Về Bắc Ninh ghé thăm chùa Bút Tháp

2 giờ trướcBài gốc

Chùa Bút Tháp được xem là cái nôi của nền văn hóa Phật giáo tại Bắc Ninh

Hẳn chúng ta đều biết tới Bắc Ninh là nơi có “đặc sản” là những câu Quan họ ngọt ngào, đằm thắm, tình tứ… làm say đắm lòng người; mảnh đất địa linh nhân kiệt hội tụ rất nhiều di tích tâm linh; là cái nôi của văn hóa Kinh Bắc, tên gọi của một vùng đất có nền văn hiến lâu đời. Đúng vậy, Bắc Ninh từ xua xưa vẫn được dân gian truyền tụng ca ngợi là “xứ sở” của đình chùa, lễ hội: Những ngôi chùa lớn trong hệ thống Tứ Pháp thuộc huyện Thuận Thành, chùa Phật Tích, chùa Tiêu, chùa Bút Tháp, những ngôi đình cổ như đình Đình Bảng, Đình Diềm cùng rất nhiều lễ hội nổi tiếng trong vùng. Song hành với lịch sử, những di sản văn hóa ấy vẫn còn được bảo lưu đến ngày nay và là minh chứng rõ nhất mảnh đất này là “cái nôi” của Phật giáo Việt Nam, là trung tâm văn hóa lớn của vùng Kinh Bắc. Chình vì là “cái nôi” của Phật giáo Việt Nam như vậy, nên trong chuyến đi này chúng tôi không thể không tới thăm những ngôi chùa, và một trong số đó là: Chùa Bút Tháp!

Chùa Bút Tháp là ngôi Cổ tự được xếp hạng di tích Quốc gia đặc biệt

Chùa Bút Tháp, tên chữ là Ninh Phúc tự, được biết đến là một trong những danh lam cổ tự đẹp nhất ở vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ, vẫn bảo tồn được tương đối nguyên vẹn cho đến ngày nay. Ngôi chùa tọa lạc trên khu đất cao, rộng, bằng phẳng, nằm kề bên bờ nam Sông Đuống, thuộc thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành. Chùa được xây dựng từ thế kỷ 14 với diện tích khoảng 10.000m2, với kiến trúc vô cùng độc đáo, bố cục hài hòa với môi trường thiên nhiên, và rất sinh động. Cũng giống như nhiều ngôi chùa cổ miền Bắc nước ta, chùa Bút Tháp được xây theo kiểu nội công ngoại quốc, với các công trình kiến trúc được bố trí cân xứng, chặt chẽ ở khu vực trung tâm. Công trình ngoài cùng là tam quan, có kiến trúc tương đối giản dị. Tiếp đó là gác chuông 2 tầng 8 mái. Sau gác chuông là 7 tòa nhà nối tiếp nhau: Tiền Đường, Thiên Hương, Thượng điện, Tích Thiện Am, nhà Trung, Phủ thờ, Hậu đường với tổng chiều dài hơn 100 mét.

Mỗi một công trình kiến trúc ở chùa là một tác phẩm nghệ thuật khéo léo với các họa tiết trang trí được làm bằng các chất liệu phong phú và đa dạng như đá, gỗ, gạch. Trong đó, ấn tượng nhất là tòa Tích Thiện Am, một tòa nhà ba gian hai chái, chính giữa có hai tầng gác nhô cao với các đầu đao uốn cong. Bên trong tòa Tích Thiện am đặt Cửu phẩm liên hoa, đây là một cối kinh bát giác cao 7,8m với 9 tầng, 8 mặt tượng trưng cho 9 kiếp tu hành của Đức Thích Ca và 8 phương của đạo Phật. Các mặt của Cửu phẩm liên hoa được chạm những bức phù điêu thể hiện các câu chuyện và điển tích của đạo Phật với ý nghĩa khuyến thiện trừ ác. Mỗi vòng quay của tháp ứng với 3.542.400 câu niệm phật, dù được làm từ mấy thế kỷ trước, tòa Cửu phẩm vẫn có thể quay được và không hề phát ra tiếng kêu. Trong chùa còn lưu giữ được rất nhiều cổ vật và tượng Phật giáo như tượng các vị Bồ Tát, tượng Hộ Pháp, tượng các vị La Hán... Nổi bật và được xem là độc nhất vô nhị ở Việt Nam là pho tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt, đây là một kiệt tác hàng đầu về nghệ thuật tạc tượng làm nổi bật triết lý nhà Phật. Tượng cao 3,7m, ngang 2,1m, có 11 đầu, 46 tay lớn và hơn 900 tay nhỏ, dài ngắn khác nhau. Mỗi bàn tay lại có một con mắt đen láy, nhịp điệu mỗi cánh tay cũng khác nhau, cả nghìn tay nghìn mắt nhìn tổng thể như những vòng hào quang tỏa ra.

Pho tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt độc nhất vô nhị ở Việt Nam

Một công trình bằng đá khác được coi là biểu tượng của chùa Bút Tháp, đó là tháp Báo Nghiêm. Tòa tháp trông như một cây bút gồm 5 tầng với chiều cao 13,05m, tầng đáy rộng với mái hiên nhô ra, bốn tầng trên gần giống nhau, năm góc của 5 tầng có 5 quả chuông nhỏ. Xung quanh tháp được trang trí hoa văn sinh động và độc đáo; lòng tháp có một khoang tròn đường kính 2,29m; tầng tháp dưới cùng có 13 bức chạm đá với đề tài động vật. Tương truyền vào năm 1876, khi vua Tự Đức qua chùa thấy có một cây tháp hình dáng khổng lồ liền gọi tên là Bút Tháp, và ngôi chùa mang tên Bút Tháp từ đó.

Trong chùa còn lưu giữ nhiều pho tượng quý hiếm

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, chùa Bút Tháp luôn được bảo vệ, giữ gìn và tôn tạo ngày càng đẹp hơn trở thành một trong những điểm thăm quan - Du lịch tâm linh nổi tiếng ở vùng Bắc Ninh - Kinh Bắc, khi du khách trong và ngoài nước khi tới với Thủ đô Hà Nội, hay Bắc Ninh thì đều coi Bút Tháp là “điểm đến” không thể thiếu được trong các tour thăm thú của họ . Hàng năm, Lễ hội chùa Bút Tháp được tổ chức vào ngày 23-24 tháng 3 Âm lịch, với các hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc, luôn thu hút rất đông đảo người dân trong vùng và du khách thập phương về dự. Với những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật, chùa Bút Tháp đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng và công nhận là di tích Lịch sử văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1962. Đến năm 2012, pho tượng Phật Quan Âm nghìn tay nghìn mắt được Thủ tướng Chính Phủ cấp bằng công nhận là Bảo vật Quốc gia.

Nguyễn Thị Hải

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/ve-bac-ninh-ghe-tham-chua-but-thap-a30408.html