Khởi nghĩa Nam kỳ năm 1940 là cuộc đấu tranh vĩ đại, dù không thành công nhưng đã khơi dậy một tinh thần đoàn kết mãnh liệt trong quần chúng nhân dân. Các lực lượng tham gia thuộc nhiều tầng lớp khác nhau, từ công nông đến trí thức, từ những người dân bình thường đến các binh lính người Việt trong hàng ngũ thực dân Pháp. Cuộc khởi nghĩa đã thể hiện sức mạnh của một phong trào có sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân…
Không khí sục sôi, hào hùng của quần chúng nhân dân Nam Bộ trong cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ Ảnh tư liệu
Hiện nay, nhất là sau bối cảnh hợp nhất các địa phương cấp tỉnh và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, ở TPHCM, nơi tập trung đông đảo dân cư với sự đa dạng về xã hội, văn hóa và kinh tế, bài học về đoàn kết và sức mạnh quần chúng vẫn có giá trị và mang tính ứng dụng mạnh mẽ. Để xây dựng một cộng đồng phát triển, giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế hay đối phó với các thách thức hiện tại, chúng ta có thể vận dụng bài học này theo nhiều cách.
Đó là tăng cường sự gắn kết cộng đồng và phát huy sức mạnh của quần chúng. TPHCM là một siêu đô thị, có sự phân hóa về nhiều mặt. Các vấn đề như ô nhiễm môi trường, nghèo đa chiều, chất lượng sống, bất bình đẳng xã hội, các bất cập về giao thông, giáo dục hay vấn đề sức khỏe cộng đồng đều cần sự đồng lòng của tất cả các tầng lớp trong xã hội để tham gia xử lý. Do đó, hệ thống chính trị thành phố nên tổ chức các phong trào cộng đồng, khuyến khích sự tham gia của người dân trong việc giải quyết các vấn đề này. Chẳng hạn, các phong trào bảo vệ môi trường, vận động tiết kiệm năng lượng, cải thiện giao thông công cộng hay giảm thiểu ô nhiễm có thể thu hút sự tham gia của nhiều tầng lớp nhân dân. Trong đó, việc thực hiện Chỉ thị 19-CT/TU về thực hiện Cuộc vận động "Người dân thành phố Hồ Chí Minh không xả rác ra đường và kênh rạch, vì thành phố sạch và giảm ngập nước" hay các hoạt động về "Chung tay xây dựng thành phố xanh, sạch, đẹp" đều có thể phát huy hiệu quả mạnh mẽ nếu có sự tham gia rộng rãi của các cộng đồng dân cư và các nhóm xã hội khác nhau.
Đó là tập trung xây dựng, triển khai các chính sách phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân. Trong bối cảnh thành phố tồn tại nhiều vấn đề xã hội, như bất bình đẳng thu nhập, giáo dục, y tế, khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng, chất lượng sống của người dân tuy được cải thiện đáng kể nhưng không đồng đều ở các nhóm dân cư khác nhau, giữa các địa phương thuộc khu vực nông thôn Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây, chính quyền cần lắng nghe và hiểu rõ nguyện vọng của người dân, nhất là nhóm dân cư yếu thế, để đưa ra các chính sách phù hợp.
Thành phố cần xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, cải thiện đời sống của người dân dựa trên sự hiểu biết và phản hồi từ cộng đồng. Ví dụ, việc triển khai các chương trình hỗ trợ người nghèo, các đối tượng dễ bị tổn thương trong xã hội như người lao động tự do, người già, người khuyết tật, hay những người đến nay vẫn còn bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19… sẽ cần sự tham gia và hỗ trợ của nhiều tổ chức xã hội, cộng đồng dân cư và các doanh nghiệp.
Để xây dựng TPHCM trở thành một đô thị thông minh, xanh, phát triển bền vững, là thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, cần có sự tham gia của cả cộng đồng ẢNH: HOÀNG TRIỀU
Đó là tiếp tục xây dựng phong trào tinh thần đoàn kết trong các nhóm dân cư khác nhau, đặc biệt là phát huy tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ, giúp đỡ nhau ngay trong chính cộng đồng dân cư. Trong bối cảnh khó khăn, như cuộc chiến chống dịch COVID-19 vừa qua, TPHCM đã thể hiện rõ tinh thần đoàn kết trong việc phòng chống dịch bệnh. Rất đông người dân, lực lượng tình nguyện, bác sĩ, y tá, quân đội và chính quyền đã đồng lòng, hợp sức để vượt qua thử thách, không chỉ trong bảo vệ tính mạng, chăm sóc sức khỏe người dân mà còn chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần, cả hỗ trợ đến việc hậu sự... Bài học này có thể tiếp tục được áp dụng vào các cuộc khủng hoảng hay thử thách nghiêm trọng trong tương lai, như biến đổi khí hậu, thiên tai hay các vấn đề xã hội phức tạp. Thành phố cần khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người dân hợp tác, cùng tìm ra các giải pháp hiệu quả trong những tình huống khẩn cấp, thay vì chỉ trông đợi vào các giải pháp từ chính quyền.
Đó là khuyến khích sự tham gia của mọi tầng lớp xã hội trong xây dựng thành phố phát triển bền vững. Để xây dựng TPHCM trở thành một đô thị thông minh, xanh, phát triển bền vững, là thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, cần có sự tham gia của cả cộng đồng, trong việc sáng tạo và thực hiện các giải pháp phát triển. Hiện nay, thành phố đang đẩy mạnh phát triển xanh và thực hiện chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực, hoàn toàn phù hợp với định hướng về "kỷ nguyên vươn mình".
Để thực hiện có hiệu quả các vấn đề này, hệ thống chính trị thành phố nên tạo các kênh tham gia cho người dân như các hội thảo cộng đồng, các cuộc thi ý tưởng sáng tạo, các phong trào khởi nghiệp sáng tạo, để huy động sức mạnh từ chính cộng đồng dân cư trong việc giải quyết các vấn đề của thành phố, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững.
TPHCM cần xây dựng các chính sách phát triển kinh tế, cải thiện đời sống của người dân dựa trên sự hiểu biết và phản hồi từ cộng đồng ẢNH: HOÀNG TRIỀU
Có thể nói, bài học về đoàn kết và sức mạnh quần chúng từ khởi nghĩa Nam kỳ vẫn còn nguyên giá trị và có thể được vận dụng trong nhiều khía cạnh của đời sống xã hội hiện nay, đặc biệt là tại một thành phố năng động và đa dạng như TPHCM. Sức mạnh của sự đoàn kết không chỉ giúp giải quyết các vấn đề cấp bách trước mắt mà còn tạo ra nền tảng cho sự phát triển bền vững, lâu dài của thành phố, góp phần nâng cao chất lượng đời sống cho người dân. Do đó, vận dụng bài học này trong các phong trào cộng đồng, chính sách phát triển và sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân sẽ tạo nên một TPHCM mạnh mẽ, phát triển và đồng lòng để cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình!
Trịnh Minh Giang