Vấn nạn KOL trên không gian mạng: Bài 1 - Dễ nổi, chóng 'sập'

6 giờ trướcBài gốc

Hình minh họa

Nổi tiếng, thành KOL nhờ…mưu mẹo

KOL (viết tắt của cụm từ tiếng Anh "Key opinion leader", tức là "người dẫn dắt dư luận chủ chốt" hay còn gọi là "người có sức ảnh hưởng"), là một cá nhân hay tổ chức có kiến thức sản phẩm chuyên môn và có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực hay ngành nghề của họ.

Kể từ khi mạng xã hội ở Việt Nam phát triển mạnh, đã xuất hiện khá nhiều KOL, trong đó không ít KOL giữ đúng vai trò là những người có sức ảnh hưởng, có vai trò dẫn dắt dư luận hướng đến những giá trị chuẩn mực tốt đẹp cho xã hội, cho cộng đồng, song cũng có không ít KOL nổi tiếng nhờ những mưu mẹo, những toan tính để lấy lòng cộng đồng, thu hút niềm tin của họ về phía mình, do vậy, chỉ trong một thời gian ngắn họ đã vụt sáng trở thành KOL.

Không ít người dàn dựng chiêu trò thu hút sự nổi tiếng để trở thành KOL. Ảnh minh họa

Trong đó nổi tiếng nhất, có tiếng nói trực tiếp tác động tới công chúng nhanh nhất là những KOL thuộc các lĩnh vực như ẩm thực, dinh dưỡng, thời trang, pháp lý. Họ được tín nhiệm bởi các nhóm lợi ích có liên quan và có sức ảnh hưởng đáng kể đối với hành vi người tiêu dùng trong đời sống xã hội.

Cách đây chưa lâu, trên mạng xã hội từng xuất hiện hàng loạt KOL như Hoàng H., Hà L. nổi đình nổi đám, sức ảnh hưởng lan tỏa của họ tới khắp các ngõ ngách vùng miền, đi đâu cũng thấy người lớn người trẻ nhắc đến họ với sự ngưỡng mộ. Đó là bởi hàng ngày họ luôn tung ra những clip quảng cáo bán hàng, với các chiêu trò như trúng thưởng, thưởng tiền mặt, thưởng xe máy, ô tô…, điều này đã đánh trúng tâm lý của một bộ phận người dân. Từ đó họ vụt sáng trở thành KOL, thu hút hàng triệu lượt người theo dõi và ủng hộ trong một khoảng thời gian ngắn.

Gần đây, dư luận lại chứng kiến những người trở thành KOL một cách khác thường, điển hình là P.T, người này thường có những hành vi kỳ lạ, từ cách ăn mặc, cách nói năng, gào thét, thậm chí là chửi tục tĩu - những hành vi có hơi hướng lệch chuẩn nhưng lại được nhiều người tung hô và coi đó là sự độc đáo, khác biệt, nên anh ta cũng đã trở thành KOL, tiền hô hậu ủng, bán hàng online trên các phiên livestream thu lợi nhuận khổng lồ.

Ông Trần Văn Hậu, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường Tích Sơn (TP Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc), nhìn nhận: “Nhiều người trở thành KOL một cách nhanh chóng, là cũng một phần do cư dân mạng, do cộng đồng có phần dễ dãi trong việc tung hô, cổ súy cho họ, đẩy họ trở thành người nổi tiếng mà không suy xét xem việc làm của họ đã đúng chưa, đã có lợi ích cho xã hội hay không hay chỉ dựa vào những cảm xúc khi chứng kiến một vài việc làm của họ mà ngay lập tức tin tưởng và ủng hộ họ nhiệt tình”.

Sụp đổ hình tượng

Nổi tiếng một cách nhanh chóng nhưng khi "sập" thì cũng chóng vánh không kém, đó là trường hợp của nhiều KOL trong thời gian gần đây. Sau những ngày xây dựng thương hiệu, thu hút sự chú ý và theo dõi của cộng đồng, của công chúng để rồi trở thành KOL, những người này đã quay sang sử dụng thương hiệu KOL của mình để khai thác thương mại bằng cách bán hàng trực tuyến, một số người thì chọn cách kêu gọi từ thiện.

Nhưng rồi họ đã tự làm đổ sụp hình ảnh và cả thương hiệu KOL trong lòng công chúng một cách nhanh đến bất ngờ. Đó là vì những hành vi bán hàng được cho là không minh bạch, có dấu hiệu lừa dối cộng đồng bằng cách chiêu trò quảng cáo sai sự thật.

Họ bị cộng đồng lên án kịch liệt bởi các hành vi quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng sản phẩm như "thần dược" và sau những vụ việc đó, hình ảnh của họ bị công chúng quay lưng, sản phẩm họ quảng cáo bị người tiêu dùng tẩy chay.

Một shoroom thông báo miễn tiếp các KOL để yên ổn làm ăn

Thạc sĩ xã hội học Nguyễn Hùng Mạnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết: “Mạng xã hội phát triển mạnh mẽ đã tạo ra nhiều cơ hội cho các cá nhân trở thành người nổi tiếng, song quan trọng nhất vẫn phải bằng kiến thức, bằng sự chân tình và vì cộng đồng. Nếu anh chọn cách nổi tiếng bằng các chiêu trò, sự toan tính và đặc biệt là làm điều đó vì lợi ích cho bản thân, cho nhóm cá nhân, thì trước sau gì anh cũng bị lộ tẩy. Khi đó, thương hiệu, hình ảnh và cái mác KOL của anh trên mạng xã hội sẽ bị sụp đổ nhanh chóng không thể cứu vãn được”.

"Những cư dân mạng thường dựa vào cảm tính để ủng hộ người nổi tiếng trên mạng xã hội, nên họ có thể dễ dàng chọn theo dõi anh, ủng hộ anh nhưng họ cũng sẵn sàng hủy theo dõi và thậm chí là tẩy chay anh ngay, nếu như họ phát hiện anh làm những việc không có ích lợi, hoặc gây tiêu cực cho cộng đồng. Vì vậy tôi cho rằng, KOL cũng nên dựa vào kiến thức, dựa vào cái tâm phụng sự cộng đồng, thay vì dựa vào sự toan tính với mục tiêu là để đạt lấy lợi ích thì chắc chắn sẽ không bền vững", ông Mạnh cho biết thêm.

(Còn nữa)

Hoàng Sa

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/van-nan-kol-tren-khong-gian-mang-bai-1-de-noi-chong-sap-20250316163942744.htm