Vấn đề hóc búa trong chấm dứt xung đột Ukraine dựa trên đề xuất của Mỹ

3 giờ trướcBài gốc

Nhà lãnh đạo Mỹ Trump tuyên bố thỏa thuận hòa bình Ukraine đang “gần hơn bao giờ hết” sau cuộc đàm phán ở Berlin. Tuy nhiên, thực tế thì như thế nào? Dưới đây là những điểm mấu chốt cần lưu ý:

Các tổng thống Nga Putin, Mỹ Trump và Ukraine Zelensky. Ảnh: Fox News.

Mỹ vừa kết thúc 2 ngày đàm phán với các nhà đàm phán Ukraine và châu Âu tại Berlin, tiếp theo là các cuộc thảo luận khác giữa các nhà lãnh đạo châu Âu - tất cả đều kết thúc với những tín hiệu tích cực về một thỏa thuận hòa bình trong tương lai.

Các cuộc đàm phán tập trung vào các đảm bảo an ninh cho Ukraine để ngăn chặn kịch bản Nga tấn công trong tương lai. Bất chấp những tuyên bố tích cực, vấn đề bảo đảm an ninh này vẫn là điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán với Nga. Bên cạnh đó, trở ngại lớn khác là tương lai của vùng Donbass thuộc Ukraine, mà Nga đang yêu cầu Kiev trao lại quyền kiểm soát như một điều kiện của thỏa thuận hòa bình.

Các nhà lãnh đạo thế giới tối 15/12 đã ca ngợi “tiến bộ đáng kể”. Đức cho biết có một cơ hội tuy nhỏ nhưng tồn tại thực sự để đạt được thỏa thuận sớm, đồng thời Berlin cũng đưa ra ý tưởng về một lệnh đình chiến trong dịp Giáng sinh. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng “chúng ta đang gần hơn bao giờ hết” với một thỏa thuận hòa bình.

Chuyện gì thực sự xảy ra bên trong các đàm phán Berlin?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và trưởng đoàn đàm phán Rustem Umerov đã gặp gỡ đặc phái viên của Tổng thống Trump, ông Steve Witkoff, và con rể của nhà lãnh đạo Mỹ, ông Jared Kushner, tại thủ đô Berlin của Đức. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng tham gia cuộc đàm phán, trong đó các nhà đàm phán đã xem xét phiên bản mới nhất của kế hoạch hòa bình do Mỹ hậu thuẫn.

“Điều này không có nghĩa là chúng ta hiện có một kế hoạch hoàn hảo, nhưng đó là một phiên bản rất khả thi” - Tổng thống Ukraine Zelensky nói với các phóng viên ở Berlin. “Người Mỹ muốn một giải pháp nhanh chóng; chúng tôi quan tâm đến việc duy trì chất lượng ngay cả với tốc độ này. Nếu tốc độ và chất lượng đi đôi với nhau thì chúng tôi hoàn toàn ủng hộ”.

Ngày 16/12, Tổng thống Zelensky cho biết ông đã làm việc với Mỹ “rất chi tiết về các văn kiện có thể ngăn chặn chiến tranh và đảm bảo an ninh” trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Hiện có 5 văn kiện riêng biệt đang được thảo luận trong khuôn khổ thỏa thuận hòa bình được đề xuất - chúng bao gồm các đảm bảo an ninh “có tính ràng buộc pháp lý” sẽ được Quốc hội Mỹ tiến hành bỏ phiếu, cũng như các kế hoạch tài trợ cho quá trình phục hồi hậu chiến tại Ukraine.

Các nhà lãnh đạo của Liên minh châu Âu (EU), Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Italy, Hà Lan, Na Uy, Ba Lan, Thụy Điển và Vương quốc Anh đã tập hợp tại Berlin để thảo luận riêng, sau đó họ cam kết hợp tác với Mỹ để “cung cấp các đảm bảo an ninh mạnh mẽ và các biện pháp hỗ trợ phục hồi kinh tế cho Ukraine”.

Điện Kremlin hôm 16/12 cho biết họ vẫn chưa xem văn bản của các đề xuất mới nhất về các đảm bảo an ninh kiểu NATO dành cho Ukraine.

Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên khi trả lời câu hỏi về tính khả thi của một “thỏa thuận ngừng bắn Giáng sinh”: “Chúng tôi muốn hòa bình; chúng tôi không muốn một thỏa thuận ngừng bắn để cho Ukraine có thời gian nghỉ ngơi và chuẩn bị cho việc tiếp tục xung đột. Chúng tôi muốn chấm dứt cuộc chiến này và đạt được mục tiêu của mình, bảo vệ lợi ích của chúng tôi và đảm bảo hòa bình ở châu Âu trong tương lai”.

Lãnh đạo châu Âu vạch ra những biện pháp nào?

Các cam kết được nêu trong tuyên bố chung của châu Âu bao gồm:

- Một “lực lượng đa quốc gia Ukraine” do châu Âu dẫn đầu với binh lính được đóng góp từ các đồng minh trong Liên minh các nước sẵn sàng hợp tác và “được Mỹ hỗ trợ”. Lực lượng này sẽ hỗ trợ đảm bảo an ninh trên không và trên biển của Ukraine, “bao gồm cả việc hoạt động bên trong Ukraine”.

- Một cơ chế giám sát lệnh ngừng bắn do Mỹ dẫn dắt, bao gồm sự tham gia của quốc tế.

- “Hỗ trợ đáng kể cho Ukraine để xây dựng lực lượng vũ trang của mình, lực lượng này nên duy trì ở mức 800.000 quân trong thời bình”.

- Đầu tư trong tương lai vào Ukraine, bao gồm các thỏa thuận thương mại và “cung cấp các nguồn lực lớn cho việc phục hồi và tái thiết”. Tuyên bố cho biết thêm: “Theo hướng này, các tài sản có chủ quyền của Nga tại Liên minh châu Âu đã bị đóng băng”.

Liệu Nga có đồng ý?

Đó là câu hỏi lớn. Điện Kremlin đã tuyên bố phản đối bất kỳ kịch bản nào liên quan đến việc triển khai quân đội NATO tại Ukraine. Chính phủ Nga trước đây đã từng yêu cầu Ukraine ghi rõ trong hiến pháp rằng nước này sẽ không gia nhập NATO hoặc cho phép lực lượng của liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương đóng quân trong lãnh thổ của mình. Vào tháng 11, Moscow cũng yêu cầu Kiev phải giới hạn quân số.

Các quan chức Mỹ tuyên bố rằng khoảng 90% các vấn đề giữa Nga và Ukraine đã được giải quyết, mô tả vấn đề nhượng bộ lãnh thổ là điểm mấu chốt gây bế tắc.

Một quan chức Mỹ cho biết phía họ đã đưa ra những ý tưởng “đáng suy ngẫm” về cách giải quyết bế tắc đó, bao gồm việc phát triển một khu kinh tế tự do ở một số khu vực của Donbass.

Nhóm đàm phán của Mỹ đề xuất rằng khu vực đó sẽ là một khu vực phi quân sự hóa, nơi Ukraine sẽ rút quân, nhưng quân đội Nga sẽ không tiến vào. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu Tổng thống Nga Vladimir Putin có nhượng bộ để đồng ý với điều đó hay không.

Ukraine đã đặt ra câu hỏi về việc ai sẽ quản lý khu vực đó và ai sẽ đảm bảo việc rút quân là có đi có lại. “Người Mỹ đang cố gắng tìm một giải pháp thỏa hiệp… Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa: ‘vùng kinh tế tự do’ không có nghĩa là nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga. Đây là những đặc điểm thiết yếu đối với tôi trong bất kỳ hình thức nào liên quan đến Donbass”, ông Zelensky nói hôm 15/12, đồng thời cho biết thêm rằng Ukraine sẽ không công nhận phần lãnh thổ phía Đông Donbass bị chiếm đóng tạm thời là thuộc Nga về mặt pháp lý hay trên thực tế.

Các quan chức Mỹ mô tả các đảm bảo an ninh là “tương tự như Điều 5”, ám chỉ nguyên tắc của hiệp ước NATO rằng một cuộc tấn công vào một thành viên được coi là một cuộc tấn công vào tất cả các thành viên. Các quan chức từ chối đi vào chi tiết cụ thể về vai trò của Mỹ, ngoài việc nói rằng nó sẽ không bao gồm việc triển khai quân bộ Mỹ trên lãnh thổ Ukraine.

“Trước khi chúng ta rời khỏi chiến trường, chúng ta phải hoàn toàn chắc chắn về những đảm bảo an ninh này”, ông Zelensky nhấn mạnh.

Trí Nhân/VOV.VN biên dịch Nguồn: CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/ho-so/van-de-hoc-bua-trong-cham-dut-xung-dot-ukraine-dua-tren-de-xuat-cua-my-post1254521.vov