Toàn cảnh đình Minh Hương nhìn từ đường Trần Hưng Đạo, phường Chợ Lớn. Ảnh: Thiên Phương
Theo Cổng thông tin du lịch Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin quận 5 (cũ), đình Minh Hương được xây dựng vào cuối thế kỷ 18, ban đầu là nhà việc của xã Minh Hương.
Đến thời vua Gia Long, đình được ban tên “Gia Thạnh Đường”, từ đó còn được gọi là hội quán Minh Hương Gia Thạnh – trụ sở của hội Minh Hương Gia Thạnh.
Đình Minh Hương được xây theo kiểu nhà năm gian, tường gạch, mái lợp ngói ống. Ảnh: Thiên Phương
Đình trải qua nhiều lần trùng tu, trong đó lần trùng tu lớn vào năm 1962 đã bổ sung tầng lầu phía trên chính điện và sử dụng thêm vật liệu hiện đại như xi măng, gạch men.
Cột được chạm khắc tinh xảo với đề tài tùng – hạc, mai – điểu. Ảnh: Thiên Phương
Đình Minh Hương được xây theo kiểu nhà năm gian, tường gạch, mái lợp ngói ống, diềm mái là ngói thanh lưu ly. Trên bờ nóc trang trí phù điêu lưỡng long tranh châu và các tiểu tượng do lò gốm Đồng Hòa ở Cây Mai thực hiện năm Tân Sửu 1901.
Ba bàn thờ trong chính điện sơn son thếp vàng, tôn nghiêm và rực rỡ. Ảnh: Thiên Phương
Bộ khung gỗ kết cấu kiểu kẻ chuyền, riêng phần truy từ mang kiến trúc nhà rường ba gian hai chái. Các cột đều bằng gỗ quý, đường kính khoảng 60 cm, cao gần 7 m, kê trên chân tảng đá.
Bàn ghế cổ khảm xà cừ. Ảnh: Thiên Phương
Mặt bằng tổng thể gồm sân trước, tiền điện, chính điện và hậu điện (truy từ). Bên phải có miếu Ngũ Hành. Giữa tiền điện và chính điện, giữa chính điện và truy từ đều có sân thiên tỉnh. Tại tiền điện treo nhiều hoành phi, liễn đối cổ có giá trị nghệ thuật cao, trong đó có những câu đối khắc hai chữ đầu ghép thành “Minh Hương”.
Chính điện được tôn cao trong đợt trùng tu năm 1962. Ảnh: Thiên Phương
Chính điện được tôn cao trong đợt trùng tu năm 1962. Phía trước trang trí các bao lam chạm lộng tinh xảo với đề tài tùng – hạc, mai – điểu, liên – áp (sen – vịt), giỏ cua, giỏ trái cây… Cuối chính điện có ba bàn thờ bằng xi măng lát gạch men, trên đặt ba khám thờ kéo dài suốt chiều ngang, được chạm trổ nhiều lớp bao lam, trán chạm lưỡng long tranh châu, sơn son thếp vàng.
Khám giữa lớn nhất thờ Bổn Cảnh Thành Hoàng cùng các vị Ngũ Thổ Tôn Thần, Ngũ Cốc Tôn Thần và Đông Trù Tư Mệnh. Phía trước khám đặt tượng Trần Thượng Xuyên và Trịnh Hoài Đức cùng một đỉnh trầm, tất cả được tạc bằng đá quý.
Chi tiết chạm trổ đẹp mắt. Ảnh: Thiên Phương
Góc trái chính điện treo chuông đồng đúc năm 1823, trên thân khắc hai hàng chữ “Gia Định thành Minh Hương xã công tạo”, “Long tập Quý Mùi thu nguyệt” (chuông do xã Minh Hương đúc vào mùa thu năm Quý Mùi).
Sau chính điện là sân thiên tỉnh rồi đến truy từ, nối liền nhau bằng hai cầu nối. Trong truy từ có ba khám thờ lớn, khám giữa thờ “Tiền khai sáng” – những người sáng lập làng và hội Minh Hương.
Bên phải thờ Bạch Mã Thái Giám. Ảnh: Thiên Phương
Đình Minh Hương là một trong những ngôi đình cổ TPHCM, thể hiện rõ quá trình hòa nhập văn hóa của cộng đồng người Hoa.
Đây là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng Minh Hương, đồng thời là công trình tiêu biểu mang giá trị kiến trúc, điêu khắc và thư pháp đặc sắc. Hằng năm, lễ tế quan trọng nhất tại đình là lễ Kỳ Yên, được tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng âm lịch.
Thiên Phương