Vàng trên biên giới Ai Cập – Sudan

9 giờ trướcBài gốc

Ai Cập có khoảng 125 khu vực khai thác truyền thống ở vùng Nubian thuộc miền nam Ai Cập. Vàng có thể được tìm thấy ở Sa mạc phía Đông, một khu vực rộng 223.000 km2 của sa mạc Sahara nằm ở phía đông sông Nile, dọc theo bờ biển Biển Đỏ và ở vùng biên giới tam giác giữa Ai Cập, Sudan và Libya.

Theo Cơ quan Tài nguyên Khoáng sản Ai Cập, các công ty khai thác chính là Shalateen, Hammash Misr và Sukari do nhà nước sở hữu, thuộc sở hữu của công ty khai thác vàng đa quốc gia Centamin và có trụ sở chính tại đảo Jersey, một thiên đường thuế. Các công ty Anh, Nga, Úc và các công ty quốc tế khác đều tham gia vào cuộc chạy đua tìm vàng trong khu vực, với việc Ai Cập gần đây đã mở thêm các khu khai thác vàng mới khác ở Sa mạc phía Đông trong khu vực “tam giác vàng”.

Tam giác vàng, một khu kinh tế đặc biệt được thành lập vào năm 2017, nơi đang tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng mới bao gồm các nhà máy điện và khử muối và cảng công nghiệp Safaga trị giá 190 triệu đô la. Bên cạnh tất cả sự hào nhoáng của vàng, vận may khai thác của Ai Cập có thể nằm ở các khoáng sản như phốt phát, đá vôi và quặng sắt, vốn cũng có rất nhiều ở Tam giác vàng.

Các quan chức Sudan chuẩn bị xong một chuyến hàng vàng dự kiến xuất khẩu vào tháng 7/2023; Nhưng ở biên giới của đất nước này với Ai Cập, nạn buôn lậu đang hoành hành. Ảnh: thông qua MEE

Ahmed Hussein, một thợ mỏ người Sudan mới đến Aswan, cho biết hơn 10 khu khai thác vàng mới đã được mở tại tỉnh Aswan gần đây bởi các thợ mỏ địa phương tự mình sáng kiến và không có sự giám sát của chính phủ. Ở phía bên kia biên giới, các mỏ khai thác của Sudan đã được mở hoặc mở rộng ở các bang Biển Đỏ, phía Bắc và Sông Nile kể từ khi chiến tranh nổ ra vào tháng 4/2023. Các địa điểm gần biên giới Ai Cập đáng chú ý là thành công vì lý do hậu cần, đặc biệt là việc vận chuyển vật tư dễ dàng từ Ai Cập.

“Có những khu vực khai thác mới được mở hoặc những khu vực cũ được mở rộng ở bang Biển Đỏ gần sa mạc nằm giữa Ai Cập và Sudan” người thợ mỏ Ibrahim cho biết. “Khu vực này đã phát triển mạnh mẽ, với hoạt động khai thác diễn ra ở các khu vực Almatar, Almirg, Gabal Nimir, Nouraya, Alansari, Altbreeda và Alabar, cùng nhiều nơi khác.”

Ibrahim chỉ vào khu vực khai thác “Salah” ở miền nam Ai Cập, nơi đã mở rộng gần Shalateen, thị trấn lớn nhất ở Tam giác Halaib, một vùng lãnh thổ tranh chấp mà cả Ai Cập và Sudan đều tuyên bố chủ quyền. Khu vực Salah được thành lập vào năm 2017, Ibrahim đã làm việc tại đây cho đến năm 2023. Ông cho biết có khoảng 20.000 người Sudan khác làm việc cùng ông và hàng nghìn người Ai Cập.

“Tôi đã làm việc ở nơi đó trong khoảng ba năm. Chúng tôi sẽ mang vàng đến đất nước có giá cao hơn. Trước đây, chúng tôi đã đến Sudan nhưng gần đây Ai Cập khả thi hơn nhiều đối với chúng tôi vì giá cả gần đây đã cao hơn,” ông chia sẻ.

Hàng chục thợ đào vàng người Sudan đến các chợ vàng ở Aswan để bán vàng cho người mua, nhưng vì hoạt động này là bất hợp pháp nên vàng thường được các băng nhóm và kẻ buôn lậu có tổ chức tuồn lậu vào Ai Cập. Theo nhiều nguồn tin, một lượng lớn vàng đã được tuồn lậu từ Sudan sang Ai Cập, trong khi nhiên liệu, vũ khí và các hàng hóa giá rẻ khác được tuồn ngược lại.

Một kẻ buôn lậu người Sudan chia sẻ rằng họ mua vàng trực tiếp từ những thợ đào nhỏ hoặc đôi khi từ các chợ ở các bang Sông Nile và Biển Đỏ của Sudan. Ông giải thích về các chiến thuật mà những kẻ buôn lậu sử dụng để đưa vàng qua biên giới từ Sudan sang Ai Cập, với các phương pháp khác nhau tùy thuộc vào lượng vàng được vận chuyển. Những cá nhân hợp pháp qua biên giới luôn cố gắng giấu vàng trong quần áo hoặc phụ nữ giấu vàng trên người”, một kẻ buôn lậu chia sẻ. Ông cho biết khi những người này bị tuồn lậu - nếu họ vượt biên trái phép - họ có thể bị kẻ buôn lậu lái xe yêu cầu giấu vàng, đôi khi để đổi lấy việc được đi nhờ xe miễn phí.

Một thợ đào vàng khác lưu ý rằng những ngọn núi và sa mạc ở miền bắc Sudan và miền nam Ai Cập là môi trường hoàn hảo cho một mạng lưới buôn lậu người - không chỉ từ Sudan mà còn từ Ethiopia, Eritrea và những nơi khác ở Châu Phi. Người thợ đào vàng này nói thêm rằng những người đàn ông khỏe mạnh, có vũ trang từ các bộ lạc Ababda, Rashaida và Bishari, hiện đang sống ở cả hai bên biên giới, là những người buôn vàng chính từ Sudan đến Ai Cập.

Người thăm dò xếp những bao đá chuẩn bị mài để tìm vàng. Ảnh: ẢRập Độc lập

“Tôi gửi vàng của mình thông qua những người đàn ông bộ lạc khỏe mạnh đó, những người biết các tuyến đường bí mật qua những ngọn núi và sa mạc. Họ lấy hoa hồng từ vàng đến từ Sudan”, người thợ đào vàng này cho biết. Ở những ngọn núi xung quanh Aswan và các khu vực khác ở miền nam Ai Cập, bao gồm Luxor, Kom Ombo và Edfu, vàng được giao tại các điểm gặp gỡ cụ thể đã thỏa thuận trước giữa kẻ buôn lậu và nhóm lấy vàng.

Người thợ đào vàng này chia sẻ rằng đôi khi, khoản thanh toán bằng đô la được thực hiện trước thời hạn. “Trong những trường hợp khác, khoản thanh toán được thực hiện cùng lúc với thời điểm vàng được giao. Và trong những trường hợp khác, vàng được đổi lấy các hàng hóa bất hợp pháp khác, bao gồm nhiên liệu, thủy ngân, xyanua và những thứ khác.”

Một tài xế tham gia vào các hoạt động buôn lậu đã tiết lộ: “Một trong những chiến thuật chính để che giấu các hoạt động này là thay đổi chiếc xe bạn sử dụng để mang vàng qua biên giới. Đôi khi tôi bán chiếc xe ngay khi vào Ai Cập. Đôi khi, tôi bán nó như phụ tùng thay thế sau khi tháo rời nó.”

Khi hoạt động buôn lậu ngày càng trở nên lớn mạnh hơn, chính quyền Ai Cập bị cáo buộc là nhắm mắt làm ngơ trước hoạt động buôn bán bất hợp pháp này, khi đất nước cần tăng dự trữ vàng để hỗ trợ đồng bảng Ai Cập, vốn đang mất giá mạnh so với đồng đô la. Ai Cập đã phá giá đồng tiền của mình vào tháng 1/2023 40 phần trăm xuống còn 0,03 đô la và thả nổi vào tháng 3/2024, giảm giá trị xuống còn 0,02 đô la. Đồng thời, dự trữ vàng của Ai Cập đã tăng vào năm 2023 lên 126 tấn, mức cao nhất mọi thời đại.

Theo Bộ Dầu mỏ và Khai khoáng Ai Cập, Ai Cập đã tập trung vào việc mở rộng sản xuất vàng kể từ năm 2019, khi thông qua luật mới nhằm thu hút các cuộc đấu thầu trong nước và quốc tế để các công ty tham gia vào lĩnh vực này. Cho đến năm 2023, chỉ có 11 công ty quốc tế và địa phương phản hồi lại điều này, hướng đến Sa mạc phía Đông và bờ biển Biển Đỏ nhưng chỉ kiếm được 65 triệu đô la trong khoảng ba năm. Năm 2020, Công ty khai thác Shalateen thuộc sở hữu nhà nước đã công bố phát hiện ra một mỏ chứa ước tính 1 triệu ounce vàng ở khu vực Iqat thuộc Sa mạc phía Đông. Mỏ này có giá trị hơn 1,7 tỷ đô la theo giá thị trường hiện tại.

Theo nhiều số liệu thống kê khác nhau, con số này đã tăng vọt kể từ đó. Ai Cập đã nhanh chóng tăng doanh thu từ sản xuất vàng từ 6 tỷ đô la vào năm 2022 lên 8,4 tỷ đô la vào tháng 12 năm 2023, đạt 9,5 tỷ đô la trong nửa đầu năm 2024. Ai Cập sản xuất khoảng 15,8 tấn vàng mỗi năm, phần lớn đến từ Sukari ở Sa mạc phía Đông, theo báo cáo tháng 1/2024 của Hội đồng Vàng Thế giới.

Vàng của Ai Cập bị buôn lậu qua các tuyến đường biên giới được gọi là “Al-Nata”. Ảnh: ẢRập Độc lập

Một nhà nghiên cứu người Sudan cho biết chính sách tăng dự trữ vàng của Ai Cập đã dẫn đến nhu cầu tăng và giá vàng ở Ai Cập tăng cao trong hai năm qua. Nhà nghiên cứu, người yêu cầu không được nêu tên vì lý do an ninh, cho biết chính sách này đã làm tăng giá vàng ở Ai Cập cao hơn giá vàng quốc tế, đồng thời nói thêm rằng “kể từ năm 2022, giá vàng quốc tế tăng khoảng hai phần trăm trong khi ở Ai Cập, giá vàng đã tăng 16 phần trăm”.

Một thương nhân vàng người Sudan làm việc tại một chợ vàng ở Khartoum trước chiến tranh cho biết giá vàng ở Ai Cập cao hơn ở Sudan. Điều này đặc biệt đúng với vàng 21 karat, loại vàng rất hiếm ở Ai Cập. Ở Sudan, giá một gam vàng 21 karat là 60 đô la, trong khi ở Ai Cập là hơn 80 đô la. Người buôn vàng giải thích rằng vàng 21 karat dễ bán hơn ở Ai Cập so với các loại vàng khác được sản xuất tại địa phương, chẳng hạn như vàng 24 karat.

“Vì lý do này, vàng Sudan rất được ưa chuộng trên thị trường Ai Cập và điều này đã thúc đẩy tham vọng của những người buôn vàng và buôn lậu vàng muốn kiếm lời”, người buôn vàng này, người yêu cầu giấu tên vì lý do an ninh chia sẻ. “Hơn nữa, chúng ta không chỉ nói về các nhà giao dịch cá nhân. Chính quyền Ai Cập có tham vọng tạo ra lượng dự trữ vàng lớn tại Ngân hàng Trung ương Ai Cập để giúp ổn định tiền tệ và nền kinh tế”, ông nói.

Câu chuyện buôn lậu vàng qua biên giới Ai Cập -Sudan luôn gắn liền với những thân phận đào vàng. Có rất nhiều thợ mỏ là những chàng trai trẻ ở độ tuổi đôi mươi. Như Ibrahim (bút danh), không còn cách nào khác là dấn thân vào cuộc phiêu lưu đầy chết chóc của vàng và đá quý khác. Hoàn cảnh chật hẹp và nhiệm vụ tìm kiếm sự sống đã ám ảnh anh, và anh không còn lựa chọn nào khác ngoài việc sống giữa giới thượng lưu và những người nghèo khó, sống với những ngọn núi thuộc vùng Tam giác vàng ở sa mạc phía đông Ai Cập để tìm kiếm cuộc sống.

“Khi đá thạch anh xuất hiện, chúng tôi rất ngạc nhiên trước các băng nhóm có vũ trang tấn công chúng tôi vào ban đêm và buộc chúng tôi phải rời khỏi địa điểm, cũng như các công ty giả mạo tuyên bố quyền sở hữu các địa điểm này. Họ đi cùng với các cá nhân có vũ trang và chĩa vũ khí vào mặt chúng tôi. Những cuộc đối đầu xảy ra, sinh mạng bị mất và thi thể của họ bị ném vào vùng đất núi không được chôn cất.”…

Ibrahim, với mái tóc dày phủ đầy bụi này, không bao giờ tưởng tượng được rằng một ngày nào đó mình sẽ cầm trên tay một miếng vàng ròng vừa được khai thác từ những mạch máu giữa khe núi, để làm phần đầu tiên trong một sợi dây chuyền bắt đầu từ anh ta, và đi qua những người đánh bóng tác phẩm đó, đến tận những người sau này buôn lậu nó ra khỏi đất nước. Giữa các mắt xích, miếng vàng đó gói gọn nỗi sợ hãi của một chàng trai trẻ có những giấc mơ trắng trong lòng mà anh sợ một ngày nào đó sẽ vấy máu nếu ngọn núi sụp đổ trên đầu anh khi anh đang tìm kiếm sự sống trong nghề tìm vàng.

Huyền Thanh Thanh (Tổng hợp)

Nguồn ANTG : https://antg.cand.com.vn/ho-so-interpol/vang-tren-bien-gioi-ai-cap-sudan-i751117/