Văn học nghệ thuật và trọng trách khơi lên sức mạnh nội sinh

5 giờ trướcBài gốc

Truyền dạy hát Then ở Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc.

Văn hóa phải ngang tầm kinh tế, chính trị

Trong không khí hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, đội ngũ văn nghệ sĩ trên địa bàn tỉnh đặt nhiều kỳ vọng vào việc phát huy “sức mạnh mềm” của văn hóa.

PGS.TS Trần Thị Việt Trung, hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên, khẳng định: Sức mạnh nội sinh của đất nước bắt nguồn từ con người. Văn học nghệ thuật có tác động sâu sắc trong việc bồi đắp tâm hồn, hoàn thiện nhân cách, hình thành con người Việt Nam thời đại mới, vừa có tri thức khoa học, vừa giàu lòng yêu nước và đầy nhân văn.

PGS.TS Trần Thị Việt Trung, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên.

Tuy nhiên, giữa kỳ vọng và thực tế vẫn tồn tại khoảng cách không nhỏ. PGS.TS Trần Thị Việt Trung cũng thừa nhận một nghịch lý: Chúng tôi đặt nhiều hy vọng vào thế hệ trẻ làm nghệ thuật, nhưng thực tế tại Thái Nguyên nhiều tác giả trẻ có tác phẩm tốt lại chưa thể “sống được bằng nghề”. Họ đang cần những chính sách cụ thể để an tâm thỏa sức sáng tạo.

Âm nhạc dân tộc, cuộc cân bằng giữa bảo tồn và thực tế

Âm nhạc dân tộc đang đứng trước thách thức cân bằng giữa bảo tồn và thực tiễn. Nhiều thế hệ trẻ, đặc biệt là con em đồng bào dân tộc thiểu số, mang trong mình niềm tự hào về di sản của cha ông, nhưng đồng thời cũng đối mặt với nỗi lo về tương lai nghề nghiệp.

Thạc sĩ Trần Quang Hưng, Phó Hiệu trưởng điều hành Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc, chia sẻ: Chúng tôi nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống cho đồng bào miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, lĩnh vực âm nhạc dân tộc chưa được thị trường đón nhận. Sinh viên tốt nghiệp rất khó tìm việc làm đúng chuyên môn, gây lãng phí lớn về nhân lực và văn hóa.

Thạc sĩ Trần Quang Hưng, Phó Hiệu trưởng điều hành Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc.

Theo thống kê sơ bộ, hơn 50% sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành âm nhạc dân tộc phải làm thêm nghề khác để duy trì đam mê. Ông Hưng kiến nghị: Văn kiện Đại hội cần có cơ chế đặc thù đầu tư cho âm nhạc truyền thống, không chỉ hỗ trợ đào tạo mà còn đảm bảo đầu ra cho sinh viên, kèm theo chính sách ưu đãi đối với các đơn vị sử dụng lao động trong lĩnh vực này.

Thể chế hóa - chìa khóa thổi bùng ngọn lửa sáng tạo

Từ góc nhìn của người trong cuộc, họa sĩ Dương Văn Chung, Chi hội trưởng Chi hội Mỹ thuật (Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên), nêu: Văn kiện tại các kỳ đại hội trước đã có nhiều chủ trương đúng đắn về phát triển văn hóa, nhưng việc triển khai thực tế vẫn còn khoảng cách. Người nghệ sĩ vẫn chưa nhận được sự quan tâm tương xứng với đóng góp của mình.

Họa sĩ Dương Văn Chung, Chi hội trưởng Chi hội Mỹ thuật (Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên).

Ông Chung phân tích thêm: Điểm nghẽn lớn nhất là thiếu một thị trường nghệ thuật chuyên nghiệp và hệ thống không gian trưng bày đạt chuẩn. Thái Nguyên có nhiều họa sĩ tài năng, nhưng tác phẩm của họ chưa nhiều cơ hội đến với công chúng. Chúng tôi kiến nghị có cơ chế mua, lưu giữ tác phẩm nghệ thuật đạt giải, xây dựng các nhà trưng bày chuyên nghiệp, góp phần tạo môi trường thẩm mỹ lành mạnh trong cộng đồng.

Trong bối cảnh nguồn lực hạn chế, việc đẩy mạnh xã hội hóa và kết nối doanh nghiệp với văn nghệ sĩ là giải pháp quan trọng. Điển hình là nhà văn Hồ Thủy Giang, tác giả bốn tiểu thuyết lịch sử về Thái Nguyên. Nhờ sự tài trợ của một doanh nhân tâm huyết, các tác phẩm được in ấn và trao tặng tới thư viện các trường học trong tỉnh, giúp lan tỏa sâu rộng giá trị lịch sử - văn hóa tới thế hệ trẻ.

Từ thực tế này, nhà văn Hồ Thủy Giang kiến nghị: Văn kiện Đại hội XIV cần nhấn mạnh hai giải pháp then chốt. Thứ nhất là có chính sách đặt hàng, khuyến khích sáng tác các tác phẩm khai thác chiều sâu văn hóa, lịch sử địa phương. Thứ hai, thể chế hóa cơ chế kết nối “Nhà nước - doanh nghiệp - nhà văn”. Khi có sự đồng hành này, các tác phẩm giá trị mới lan tỏa mạnh mẽ, trở thành sức mạnh nội sinh cho sự phát triển.

Nhà văn Hồ Thủy Giang.

Kết nối truyền thống với hiện đại và phát triển bền vững

Những ý kiến tâm huyết từ Thái Nguyên đều hướng tới một mục tiêu chung là biến các chủ trương của Đảng thành cơ chế, chính sách cụ thể, khả thi. Văn học nghệ thuật cần được đầu tư tương xứng với vai trò nền tảng tinh thần của xã hội, trở thành động lực nội sinh, góp phần hình thành giá trị tinh thần bền vững cho cộng đồng và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng thành chính sách cụ thể, thiết thực là yếu tố then chốt để khơi dậy sức mạnh nội sinh của văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho các nghệ sĩ, nhà văn, nhạc sĩ phát huy năng lực sáng tạo.

Khi đó, những giá trị truyền thống được gìn giữ và phát triển sẽ gắn kết chặt chẽ với đời sống đương đại, trở thành sức mạnh thúc đẩy xã hội tiến lên, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược, văn hóa và phát triển được đề ra tại Đại hội XIV.

Kim Tuyến

Nguồn Thái Nguyên : https://baothainguyen.vn/chinh-tri/202511/van-hoc-nghe-thuat-va-trong-trach-khoi-len-suc-manh-noi-sinh-0cc1e09/