Dấu ấn 80 năm ngành VHTT&DL, sức mạnh mềm của dân tộc
Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa là thời khắc để toàn ngành nhìn lại những thành tựu, dấu ấn nổi bật trong suốt chặng đường đã qua, qua đó khẳng định vai trò, vị trí đặc biệt của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như trong khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong kỷ nguyên mới.
Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo tham quan không gian triển lãm trước Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa. Ảnh: Trần Huấn
Tại Lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ VHTT&DL. Đây là sự ghi nhận Bộ VHTT&DL đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam trong giai đoạn 2021 - 2025, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Trình bày diễn văn kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng bày tỏ, trong niềm phấn khởi, tự hào, toàn ngành Văn hóa như được "trở về thời khắc thiêng liêng" của những ngày lịch sử 80 năm về trước - Cách mạng tháng Tám thành công, Bác Hồ kính yêu đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra Nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa. Ảnh: Trần Huấn
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, lịch sử đã khắc ghi khi 80 năm trước, ngày 28/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Tuyên cáo thành lập Chính phủ lâm thời gồm 13 Bộ, trong đó có Bộ Thông tin, Tuyên truyền, tiền thân của Bộ VHTT&DL hiện nay.
Từ khi có Đảng lãnh đạo, văn hóa được xác định là một mặt trận trọng yếu. Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 - bản tuyên ngôn đầu tiên của Đảng về văn hóa đã xác định ba nguyên tắc cơ bản: "Dân tộc - Khoa học - Đại chúng" trong xây dựng, phát triển văn hóa; đến Nghị quyết các kỳ Đại hội, Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đều khẳng định văn hóa là hồn cốt dân tộc, là động lực của sự phát triển, là "sức mạnh mềm" của quốc gia.
Nhờ vào đường lối đúng đắn, sáng tạo đó, hành trình 80 năm qua ngành Văn hóa đã làm nên một trường ca với nhiều cung bậc cảm xúc: văn hóa đã nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc, từ khúc nhạc hào hùng của nền văn hóa kháng chiến, đến những vũ điệu tự tin của thể thao hội nhập với những khát vọng vươn cao, với những bước chân du lịch đưa đất nước ra thế giới và báo chí trở thành mạch dẫn tri thức kết nối niềm tin giữa Đảng với Nhân dân.
Nhìn tổng thể về thành tựu của ngành VHTT&DL, đó không chỉ là niềm tự hào mà còn là điểm tựa tinh thần vững chắc để xây dựng một nền văn hóa Việt Nam giàu bản sắc. Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về văn hóa được chú trọng, toàn ngành đã chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ "làm văn hóa" sang "quản lý Nhà nước về văn hóa", tiệm cận định hướng quản trị phát triển văn hóa. Điểm nhấn đặc biệt là Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa 2025 - 2035.
Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng trình bày diễn văn khai mạc Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa. Ảnh: Trần Huấn
Bên cạnh đó, công tác xây dựng môi trường văn hóa được đề cao, trở thành phong trào sâu rộng và thực chất, nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là người thụ hưởng. Di sản văn hóa được gìn giữ, bảo tồn và phát huy thành tài sản, nguồn lực, quan trọng của đất nước. Công nghiệp văn hóa định hình nhiều hướng đi sáng tạo, từng bước chuyên nghiệp, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Ngoại giao văn hóa chuyển từ "giao lưu, gặp gỡ" sang "hợp tác thực chất", nâng cao sức mạnh mềm của đất nước trên trường quốc tế. Thể thao quần chúng phát triển sâu rộng, thể thao thành tích cao đã khẳng định vị thế, có nhiều bước tiến quan trọng tại các đấu trường khu vực và quốc tế.
Du lịch và báo chí, truyền thông trở thành hai cánh cửa kết nối đất nước với thế giới. Du lịch liên tục tăng trưởng, trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội. Báo chí, xuất bản đang trở thành mạch dẫn tri thức, kết nối niềm tin, tiếp tục giữ vai trò tiếng nói của Đảng, Nhà nước và diễn đàn của Nhân dân.
Văn hóa đi trước một bước, soi đường, dẫn dắt
Phát biểu tại buổi lễ, thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm trân trọng gửi tới các thế hệ cán bộ ngành Văn hóa, Thông tin, Thể thao, Du lịch; các văn nghệ sĩ, nhà báo, nhà giáo, nhà nghiên cứu, những hạt nhân văn hóa cơ sở, các đội tuyên truyền, đội thông tin lưu động, đoàn văn công, cán bộ thư viện, bảo tàng, di tích; những hướng dẫn viên, doanh nhân du lịch; các huấn luyện viên, vận động viên; cùng hàng triệu người làm công tác văn hóa không chuyên nghiệp nơi thôn xóm, bản làng, tổ dân phố… lời tri ân sâu sắc nhất, lời chúc sức khỏe và thành công.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ VHTT&DL. Ảnh: Trần Huấn
Theo Tổng Bí thư, mọi thành tựu văn hóa đều bắt đầu từ việc kiên định đường lối đúng đắn, tôn trọng quy luật văn hóa và đặt con người ở trung tâm. Xuyên suốt các kỳ Đại hội, các Nghị quyết, Kết luận, Chỉ thị của Trung ương, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đều nhấn mạnh: văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển; văn hóa là sức mạnh mềm, là “năng lượng gốc” vô tận của dân tộc Việt Nam.
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh đó, văn hóa càng phải đi trước một bước, soi đường, dẫn dắt, bồi đắp bản lĩnh, củng cố niềm tin, hình thành năng lực mềm quốc gia.
Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị toàn ngành tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai toàn diện đường lối, quan điểm của Đảng về văn hóa; đặt văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội; cụ thể hóa bằng chiến lược, quy hoạch, chương trình, dự án có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm nguồn lực tương xứng, cơ chế đột phá, phân cấp, phân quyền rõ ràng; tăng cường giám sát, đánh giá, kiểm tra.
Hai là, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh từ gia đình, nhà trường, xã hội; đề cao vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng số, văn hóa ứng xử; phòng, chống bạo lực gia đình, bạo lực học đường; phát triển văn hóa số văn minh, an toàn; xây dựng cộng đồng văn hóa cơ sở giàu bản sắc, sáng, xanh, sạch, đẹp.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ VHTT&DL. Ảnh: Trần Huấn
Ba là, bồi dưỡng, trọng dụng, tôn vinh đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên, doanh nhân du lịch, người làm công tác văn hóa ở mọi cấp, nhất là cơ sở. Xây dựng cơ chế đặt hàng, trao giải, hỗ trợ sáng tạo, bảo vệ quyền tác giả, các quyền liên quan; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho lực lượng văn hóa.
Bốn là, phát triển công nghiệp văn hóa và kinh tế sáng tạo trở thành trụ cột mới của tăng trưởng; hoàn thiện thể chế thị trường văn hóa, cơ chế tài chính, chính sách thuế, tín dụng, đất đai, đầu tư, dữ liệu; khuyến khích doanh nghiệp văn hóa, khởi nghiệp sáng tạo; phát triển hạ tầng số cho sản xuất, phân phối, tiêu dùng sản phẩm văn hóa; xây dựng cụm, khu công nghiệp sáng tạo, “thung lũng văn hóa” gắn với các đô thị lớn và trung tâm du lịch.
Năm là, bảo tồn, tôn tạo, phát huy di sản gắn với sinh kế cộng đồng và phát triển bền vững. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong số hóa di sản, trong trưng bày, biểu diễn, giáo dục; xây dựng thiết chế “văn hóa số”, “bảo tàng mở”, “nhà hát di động”, “thư viện số” thân thiện với mọi lứa tuổi. Sáu là, tạo bứt phá cho thể thao quần chúng và thể thao thành tích cao. Bảy là, tái cấu trúc, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của du lịch Việt Nam. Phát triển sản phẩm mang bản sắc văn hóa, giàu trải nghiệm; thúc đẩy du lịch thông minh, xanh, sạch, giảm phát thải.
Tám là, tăng cường ngoại giao văn hóa, quảng bá hình ảnh quốc gia; chủ động tham gia các mạng lưới sáng tạo quốc tế; tổ chức các sự kiện, liên hoan, festival, tuần văn hóa quy mô khu vực và thế giới; đưa tinh hoa Việt Nam ra thế giới và đưa tinh hoa thế giới về với Việt Nam trên tinh thần hòa bình, hữu nghị, tôn trọng khác biệt, học hỏi lẫn nhau, hòa nhập chứ không hòa tan.
Chín là, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong ngành, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về di sản, nghệ thuật, thể thao, du lịch; hoàn thiện chuẩn mở, bản đồ số văn hóa. Mười là, tiếp tục đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa; kiên quyết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; xây dựng “lá chắn mềm” là hệ giá trị, niềm tin, chuẩn mực xã hội...
Thủy Trúc