghệ như Amazon, Google hay Microsoft, vốn có nguồn thu đa dạng. Mối lo của ông nằm ở các công ty chuyên về AI như Oracle và CoreWeave.
Cả Oracle và CoreWeave đã vay nợ nhiều trong lúc chạy đua mua chip AI để cạnh tranh giành khách hàng điện toán đám mây. Việc xây dựng trung tâm dữ liệu cũng đòi hỏi huy động lượng vốn khổng lồ, Gil Luria nói.
“Nếu họ có lợi nhuận kém hơn vì phải thay thiết bị thường xuyên, việc huy động vốn sẽ trở nên đắt đỏ hơn”, ông cho hay.
Tình thế càng nguy hiểm khi một số khoản vay dùng chính chip làm tài sản thế chấp.
Một số công ty hy vọng sẽ giảm bớt thiệt hại bằng cách bán lại các chip cũ hoặc sử dụng chúng cho các tác vụ ít đòi hỏi hơn so với AI tiên tiến.
“Một chip từ năm 2023, nếu khả thi về mặt kinh tế, có thể được sử dụng cho các vấn đề thứ cấp (có mức độ quan trọng thấp hơn, không phải trọng tâm - PV) và làm phương án dự phòng”, Jon Peddie nhận định.
Cổ phiếu Oracle lao dốc khi dự báo ảm đạm và chi phí đầu tư cao hơn làm dấy lên lo ngại về bong bóng AI
Cổ phiếu Oracle đã giảm gần 11% trong giao dịch trước giờ mở cửa thị trường hôm 11.12 (giờ Mỹ), sau khi có dự báo ảm đạm và chi phí đầu tư cao hơn làm dấy lên lo ngại rằng các khoản đầu tư khổng lồ vào AI của công ty mất nhiều thời gian hơn dự kiến để thu hồi vốn.
Các lãnh đạo Oracle cảnh báo rằng chi phí đầu tư cho năm tài chính 2026 dự kiến sẽ cao hơn 15 tỉ USD so với mức 35 tỉ USD mà công ty ước tính hồi tháng 9.
Cổ phiếu Oracle đã tăng gần 34% trong năm nay nhờ các thỏa thuận điện toán đám mây khổng lồ với OpenAI và các đối tác khác, cùng kế hoạch xây dựng các trung tâm dữ liệu đám mây AI quy mô lớn đã giúp thúc đẩy tâm lý thị trường. Tuy nhiên, các nhà đầu tư đã trở nên thận trọng, xem xét kỹ lưỡng báo cáo thu nhập của các hãng điện toán đám mây lớn để tìm kiếm dấu hiệu bong bóng AI được thúc đẩy bởi chi tiêu mạnh tay, định giá cao, lợi ích thực tế hạn chế và các khoản đầu tư vòng tròn phức tạp.
Các nhà phân tích của hãng phân tích tài chính Morningstar cho biết: "Chúng tôi có những cảm xúc lẫn lộn về quy mô đầu tư vào trung tâm dữ liệu mà Oracle dự định thực hiện trong những năm tới. Nếu sự hứng thú với AI giảm dần trong dài hạn và các khách hàng quan trọng như OpenAI giảm nhu cầu điện toán, Oracle sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút lượng công việc có thể thay thế huấn luyện và suy luận mô hình AI".
Chỉ số được theo dõi sát sao của Oracle về các hợp đồng điện toán đám mây trong tương lai cũng không đạt được kỳ vọng của Phố Wall.
Oracle báo cáo tổng giá trị các hợp đồng tương lai đạt 523 tỉ USD, thấp hơn so với ước tính 526 tỉ USD của các nhà phân tích, theo dữ liệu từ hãng cung cấp dữ liệu tài chính Visible Alpha.
Trong một cuộc họp trực tuyến, khi được hỏi về cách Oracle sẽ tài trợ cho việc xây dựng các trung tâm dữ liệu, Giám đốc điều hành Clay Magouyrk cho biết: "Một trong những phương án là khách hàng có thể tự cung cấp chip của riêng họ. Trong những mô hình đó, rõ ràng Oracle không phải chịu bất kỳ chi phí đầu tư ban đầu nào".
Theo dữ liệu của tập đoàn LSEG, Oracle dự báo doanh thu quý 3/2025 sẽ tăng trưởng từ 16% đến 18%, thấp hơn mức ước tính 19,4% của các nhà phân tích là 16,87 tỉ USD.
Sơn Vân