Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại tổ
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đây không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực phát triển nguồn nhân lực - một trong 3 trọng tâm đột phá. Mục tiêu là chăm lo cho con người, có nguồn nhân lực tốt, sức khỏe và bản lĩnh, tư duy kiến thức, tri thức để xây dựng và phát triển đất nước.
Về tên gọi của chương trình, Tổng Bí thư nhấn mạnh “mục tiêu quốc gia” đã phản ánh trách nhiệm của toàn xã hội, không gói trong phạm vi một ngành.
Tuy nhiên, Tổng Bí thư lưu ý, hiện có nhiều chương trình mục tiêu quốc gia bị chồng chéo, nguồn lực phân tán, nhiều đề án, nhiều ban quản lý... mà kết quả không như mong muốn. Vì vậy, cần xem xét lại phạm vi, tránh trùng lặp, xác định rõ cơ quan chủ trì.
Trong Y tế và Giáo dục, Tổng Bí thư nhấn mạnh 3 yếu tố cần đầu tư đồng bộ, đó là cơ sở hạ tầng; đội ngũ thầy cô, thầy thuốc; chương trình đào tạo. Cơ sở hạ tầng phải đảm bảo. Đội ngũ phải chuẩn, được đào tạo bài bản, có đạo đức, nhân cách. Chương trình đào tạo phải luôn cập nhật, chuyên sâu, phù hợp tốc độ thay đổi của tri thức khoa học.
Đối với lĩnh vực Y tế, Tổng Bí thư nêu, cần đặt rõ mục tiêu đến 2030 - 2035 nâng cấp sức khỏe cho nhân dân phải đạt được, hướng đến mục tiêu cao nhất. Ví dụ như trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ban đầu, dự phòng bệnh phải được đưa lên hàng đầu.
Tổng Bí thư phân tích, hiện nay lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, đang đi vào khám chữa bệnh, tập trung "chữa cháy" vì dự phòng chưa tốt, bệnh lây nhiễm phát triển, chưa đi vào bản chất chính của việc chăm sóc sức khỏe. Vì thế, phải đi sâu vào từng lĩnh vực đang tồn tại, có giải pháp đồng bộ, từng bước thực hiện, để trong 5 năm tới phải thanh toán bệnh truyền nhiễm như: bệnh lao, viêm gan, sốt rét, sốt xuất huyết...
Bên cạnh đó, Tổng Bí thư chỉ ra thực trạng Việt Nam có rất nhiều ca bệnh không lây nhiễm, một mình ngành Y tế không thể làm được, ví dụ như vấn đề môi trường ô nhiễm, không khí ô nhiễm, vấn đề nước uống, vệ sinh an toàn thực phẩm... sinh ra nhiều bệnh. Bởi căn cơ của bệnh tật là do ô nhiễm, mất vệ sinh ăn uống. Vì thế, phải giải quyết tận gốc nguyên nhân gây ra bệnh, chứ không phải chỉ tập trung vào công tác điều trị, chăm sóc.
Từ thực tế trên, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, việc đầu tư cho chương trình mục tiêu quốc gia như thế nào, phạm vi ra sao cần được quan tâm thỏa đáng, chứ không phải chỉ dừng ở mỗi ngành y tế, tránh lãng phí và không giải quyết được căn cơ vấn đề.
Liên quan chương trình mục tiêu quốc gia về Giáo dục, Tổng Bí thư cho rằng, mục tiêu đặt ra rất nhiều, trong đó, các đại biểu góp ý nhiều về biên chế giáo viên và tình trạng nhiều nơi thiếu - thừa giáo viên, những khó khăn ở các trường miền núi, vùng sâu, vùng xa… Vì vậy, các địa phương cần chủ động trong việc quản lý biên chế cũng như bảo đảm đủ trường, lớp để các cháu được đến trường.
Tổng Bí thư nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền thời gian qua, với việc đầu tư trường lớp kiên cố, có phòng học tiếng Anh, có nhà thể chất, bể bơi..., qua đó, góp phần đào tạo toàn diện về giáo dục, thể chất, kỹ năng sống cho học sinh. Trên tinh thần đó, Bộ GD&ĐT cùng các đơn vị liên quan tiếp tục triển khai và xây 148 trường nữa theo mô hình này, xong trước năm 2030 để đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay ở các địa phương.
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, Văn hóa, Y tế và Giáo dục không chỉ là mục tiêu đơn thuần mà là động lực then chốt quyết định sự phát triển bền vững của đất nước
Tổng Bí thư cũng nêu bất cập hiện nay, chúng ta hướng đến đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường nhưng cần giải quyết bài toán về đào tạo giáo viên dạy tất cả các môn học bằng tiếng Anh, như vậy mới đáp ứng được mục tiêu.
Tổng Bí thư cho rằng, trong Chương trình mục tiêu quốc gia mới chỉ quan tâm đến cơ sở vật chất (xây trường, xây lớp…) mà chưa chú trọng đến công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực của cả ngành Y tế và ngành Giáo dục. Vì thế, việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phải được thực hiện đồng bộ với các chương trình khác.
Tổng Bí thư yêu cầu chương trình mục tiêu quốc gia phải hướng đến những người yếu thế bằng những công việc cụ thể. Hiện nay, chúng ta còn 8 triệu người khuyết tật, trong đó có cả trẻ em bị bỏ rơi, không nơi nương tựa, cần xã hội chung tay để góp phần giải quyết.
Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh chương trình mục tiêu quốc gia về Giáo dục vừa phải bảo đảm tính giáo dục, khoa học và theo một quy trình chuẩn từ mẫu giáo cho đến đại học, sau đại học. Muốn phát triển được đất nước, muốn năng suất lao động cao thì phải có giáo dục đào tạo. Nhiều ngành, lĩnh vực đặc thù như Y tế phải đào tạo trong 5 hay 10 năm nữa mới có đủ bác sĩ để phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân.
Ngoài ra theo Tổng Bí thư, chương trình học, chương trình dạy cũng vô cùng quan trọng. Đối với lĩnh vực Y tế thì quan tâm cơ sở vật chất, máy móc, đội ngũ bác sỹ nhưng vấn đề tri thức y tế cần quan tâm đặc biệt bởi lĩnh vực này phát triển rất nhanh. Mục tiêu Quốc gia ngoài quan tâm cơ sở vật chất cũng cần quan tâm tới chất lượng đội ngũ nhân lực.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu thảo luận tại tổ
Trên tinh thần đó, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng cần phải bàn kỹ từng phần việc cụ thể để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về Giáo dục, Y tế. Địa phương nào cũng phải đóng góp vào chương trình, không phải chỉ có Bộ GD&ĐT, Bộ Y tế. Cùng với đó là sự phối hợp giữa hai bộ để giải quyết những việc chung, ví dụ như dinh dưỡng học đường, suất ăn cho các bệnh viện, trường học…
Cũng tại thảo luận tổ, cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về Giáo dục là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi sự đầu tư lớn về nguồn lực và thời gian. Mục tiêu cuối cùng phải nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, giai đoạn hiện nay chịu sự tác động mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và nhu cầu nhân lực chất lượng cao. Do đó, giải pháp không chỉ dừng lại ở việc dạy tốt, học tốt theo cách truyền thống mà phải là một cuộc cách mạng về tư duy và công cụ để giáo dục, đào tạo phát triển.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại tổ
Do đó, chương trình cần có tầm nhìn dài hạn, dự báo được xu hướng phát triển của xã hội, thị trường lao động trong tương lai. Chương trình phải xác định rõ trọng tâm, phạm vi, tránh dàn trải, "cái gì có thể xã hội hóa được thì xã hội hóa”.
Các chương trình mục tiêu quốc gia cần phải giải quyết vấn đề cốt lõi, cấp bách có tính đột phá của ngành giáo dục. Bên cạnh đó phải đảm bảo nguồn lực, cơ chế tài chính, quản lý, kiểm tra, giám sát, đảm bảo trong quá trình thực hiện không có thất thoát, không có tiêu cực.
Chủ tịch Quốc hội đồng tình với các ý kiến của các đại biểu về cơ chế phân bổ vốn linh hoạt, cho phép địa phương chủ động điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế, đúng như tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm đó là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; Trung ương kiến tạo và giám sát.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần phân cấp rõ thẩm quyền, trách nhiệm quản lý, điều hành giữa Trung ương và địa phương, giữa Bộ GD&ĐT và các bộ, ngành liên quan; Quốc hội sẽ giám sát việc thực thi.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Quốc hội kỳ họp này sẽ xem xét các vấn đề liên quan đến quy hoạch, vì vậy chương trình mục tiêu này cũng cần được thảo luận, xem xét các nội dung phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia và pháp luật có liên quan.
Cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, việc đầu tư các chương trình này khẳng định quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước với vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và công tác dân số.
Chủ tịch Quốc hội đưa ra các giải pháp cần lưu ý như củng cố và đổi mới y tế cơ sở. Đây là nền tảng nâng cao năng lực trạm y tế xã, phường, cung cấp trang thiết bị chẩn đoán cơ bản như siêu âm, xét nghiệm nhanh và thuốc thiết yếu để người dân tin tưởng khám, chữa bệnh tại trạm y tế, không lên bệnh viện tuyến trên; đẩy mạnh y tế dự phòng, bao gồm kiểm soát bệnh không lây nhiễm, tiêm chủng mở rộng, giáo dục lối sống vệ sinh môi trường, nâng cao sức khỏe nhân dân trên tinh thần "phòng bệnh hơn chữa bệnh", đây là nguyên tắc cốt lõi để giảm gánh nặng bệnh tật.
Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, đột phá là phát triển nguồn nhân lực y tế bởi con người là yếu tố quyết định chất lượng dịch vụ y tế, bao gồm đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, chế độ đãi ngộ, nâng cao y đức, tài chính.
THANH BÌNH; ảnh: NHƯ Ý